تنوع زیستی و ایمنی زیستی
مهدی مهدی نسب
چکیده
با به کارگیری روشهای نوین در ارزیابی ریسک ها می توان تا حدود قابل ملاحظه ای از شدت بروز ریسک ها و به تبع آن از خسارات وارده بر محیط زیست کاست و در راستای نیل به توسعه پایدار حرکت نمود. در این پژوهش با استفاده از مدل (DPSIR) تهدیدات و ارزش های محیط زیستی تالاب های پل دختر در حیطه اکولوژیک، هیدرولوژیک و اجتماعی بررسی ...
بیشتر
با به کارگیری روشهای نوین در ارزیابی ریسک ها می توان تا حدود قابل ملاحظه ای از شدت بروز ریسک ها و به تبع آن از خسارات وارده بر محیط زیست کاست و در راستای نیل به توسعه پایدار حرکت نمود. در این پژوهش با استفاده از مدل (DPSIR) تهدیدات و ارزش های محیط زیستی تالاب های پل دختر در حیطه اکولوژیک، هیدرولوژیک و اجتماعی بررسی و بر اساس امتیاز تهدیدات، ارزش ها و ارتباط بین تهدیدها و ارزش ها ارزیابی آسیب پذیری تالاب ها انجام و راهبردهای مدیریتی در پاسخ به نیروهای محرکه، فشارها، وضعیت و اثرات ریسک ها ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان داد از نظر اکولوژیک، هیدرولوژیک و اجتماعی به ترتیب: وقوع خشکسالی ها، آتش سوزی نیزارها و زهکشی تالاب منجر به کاهش تنوع زیستی، افزایش کدورت آب و کاهش نگه داشت ذخیره آب و کاهش کارکردی منطقه شکار و صید ممنوع تالاب های پلدختر گردیده است. بیشترین تأثیر تهدیدات اکولوژیک بر پرندگان تالابی با میانگین امتیاز 1/16 و کمترین تأثیر تهدیدات بر گیاهان خشکیزی با میانگین امتیاز 2 می باشد. ریسک های محیط زیستی تأثیری بیشتری با میانگین امتیاز 3/10 بر کاهش نگه داشت آب در دوره کم آبی تالاب ها خواهند داشت و کاهش کارکردی منطقه شکار و صید ممنوع تالاب با امتیاز 6/8 از نظر اجتماعی مهمترین اثر ریسک ها بوده است.
ارزیابی زیست محیطی
مهدی مهدی نسب؛ مسعود باقرزاده کریمی
چکیده
ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزار مدیریتی مهمی است که مخاطرات زیست محیطی طبیعی و انسانی و اثرات گسترده آنها را شناسایی نموده و محاسبات کنترلی مناسبی را تعیین می نماید. شناخت درست و دقیق از عوامل تهدید کننده تالابها بر اساس اهمیت و میزان تأثیرگذاری آنها میتواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولیتر با این عوامل و ...
بیشتر
ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزار مدیریتی مهمی است که مخاطرات زیست محیطی طبیعی و انسانی و اثرات گسترده آنها را شناسایی نموده و محاسبات کنترلی مناسبی را تعیین می نماید. شناخت درست و دقیق از عوامل تهدید کننده تالابها بر اساس اهمیت و میزان تأثیرگذاری آنها میتواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولیتر با این عوامل و نیز تهیه و اجرایی دقیق طرحهای حفاظت از تالابها و مدیریت محیط زیستی آنها را فراهم آورد. روش ارزیابی آسیب پذیری تالابهای پلدختر در این پژوهش بر اساس روش تجزیه و تحلیل حالات شکست EFMEA است. برای این منظور ابتدا مهمترین ریسک و تهدیدات زیست محیطی در منطقه شکار و صید ممنوع تالابهای پلدختر در سه دسته تهدیدات اکولوژیک، هیدرولوژیک و اجتماعی به تعداد 17 تهدید شناسایی، سپس بر اساس سه متغییر احتمال وقوع، شدت وقوع و گستردگی اثر، مقادیر عددی هر تهدید تعیین و بر اساس دامنه تغییرات، رده ها در پنج دسته رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که از نظر اکولوژیکی: آتشسوزی نیزارها و زهکشی تالابهای گوری بلمک و پیکه، از لحاظ هیدرولوژیک تهدید افزایش بار رسوب معلق، خشکسالی های دورهای و حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق در آبخوان تالاب ها و اجتماعی: سطح پایین نگرش و دانش زیست محیطی تالابها توسط جامعه محلی، عدم وجود کارشناس و محیطبان تالابی در اداره محیط زیست شهرستان و استان مهمترین تهدیدات در اکوسیستم تالاب های 11 گانه شهرستان پلدختر می باشند. در مجموع 2/88 درصد از ریسک در رده بدون ریسک، ریسک کم و متوسط و تنها 8/18 درصد ریسکها در حد ریسک زیاد و بی نهایت قرار دارند که نیازمند اقدامات فوری از سوی متولیان حفاظت و نگهداری از تالاب ها برای کاهش خطرات این ریسک ها می باشند.
آلودگی آب
مهدی مهدی نسب
چکیده
همواره طغیان آب و سرازیر شدن آن به اماکن مسکونی، از جمله حوادث طبیعی شایع در ایران پس از زلزله است که حیات بشر را به مخاطره می اندازد. بین سال های 2000 تا 2008 تقریباً 99 میلیون انسان در سال توسط سیلاب در جهان تحت تأثیر قرار گرفته اند. حوضه آبریز رودخانه کشکان با 8 زیر حوضه به وسعت 66/9275 کیلومتر مربع، در مجموع 4/22 درصد از کل حوضه کرخه را ...
بیشتر
همواره طغیان آب و سرازیر شدن آن به اماکن مسکونی، از جمله حوادث طبیعی شایع در ایران پس از زلزله است که حیات بشر را به مخاطره می اندازد. بین سال های 2000 تا 2008 تقریباً 99 میلیون انسان در سال توسط سیلاب در جهان تحت تأثیر قرار گرفته اند. حوضه آبریز رودخانه کشکان با 8 زیر حوضه به وسعت 66/9275 کیلومتر مربع، در مجموع 4/22 درصد از کل حوضه کرخه را شامل می شود، این رودخانه با طول 290 کیلومتر و شیب 26 درصدی پرشیبترین و سیلخیزترین زیر حوضه کرخه است. نتایج تحلیل های آماری بر داده های دبی لحظه ای حوضه کشکان نشان داد که از سال 1342 تا 1398 تعداد 58 سیلاب با میانگین دبی لحظه ای 78/1062 متر مکعب حادث شده است از نظر پراکنش زمانی تعداد 65 درصد سیلاب ها در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت و ازلحاظ میزان دبی 36 درصد سیلاب ها دبی آن ها بیش از 1000 متر مکعب میباشد. از نظر فراوانی وقوع سیلاب دهه 1398- 1390 با 19 درصد سیلاب بیشترین فراوانی را دارا و از نظر دامنه بزرگی سیلاب حدود 14 درصد سیلابها شدید، 22 درصد متوسط و 64 درصد در رنج سیلاب کوچک قرار داشته اند. براساس توزیع گمبل در 200 سال یکبار با احتمال وقوع 995/0 درصد سیلابی با دبی لحظه ای 77/4489 متر مکعب با تلرانس 06/535 متر مکعب در حوضه کشکان حادث می گردد. بر اثر سیل 12 فروردین ماه تعداد 14 نفر جان خود را از دست دادند و میزان خسارت در حدود 4/10301 میلیارد تومان برآورد گردید. عمده دلایل وقوع سیلابی با دبی لحظه ای 6000 متر مکعب در ثانیه در حوضه کشکان را می توان به وقوع بارش با میانگین 3/112 میلیمتر در روز 12 فروردین و 5/321 میلیمتری به مدت 9 روز از 4 تا 12 فروردین در سطح حوضه کشکان، حادث شدن سیلی با دبی لحظه ای 3350 متر مکعب در مورخه 5 فروردین 1398، نبود سد مخزنی ذخیرهای قابل ملاحظه برای مهار سیلاب، تأثیر پل بابازید به عنوان سد و جمع شدن رواناب در پشت پل تا شعاع 5 کیلومتری و رسیدن رمپ پل به نقطه شکست و درنتیجه افزایش مقدار و سرعت جریان دبی سیلابی به سمت شهر پلدختر، کاهش بستر رودخانه بین 1 تا 13 متر در بازسازی دیواره ساحلی بعد از سیل 15 بهمن 1384 در نتیجه کاهش ظرفیت آبگذری رودخانه کشکان در شهر پلدختر هنگام سیل را می توان اشاره کرد.