فاطمه ایزدی؛ عاطفه چمنی؛ رسول زمانی احمدمحمودی
چکیده
پیشینه و هدف: یکی از مهمترین گونه های گیاهی مهاجم ایران، درخت کهور آمریکایی (Prosopis juliflora) است که گستره بزرگی از جنوب و جنوب شرق ایران را تحت کنترل خود در آورده است. اثر این گونه به حدی است که کهور آمریکایی، گونه غالب و در مواردی تنها گونه درختی در بیشتر اکوسیستم های ساحلی جنوب ایران بشمار می آید. صرف نظر از تخلیه آب های زیر ...
بیشتر
پیشینه و هدف: یکی از مهمترین گونه های گیاهی مهاجم ایران، درخت کهور آمریکایی (Prosopis juliflora) است که گستره بزرگی از جنوب و جنوب شرق ایران را تحت کنترل خود در آورده است. اثر این گونه به حدی است که کهور آمریکایی، گونه غالب و در مواردی تنها گونه درختی در بیشتر اکوسیستم های ساحلی جنوب ایران بشمار می آید. صرف نظر از تخلیه آب های زیر زمینی به عنوان تنها منبع آب شرب جوامع محلی و از بین بردن غذای دام، ساده سازی اکوسیستم به تنها یک گونه درختی، زنگ خطر جدی برای از دست روی تعادل آن و بروز اثرات جدی اقتصادی و اجتماعی است. با توجه به اهمیت مدیریت درختان کهور آمریکایی در جنوب ایران، این تحقیق به شناسایی گسترهی انتشار درختان کهور آمریکایی با استفاده از پردازش تصاویر ماهوارهای پرداخته است.مواد و روش ها: از میان 45 گونه ی شناسایی شده از جنس Proposis، تعداد کمی از آن ها مخصوصاً کهور آمریکایی به عنوان گونه های مهاجم شناخته می شوند. این گیاه در اروپا به عنوان تهدید کننده ترین گیاه مهاجم شناخته می شود. در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست، از کهور آمریکایی به عنوان یکی از 100 گونه ی مهاجم تهدید کننده دنیا نام برده شده است. در این مطالعه، منطقه ای به وسعت 1850 کیلومتر مربع در حد فاصل دو شهر سیریک تا جاسک کهنه مورد بررسی قرار گرفت. برای تهیه نقشه پوشش درختی منطقه، از پردازش سلول-مبنای تصاویر ماهواره لندست 8 (سنجنده OLI) استفاده شد. واحدهای اراضی (نواحی با پوشش خاک و گیاه همکن) با بهره گیری از پردازش شیگرای تصاویر ماهواره لندست 8 تولید گردید. در آخر، طبقات غالبیت کهور آمریکایی نسبت به سایر درختان در هر واحد محاسبه و تغییرات تراکم تاج پوشش هر طبقه با استفاده از شاخص گیاهی سنجنده مودیس در یک دوره 20 ساله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.نتایج: بر اساس نتایج حاصل، 13417 هکتار از منطقه مورد مطالعه توسط انواع درختان پوشیده شده است. طبقه درختان کهور آمریکایی به عنوان دومین طبقه درختی وسیع (وسعت 3991 هکتار، 29 درصد از کل پوشش درختی) با توزیعی ناهمگن و اغلب در نواحی با خاک های سبک و شور موجود در مسیر آبراهه ها قرار گرفته اند. مناطقی با غالبیت شدید کهور (بیش از 60 درصد)، معادل 11 درصد وسعت منطقه دیده شد که بیشتر در قسمت های مرکزی منطقه قرار دارند. بحث: نتایج حاصل از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای نشان داد که نواحی به شدت اشغال شده توسط درختان کهور آمریکایی بیشتر در امتداد رودخانه ها و مسیلهای اصلی است که از ارتفاعات شرقی به سمت آب های تنگه هرمز امتداد یافته است. بدین ترتیب، نزدیکی به رودخانهها و آبراهه ها را میتوان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محیطی مؤثر در شیوع این درختان در نظر گرفت. در نواحی با غالبیت شدید درختان کهور آمریکایی، انتظار می رود تا زیست توده گیاهی افزایش چشمگیری داشته باشد. در این مطالعه، اعداد بالای NDVI در واحدهای طبقه 4 نیز گویای این مطالب است. با این حال، نکته قابل توجه، نرخ افزایشی مقادیر متوسط این شاخص گیاهی در طول 20 سال گذشته در واحدهای طبقه 4 است که هم اکنون نیز با سرعت بالایی در حال افزایش و متوسط NDVI آن از سال 2017 میلادی از مقدار 5/0 عبور کرده است. این امر نشاندهندهی روند رو به رشد گسترش کهور آمریکایی در منطقه و حتی در نواحی است که در طول دهه های پیش میزبان این گونه مهاجم بودهاند.
رسول زمانی احمدمحمودی؛ نسرین قرهی؛ سمیرا بیاتی؛ حجت الله خدری غریب‌وند؛ مهناز امینی؛ فاطمه اسدی
چکیده
پیشینه و هدف: مدیریت مواد زائد جامد شهری در قرن اخیر به یک مسأله مهم محیط زیستی تبدیل شده است. مطالعه حاضر برای سنجش نگرش و آگاهی مردم در ارتباط با مدیریت پسماند شهری در شهرکرد انجام شده است. مواد زائد جامد در شهرکرد اغلب شامل زباله های خانگی، تجاری، صنعتی، ساختمانی و زراعی می باشند. این زباله ها به صورت غیرتفکیک شده دفن ...
بیشتر
پیشینه و هدف: مدیریت مواد زائد جامد شهری در قرن اخیر به یک مسأله مهم محیط زیستی تبدیل شده است. مطالعه حاضر برای سنجش نگرش و آگاهی مردم در ارتباط با مدیریت پسماند شهری در شهرکرد انجام شده است. مواد زائد جامد در شهرکرد اغلب شامل زباله های خانگی، تجاری، صنعتی، ساختمانی و زراعی می باشند. این زباله ها به صورت غیرتفکیک شده دفن میشوند و درصدی از زباله ها بدون هیچگونه مدیریتی باقی می مانند. از آن جا که کارخانه بازیافت در استان چهارمحال و بختیاری وجود ندارد، بسیاری از پسماندها که ارزش اقتصادی بالایی دارند، بدون بهره از بین می روند. با توجه به نقش تأثیرگذار مدیران و برنامه ریزان شهری و استانی، با کمی تأمل و قبول نقش افراد جامعه در چرخه مدیریت می توان بسیاری از مشکلات مربوط به مراحل بعدی سیستم دفن پسماند را به حداقل ممکن کاهش داد.مواد و روش ها: به منظور انجام این مطالعه از روش ترکیبی (روش‌های میدانی، کتابخانه‌ای و اسنادی، تحلیلی و توصیفی) استفاده شد و شهر به سه ناحیه تقسیم و در هر ناحیه به طور تصادفی پنجاه پرسشنامه توزیع شد. روایی پرسشنامه‌ها توسط متخصص در زمینه مواد زائد دانشگاه های علوم پزشکی کشور و پایایی آن توسط تست آلفا کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. در نهایت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این پرسشنامه ها با استفاده از نرمافزار Excel و SPSS نسخه 19 و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون همبستگی، تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور بررسی تأثیر جنسیت بر میزان مشارکت از آزمون T مستقل و تأثیر تحصیلات و ساختار سنی بر میزان مشارکت از آزمون ANOVA استفاده شد.نتایج: با توجه به میزان آلفای کرومباخ برابر 87/0، سوالات مطرح شده در پرسشنامه ها از روایی خوبی برخوردار بودند. بیشترین تعداد پاسخ دهندگان به پرسشنامه ها از نظر سنی در بازه 40-25 سال (3/53 درصد)، از لحاظ سطح تحصیلات دارای مدرک فوق دیپلم و کارشناسی (3/55 درصد) بودند. همچنین 7/50 درصد از پاسخ دهندگان را بانوان و 3/ 49 درصد را آقایان تشکیل دادند. نتایج نشان داد بین میزان تحصیلات و میزان آگاهی افراد در رابطه با مدیریت مواد زائد جامد ارتباط معنی داری وجود دارد (کای اسکور، 05/0>p). درحالی که بین سن و جنسیت و میزان آگاهی افراد ارتباط معنی داری وجود ندارد (کای اسکور، 05/0<p). نتایج توزیع فراوانی پاسخ مردم در خصوص مواد زائد جامد نشان داد که تقریباً 97 درصد افراد آگاهی کامل از تفاوت بین زباله های خشک و تر دارند. میانگین نمره آگاهی در این بررسی 98/ 0± 88/31 (میانگین ± خطای استاندارد) از 68 امتیاز بود که با توجه به این امتیاز میزان آگاهی مردم متوسط برآورد شد.بحث: نتایج بیانگر این است که در ارتباط با موضوع خاص مواد زائد جامد شهری باید آگاهی رسانی و آموزش های بیشتری صورت گیرد، با این وجود در این مطالعه با افزایش سطح سواد و آگاهی مردم، مسائل محیط زیستی و به طور خاص مواد زائد جامد را بهتر می توان مدیریت کرد. برنامه ریزی هایی به منظور تغییر رفتار و نگرش خانواده ها و تقویت دانش مردم ضروری است. در این راستا پیشنهاد می شود متولیان و مسؤولان امر آموزش چهره به چهره، بهره گیری از فناوری های آموزشی مناسب و رسانه های گروهی برای ارتقاء فرهنگ عمومی در رابطه با مواد زائد جامد را مورد توجه قرار دهند.
رسول زمانی احمدمحمودی؛ احسان فتحی؛ سمیرا بیاتی؛ زینب اکبری
چکیده
بهمنظور ارزیابی مناسب بودن کیفیت آب برای مصارف شرب و کشاورزی شاخصهای مختلفی استفاده میشوند. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت آب رودخانه‌های حوزه آبخیز بهشت‌آباد برای اهداف آبیاری است. برخی پارامترهای کیفی آب در 4 ایستگاه انتخابی بهطور ماهیانه طی فصول بهار و تابستان 1392 و 1398 با استفاده از روش استاندارد اندازه‌گیری شدند. سپس ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی مناسب بودن کیفیت آب برای مصارف شرب و کشاورزی شاخصهای مختلفی استفاده میشوند. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت آب رودخانه‌های حوزه آبخیز بهشت‌آباد برای اهداف آبیاری است. برخی پارامترهای کیفی آب در 4 ایستگاه انتخابی بهطور ماهیانه طی فصول بهار و تابستان 1392 و 1398 با استفاده از روش استاندارد اندازه‌گیری شدند. سپس نسبت جذب سدیم، کل جامدات محلول و سدیم کربنات باقیمانده، درصد سدیم محلول، نسبت کلی، شاخص نفوذپذیری و نسبت جذب منیزیم محاسبه شدند. طبق نتایج، کیفیت آب ایستگاهها از نظر شاخص نفوذپذیری با مقادیر کمتر از 80 میلیگرم بر لیتر در وضعیت خوب، از نظر نسبت کلی با مقادیر کمتر از یک و از نظر درصد سدیم محلول با مقادیر کمتر از 200 در وضعیت مناسب بودند. از نظر سختی کل آب رودخانهها سخت، از نظر کل مواد محلول در آب، شیرین و از نظر نمایههای سدیم کربنات باقیمانده، درصد سدیم محلول، نسبت کلی، شاخص نفوذپذیری و نسبت جذب منیزیم وضعیت مناسبی داشتند. کیفیت آب طبق شاخصهای کیفیت آب در سال 1398 نسبت به سال 1392 تغییری نداشت. طبق نمودار ویلکاکس آب این رودخانهها در طبقه C2S1 و مناسب برای مصرف کشاورزی و طبق نمودار پایپر در گروه بیکربنات- منیزیم- کلسیم و رده آبهای با سختی موقت قرار داشتند. بهطور کلی کیفیت آب این رودخانهها از نظر کشاورزی تقریباً قابل قبول و برای آبیاری مناسب بودند.