اقتصاد محیط زیست
مهدیه رضاقلی زاده؛ یوسف عیسی زاده؛ پریسا شاهبدینی
چکیده
مقدمه: توسعه مالی، فرایندی است که طی آن کمیت و کیفیت و کارایی خدمات واسطهگریهای مالی بهبود مییابد. توسعه هر چه بیشتر سیستم مالی، منابع مالی بیشتری برای توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر فراهم میکند و در نتیجه با تغییر ترکیب تأمین انرژی و کاهش انتشار آلایندهها میتواند اثرات محیطزیستی مثبتی داشته باشد. توسعه مالی از طریق ...
بیشتر
مقدمه: توسعه مالی، فرایندی است که طی آن کمیت و کیفیت و کارایی خدمات واسطهگریهای مالی بهبود مییابد. توسعه هر چه بیشتر سیستم مالی، منابع مالی بیشتری برای توسعه تکنولوژی انرژیهای تجدیدپذیر فراهم میکند و در نتیجه با تغییر ترکیب تأمین انرژی و کاهش انتشار آلایندهها میتواند اثرات محیطزیستی مثبتی داشته باشد. توسعه مالی از طریق تأثیرگذاری بر رشد اقتصادی، جذب سرمایه، افزایش فعالیتهای صنعتی، کارایی انرژی، نوآوری تکنولوژیک، هزینههای سرمایه گذاری در پروژهها، افزایش استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، تأمین مالی و تخصیص اعتبار برای پروژههای انرژیهای تجدیدپذیر میتواند بر میزان انتشار دیاکسیدکربن و کیفیت محیط زیست اثرگذار باشد. اهمیت بهکارگیری انرژیهای تجدیدپذیر و کاهش انتشار دیاکسیدکربن (CO2) از یکسو و نیازمندی پروژههای انرژیهای تجدیدپذیر به منابع مالی و سرمایهگذاریهای کلان از سوی دیگر، نقش و اهمیت توسعه مالی در میزان آلودگی محیطزیست از طریق انتشار دیاکسیدکربن را نمایان می کند. بنابراین با توجه به نقش و اهمیت توسعه بخش مالی در میزان انتشار دیاکسیدکربن بهعنوان معیار آلودگی محیط زیست و نظر به اهمیت بررسی این رابطه در سطح استانهای کشور، پژوهش حاضر، رابطه میان توسعه مالی و انتشار دیاکسیدکربن در استانهای ایران را مورد بررسی قرار داده و در پایان نیز فرضیه محیطزیستی کوزنتس را آزمون خواهد نمود.مواد و روشها: پژوهش حاضر با بهکارگیری روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) رابطه میان توسعه مالی و انتشار دیاکسیدکربن در استانهای ایران را طی دوره زمانی 1400-1388 مورد بررسی قرار داده و به این پرسش پاسخ میدهد که آیا توسعه مالی در استانهای ایران سبز است یا خیر؟ بهمنظور بررسی تفاوت موجود در چگونگی رابطه بین توسعه مالی با میزان انتشار دیاکسیدکربن در سطح استانهای کشور، تمامی استانها بر اساس گزارش گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی مرکز آمار ایران (1400)، به دو دسته استانهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته تقسیم شده و مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر توسعه مالی و سایر متغیرهای مستقل بر انتشار دیاکسیدکربن، در قالب یک مدل پانل چند متغیره و تجزیه و تحلیل ضرایب، از روش حداقل مربعات معمولی پویا (Dols) استفاده میگردد و بدین منظور الگوی زیر لحاظ میگردد:CO2it=αi+β1FDit+β2GDPit+β3EIit+β4URBit+ɛit (1)که در آن: :CO2itمیزان انتشار دی اکسید کربن در هر استان:FDit شاخص ترکیبی توسعه مالی:GDPit تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه استانها:EIit شدت انرژی:URBit نرخ شهرنشینیهمچنین در ادامه، بهمنظور آزمون فرضیه کوزنتس در استانهای مورد مطالعه، مدل (1) بهصورت مدل (2) تصریح میگردد:CO2it=αi+β1FDit+β2FD2it+β3GDPit+β4EIit+β5URBit (2)که در آن::FD2it مجذور توسعه مالی میباشد.نتایج: در هر دو مدل برآورد شده برای هر دو گروه استانهای کشور، رابطه بین متغیر توسعه مالی و انتشار دیاکسیدکربن مثبت و معنیدار است. ضرایب برآورد شده برای متغیرهای شدت انرژی، تولید ناخالص داخلی و شهرنشینی در هر دو مدل برآورد شده برای دو گروه استانهای کشور، رابطه مثبت و معناداری با انتشار دیاکسیدکربن دارد. نتایج مدلهای برآورد شده برای اثبات صحت نظریه کوزنتس در هر دو گروه نشان میدهد که توسعه مالی در ابتدا منجر به افزایش انتشار دیاکسیدکربن شده و سپس، توسعه بیشتر این بخش منجر به کاهش میزان انتشار دیاکسیدکربن میگردد. این نتیجه، بیانگر تأیید وجود نظریه محیطزیستی کوزنتس در استانهای مورد مطالعه طی دوره زمانی مورد بررسی میباشد.بحث: نتایج برآورد حاکی از آن است که توسعه مالی در استانهای ایران موجب افزایش انتشار دیاکسیدکربن خواهد شد. همچنین بررسیهای بیشتر، صحت وجود رابطه کوزنتس در استانهای ایران را تأیید مینماید، بدین معنی که در مراحل اولیه توسعه، تأثیر توسعه مالی بر انتشار دیاکسیدکربن مثبت خواهد بود ولی با گذر زمان این رابطه منفی شده و منجر به کاهش انتشار دیاکسیدکربن میگردد.
اقتصاد محیط زیست
سمانه باقری
چکیده
مقدمه: مصرف سوخت فسیلی همراه با انتشار گازهای گلخانه ای، سبب افزایش دمای کره زمین شده است. تغییرات غیرعادی آب و هوا، بالا آمدن سطح دریاها، ذوب شدن یخچالها و دیگر پدیده های آب و هوایی توجه جهانی را برانگیخته است. انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان عامل اصلی تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین در نظر گرفته شده است. گاز دی اکسیدکربن، ...
بیشتر
مقدمه: مصرف سوخت فسیلی همراه با انتشار گازهای گلخانه ای، سبب افزایش دمای کره زمین شده است. تغییرات غیرعادی آب و هوا، بالا آمدن سطح دریاها، ذوب شدن یخچالها و دیگر پدیده های آب و هوایی توجه جهانی را برانگیخته است. انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان عامل اصلی تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین در نظر گرفته شده است. گاز دی اکسیدکربن، بیشترین درصد گازهای گلخانه ای را شامل می شود. انتشار آلودگی، از مهمترین مشکلات کشورها است و از مشکلات قرن حاضر است. ایران در رده ده کشور با بیشترین انتشار گاز کربنیک در جهان است که برای کاهش انتشار گاز کربنیک در این کشور برنامه ریزی هایی انجام شده است که سبب کاهش انتشار گاز کربنیک در این کشور نشده است.مواد و روش ها: هدف این پژوهش بررسی مصرف انرژی، انتشار گاز کربنیک و رشد اقتصادی با استفاده از رویکرد نمودار غیرچرخه ای جهتدار برای دوره زمانی 2018-1990 میلادی برای کشور ایران است. داده های سالانه از بانک جهانی بهدست آمده است. آزمون همبستگی پیرسون و آزمون علیت گرنجر برای متغیرهای رشد اقتصادی، سرمایه، تجارت آزاد، انتشار گاز کربنیک و مصرف انرژی بررسی شدند. این پژوهش برای نخستین بار به بررسی رابطه علیت مصرف انرژی، انتشار گاز کربنیک و رشد اقتصادی با رویکرد نمودار غیرچرخه ای جهت دار می پردازد.نتایج: مطابق نتایج این پژوهش، همبستگی معنادار بین متغیرهای انتشار گاز کربنیک، تجارت آزاد، مصرف انرژی، تشکیل سرمایه و تولید ناخالص داخلی وجود دارد. بیشترین ضریب همبستگی متعلق به تولید ناخالص داخلی و انتشار گاز کربنیک است و کمترین ضریب همبستگی مربوط به تولید ناخالص داخلی و تجارت آزاد است. مطابق نتایج آزمون علیت گرنجر، علیت از GDP به انتشار گاز کربنیک، علیت از انتشار گاز کربنیک به مصرف انرژی، علیت از GDP به مصرف انرژی، علیت از سرمایه به مصرف انرژی، علیت از سرمایه به GDP، علیت از انتشار گاز کربنیک به تجارت آزاد، علیت از مصرف انرژی به تجارت آزاد، علیت از سرمایه به تجارت آزاد و علیت از GDP به تجارت آزاد وجود دارد.بحث: کشور ایران به دلیل دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز، دارای مزیت نسبی در مصرف سوخت های فسیلی است که این مزیت، سبب انتشار آلاینده ها توسط تولید ناخالص داخلی شده است. مطابق نتایج، علیت از تولید ناخالص داخلی به مصرف انرژی و انتشار گاز کربنیک وجود دارد که نشان می دهد، برای کاهش انتشار گاز کربنیک، نیازی به کاهش رشد اقتصادی نیست و بیانگر این موضوع است که مصرف انرژی و انتشار گاز کربنیک در کشور ایران، به رشد اقتصادی منجر نخواهند شد و این کشور میتواند سیاست محافظه کارانه مصرف انرژی و سیاست کاهش انتشار کربن را در درازمدت بدون ایجاد مانع و کاهش در رشد اقتصادی دنبال کند. رشد اقتصادی منجر به انتشار آلودگی شده است و میتوان با استفاده از سیاست های توسعه پایدار، رشد اقتصادی بدون انتشار آلودگی را دنبال کرد. علیت از رشد اقتصادی به مصرف انرژی، تجارت و سرمایه وجود دارد. مطابق نمودار غیرچرخه ای جهتدار (DAG)، آزمون علیت گرنجر در متغیرهای رشد اقتصادی، تجارت آزاد، سرمایه، انتشار گاز کربنیک و مصرف انرژی بررسی شد و مطابق نتایج این پژوهش، علیت گرنجر از رشد اقتصادی به دیگر متغیرها آغاز شده است.
اقتصاد محیط زیست
اردوان زرندیان؛ فاطمه محمدیاری؛ رویا موسی زاده؛ مجید رمضانی مهریان؛ جلیل بادام فیروز
چکیده
مقدمه: منابع خاک نقش مهمی در تأمین کالاهای مادی ضروری برای انسان و سایر موجودات دارد و خدمات اکوسیستمی متنوعی را به انسان ارائه میدهد. همچنین خاک برای مدت طولانی به عنوان یک زیرساخت سبز مهم برای حفظ کشاورزی و جنگلداری به عنوان پایه رشد گیاهان عمل کرده است. علاوه بر این، خاک میتواند خدمات مختلف اکوسیستمی مانند بیحرکت کردن آلایندهها، ...
بیشتر
مقدمه: منابع خاک نقش مهمی در تأمین کالاهای مادی ضروری برای انسان و سایر موجودات دارد و خدمات اکوسیستمی متنوعی را به انسان ارائه میدهد. همچنین خاک برای مدت طولانی به عنوان یک زیرساخت سبز مهم برای حفظ کشاورزی و جنگلداری به عنوان پایه رشد گیاهان عمل کرده است. علاوه بر این، خاک میتواند خدمات مختلف اکوسیستمی مانند بیحرکت کردن آلایندهها، کنترل آب باران، ترسیب کربن و تأمین زیستگاه را ارائه دهد که به صورت مستقیم برای انسان سودمند است. خدمات ارائه شده توسط اکوسیستمها به انسان را خدمات اکوسیستمی میگویند. نگهداشت خاک به پتانسیل اکوسیستمها در کنترل فرسایش خاک و حفظ خاک میگویند که در طبقه خدمات تنظیمی قرار دارد.مواد و روشها: کمیسازی نگهداشت و فرسایش خاک در نرمافزار InVEST با مدلInVEST Sediment Delivery Ratio (SDR) ارزیابی شد. ورودیهای مورد نیاز برای اجرای این مدل شامل: نقشه کاربری اراضی، فاکتور K (فرسایشپذیری خاک)، فاکتور R (فرسایندگی باران)، فاکتور C (نوع کاربری اراضی و پوشش)، فاکتور P (اقدامات حفاظتی)، DEM (مدل رقومی ارتفاع) و جدول بیوفیزیکی است.نتایج: بر اساس نتایج، پتانسیل اتلاف خاک و انتقال رسوب در محدوده مطالعاتی به ترتیب از صفر تا 18/248 تن در پیکسل و صفر تا 25/57 تن در پیکسل متغیر است. نگهداشت خاک نیز در طیفی از صفر تا 85/124 تن در پیکسل در محدوده مورد مطالعه برآورد شده است. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار اتلاف خاک در زیرحوضه 14 با 13716400 تن در سال و کمترین میزان اتلاف خاک در زیرحوضه 4 با 416594 تن در سال رخ میدهد. همچنین بیشترین مقدار خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک در زیرحوضه 13 با 4304414 تن در سال و کمترین مقدار آن در زیرحوضه 4 با 5645 تن در هکتار در سال تدارک میشود.بحث: جنگلهای متراکم استان سمنان در منتهیالیه شمالی استان، با بیش از 36 تن در هکتار بیشترین خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک و محدودههای کویری، دریاچه نمک و شورهزار کمترین میزان خدمت نگهداشت خاک را فراهم مینمایند. بر همین اساس، مجموعه جنگلهای استان شامل جنگلهای متراکم، نیمه متراکم، کمتراکم و تنک در مجموع 4269166 تن در سال موجب نگهداشت خاک در استان میشوند. همچنین مراتع خوب، سالانه موجب نگهداشت بیش از 18 تن در هکتار از خاک استان میشوند و مجموع کارکرد نگهداشت خاک توسط انواع مراتع استان شامل مراتع خوب، متوسط و فقیر به میزان 9395160 تن در سال است که با توجه به مساحت حدود 18 برابری مراتع نسبت به جنگلها، میتوان گفت بیشترین خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک به لحاظ توزیع جغرافیایی این خدمت در استان توسط مراتع تدارک میشود؛ هرچند که محدودههای جنگلی دارای توان بیشتری برای حفاظت از خاک هستند. کاربریهای باغ و مزارع دیم بعد از پوششهای طبیعی جنگلی و مرتعی، به ترتیب با تدارک نگهداشت خاک به میزان 86/7 و 15/2 تن در هکتار در رتبههای بعدی قراردادند. اما سایر کاربریهای انسانساخت مانند محدودههای شهری چون معمولاً با حذف یا کاهش پوشش گیاهی همراه هستند، موجب زایل شدن این خدمت اکوسیستمی میشوند. با توجه به استقرار نواحی شهری در نیمه شمالی محدوده مورد مطالعه و اثر منفی آنها بر این خدمت اکوسیستمی، اهمیت حفاظت از پوششهای جنگلی و مرتعی استان برای حفظ استمرار تدارک خدمت نگهداشت خاک یک امر حیاتی محسوب میشود.
اقتصاد محیط زیست
فهیمه محبی نیا؛ مرتضی تهامی پور
چکیده
مقدمه: تحدید و افول موجودی منابع تجدیدناپذیر در قرن حاضر و صدمات وارده بر صحت آب و هوایی، نگرانیها از پایداری چنین شکوفایی اقتصادی قابل توجهی در آینده را دامن زده است. تقویت رشد اقتصادی یک روی سکه مصرف روزافزون انرژی است، لکن روی دیگر سکه، انتشار و افزایش غلظت انواع آلایندههای مخرب محیط زیست است، از اینرو مباحث پیرامون رشد اقتصادی ...
بیشتر
مقدمه: تحدید و افول موجودی منابع تجدیدناپذیر در قرن حاضر و صدمات وارده بر صحت آب و هوایی، نگرانیها از پایداری چنین شکوفایی اقتصادی قابل توجهی در آینده را دامن زده است. تقویت رشد اقتصادی یک روی سکه مصرف روزافزون انرژی است، لکن روی دیگر سکه، انتشار و افزایش غلظت انواع آلایندههای مخرب محیط زیست است، از اینرو مباحث پیرامون رشد اقتصادی و کیفیت محیطزیستی قدمتی طولانی داشته و زمینهساز پرسشهای متعددی در راستای بررسی توازن میان رشد اقتصادی بالاتر و استانداردهای کیفیت و پایداری محیطزیستی است. تفاوت کیفیت روابط میان متغیرهای رشد اقتصادی و میزان تخریب محیط زیست در قالب منحنی محیطزیستی کوزنتس در هر بخش اقتصادی، تسّری یک تصمیمگیری واحد و کلان را نمیپذیرد و بر لزوم بررسی این ارتباط در اشکال مجزا و با تفصیل دلالت دارد.مواد و روشها: این مطالعه درصدد بررسی و ارائه شواهد تجربی از سنجش اثرپذیری محیط زیست از رشد اقتصادی با استفاده از دادههای اقتصاد ایران در سطح 3 بخش اصلی اقتصادی طی بازه1396-1350 است. از دو متغیر مهم اقتصادی اشاره شده در مطالعه حاضر، سرانه تولید ناخالص داخلی کشور به عنوان شاخص رشد اقتصادی در نظر گرفته شده و معیاری برای بیان ظرفیت خروجی (قدرت تولید) کشور است و شاخص انتشار سرانه CO2، که امروزه به عنوان نیروی محرکه گرم شدن جهانی هوای کره زمین شناخته میشود، نشاندهنده سطح تخریب محیط زیست است. مطالعه حاضر در ابتدا تلاش خواهد کرد تا یک رابطه اقتصاد سنجی (همجمعی) بین متغیرهای مزبور را در هر یک از بخشهای سهگانه ایجاد نموده و در قدم بعدی، شکل کاربردی EKC را تصریح نماید.نتایج: نتایج مطالعه حاکی از وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهای تحقیق در بخشهای کشاورزی و صنعت است، هر چند فرم تبعی منحنی کوزنتس در بخشهای نامبرده مورد تأیید نیست. همچنین نتایج حاکی از عدم وجود رابطه همجمعی در بخش خدمات است. ضرایب تصحیح خطا در هر یک از بخشهای کشاورزی و صنعت بیان میکند، به ترتیب 6 و 1 درصد از خطای هر دوره در گرایش به تعادل بلندمدت تصحیح میگردد.بحث: با استناد بر یافتههای تحقیق و با تکیه بر استدلال منحنی کوزنتس مبنی بر همبستگی مثبت میان متغیرهای رشد اقتصادی (درآمد) و انتشار آلاینده (مصرف انرژی) در سطوح پایین درآمدی و تعدیل این همبستگی به سمت رابطهای منفی در سطوح بالای درآمدی، در هر یک از بخشهای مزبور افزایش توان تولید متجلی در رشد اقتصادی همراه با تولید آلایندههای بیشتر و تخریب بیشتر محیط زیست است و نیز با توجه به رقم کشش تخمین زده شده در خلال تحقیق حاضر این روند در بخش کشاورزی دارای شتاب بیشتری نیز هست. بنابراین تمرکز بر ابعاد حرکت در مسیر توسعه با التزام بر شاخصههای توسعه پایدار و سازگار با طبیعت، قطعا باید در برنامه دولتهای ایرانی گنجانده شود و از این حیث، حرکت به سمت استفاده و بهرهبرداری از فنآوریهای پاک و تکنولوژیهای نوین تولید نظیر بازیافت، مصرف انرژی های تجدید پذیر،حمل و نقل سبز، شیمی سبز، آب خاکستری سایر صورتبندیهای سازگار با محیطزیست کاملا توجیهپذیر است.
اقتصاد محیط زیست
یونس نادمی؛ معصومه دالوندی
چکیده
مقدمه: طی سالهای اخیر مشکلات محیط زیستی مورد توجه بسیاری از سیاستگذاران قرار گرفته است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ریسک محیط زیستی نقشی حیاتی برای رشد و توسعه اقتصادی ایفا میکنند. از این روی بررسی ارتباط سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ریسک محیط زیستی ضروری است. در این راستا، مطالعه حاضر نقش توسعه ...
بیشتر
مقدمه: طی سالهای اخیر مشکلات محیط زیستی مورد توجه بسیاری از سیاستگذاران قرار گرفته است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ریسک محیط زیستی نقشی حیاتی برای رشد و توسعه اقتصادی ایفا میکنند. از این روی بررسی ارتباط سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ریسک محیط زیستی ضروری است. در این راستا، مطالعه حاضر نقش توسعه مالی را در رابطه بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ریسک محیط زیستی مورد بررسی قرار داده است.مواد و روشها: در مطالعه حاضر ابتدا با استفاده از آزمون دیکیفولر تعمیمیافته، مانایی متغیرها بررسی شده است و سپس با بکارگیری روش همانباشتگی کائو، رابطه بلندمدت بین متغیرهای مدل مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت اثر توسعه مالی، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، تولید ناخالص داخلی سرانه و شهرنشینی بر ریسک محیط زیستی برای 35 کشور طی دوره 2021-1990 با بکارگیری گشتاورهای تعمیمیافته پانلی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: با توجه به این که بنابر آزمون ریشه واحد دیکیفولر تعمیمیافته برخی متغیرها در سطح و برخی در تفاضل مرتبه اول مانا شدهاند، برای پرهیز از رگرسیون کاذب در تخمینها، همانباشتگی بین متغیرها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون همانباشتگی کائو رابطه بلندمدت بین متغیرها را تأیید کرد. همچنین، نتایج مدلهای پژوهش نشان میدهد که سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر ریسک محیط زیستی اثری منفی و معنادار دارد. بیشتر سرمایهگذاری مستقیم خارجی از کشورهای توسعهیافته با مقررات محیط زیستی سختگیرانه میآید، از این رو، آنها میتوانند فناوریهای محیط زیستی برتر را به کشور میزبان منتقل کنند. در نهایت، سرمایهگذاری مستقیم خارجی راه را برای ارتقای پایداری محیط زیستی در کشور میزبان هموار میکند. همچنین نتایج نشان داده است که توسعه بخش مالی، ریسک محیط زیستی را در مدل (2) کاهش میدهد زیرا توسعه مالی بهدلیل تجهیز منابع مالی و امکان دسترسی به تکنولوژیهای کاراتر، به ارائه اطلاعات بیشتر در مورد اهمیت محیط زیست بهویژه در کشورهای در حال توسعه کمک میکند. در مدل اول نیز یک رابطه غیرخطی U شکل بین توسعه مالی و ریسک محیط زیستی وجود دارد. عبارت تعامل FD × FDI نیز اثر معناداری بر ریسک محیط زیستی ندارد. نتایج همچنین نشان میدهد که رشد اقتصادی و شهرنشینی، ریسک محیط زیستی را کاهش میدهند.بحث: این مطالعه بیان میکند که توسعه بخش مالی در کشورهای در حال توسعه میتواند افزایش کیفیت محیط زیست را به همراه داشته باشد. با این حال، نتایج ممکن است در یک بخش مالی توسعهیافته متفاوت باشد. بیشتر سرمایهگذاری مستقیم خارجی از کشورهای توسعهیافته با مقررات محیط زیستی سختگیرانه میآید، از این رو، آنها میتوانند فناوریهای محیط زیستی برتر را به کشور میزبان منتقل کنند. در نهایت، سرمایهگذاری مستقیم خارجی راه را برای ارتقای پایداری محیط زیستی در کشور میزبان هموار میکند. از طرفی با افزایش درآمد واقعی، افراد توانایی بیشتری برای اختصاص منابع برای حفاظت از محیط زیست و کاهش ریسک محیط زیستی دارند. همچنین، رشد اقتصادی ناشی از فناوری بهبود یافته میتواند بازدهی بالاتر با ریسک محیط زیستی کمتر را فراهم کند. شهرنشینی نیز بهدلیل استانداردهای بالاتر زندگی، افزایش سلامت عمومی، اثرات خارجی مثبت و صرفه به مقیاس، بهرهوری بالاتری را به همراه دارد از این روی برای محیط زیست مفید است.
اقتصاد محیط زیست
سمانه باقری
چکیده
مقدمه: انقلاب صنعتی نه تنها عصر جدیدی از رشد سریع اقتصادی را در کشورها آغاز کرد، بلکه پدیده های امروزی، مانند گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی را نیز به همراه داشت. از جنبه های اصلی انقلاب صنعتی، تبدیل اقتصاد جهانی به اقتصادهای مبتنی بر سوخت های فسیلی است. استفاده از سوختهای فسیلی بهطور مستمر سطح کربن موجود در جو را مختل ...
بیشتر
مقدمه: انقلاب صنعتی نه تنها عصر جدیدی از رشد سریع اقتصادی را در کشورها آغاز کرد، بلکه پدیده های امروزی، مانند گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی را نیز به همراه داشت. از جنبه های اصلی انقلاب صنعتی، تبدیل اقتصاد جهانی به اقتصادهای مبتنی بر سوخت های فسیلی است. استفاده از سوختهای فسیلی بهطور مستمر سطح کربن موجود در جو را مختل میکند و در نتیجه باعث حفظ گرما در جو می شود. با توجه به این که کشورهای عضو اوپک، فروشنده نفت هستند و در مصرف انرژی های فسیلی، مزیت نسبی دارند و مصرف انرژی به انتشار گاز کربنیک منجر می شود، پس پژوهش در زمینه انتشار گاز کربنیک ضرورت می یابد.مواد و روش ها: در این پژوهش، ابتدا با استفاده از شاخص سرریز دیبلد-ییلماز، سرریز انتشار گاز کربنیک در کشورهای عضو اوپک بررسی شد و سپس با استفاده از تئوری شبکه پیچیده، شبکه سرریز در کشورهای عضو اوپک بررسی شد.نتایج: مطابق نتایج این پژوهش، سرریز انتشار گاز کربنیک از کشور آنگولا به ایران 1/6 درصد، امارات متحده عربی 6 درصد، الجزایر 8/0 درصد، اکوادور 9/1 درصد، عراق 1 درصد، کویت 12 درصد، لیبی 5 درصد، نیجریه 4/1 درصد، قطر 1 درصد، عربستان سعودی 3/3 درصد و ونزوئلا 8/8 درصد است. کویت بیشترین سرریز انتشار گاز کربنیک به ایران را دارد. بیشترین سرریز انتشار گاز کربنیک از ایران به کشور عراق و آنگولا است. در این پژوهش، گره ها، کشورهای عضو اوپک هستند و ضخامت یال های بین گره ها، مقدار سرریز انتشار گاز کربنیک در بین کشورهای عضو اوپک می باشد. مقدار Contribution to others که به معنی سرریز انتشار گاز کربنیک انتقالی است برای کشور امارات متحده عربی بیشترین مقدار است و به این معنی است که این کشور در بین کشورهای عضو اوپک بیشترین مقدار سرریز انتشار گاز کربنیک را دارد. مقدارNET منفی نشان می دهد سرریز خالص دریافتی بالاتر از سرریز منتقل شده است. مقدار NET مثبت نشان می دهد که سرریز انتقالی بالاتر، از اثر سرریز دریافتی است. مقدار TCI (Total Connectedness Index) در این پژوهش 76/61 درصد است که عدد بزرگی است و نشان می دهد اثر سرریز در کشورهای عضو اوپک، قوی است. در نهایت با استفاده از تئوری شبکه پیچیده به بررسی این سرریز پرداخته شد.بحث: مطابق نتایج این پزوهش کشورهای آنگولا، اکوادور، ایران، عراق، لیبی و ونزوئلا، فرستنده سرریز انتشار گاز کربنیک و کشورهای کویت، نیجریه، قطر، عربستان و الجزایر، گیرنده سرریز انتشار گاز کربنیک هستند. کشور کویت، بیشترین سرریز انتشار گاز کربنیک به ایران را دارد. بیشترین سرریز انتشار گاز کربنیک از ایران به کشور عراق و آنگولا است. شاخص TCI 76/61 درصد است که نشان می دهد اثر سرریز در این کشورها قوی است. قطر بزرگترین فرستنده اثر انتشار گاز کربنیک در شبکه اثر سرریز انتشار گاز کربنیک در کشورهای عضو اوپک می باشد. کشور لیبی دارای بیشترین مقدار Weighted Indegree است و فرستنده اثر سرریز انتشار گاز کربنیک، کشور قطر دارای بیشترین مقدار Weighted Degree است. کشورهای قطر، نیجریه و آنگولا در یک خوشه و کشورهای اکوادور و ونزوئلا در یک خوشه و کشورهای ایران، عراق، کویت، لیبی، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در یک خوشه از اثر سرریز انتشار گاز کربنیک قرار می گیرند. مقدار Degree، Outdegree و Indegree در تئوری شبکه پیچیده برای همه کشورها یکسان به دست آمده است.
اقتصاد محیط زیست
مهدی فتح آبادی
چکیده
مقدمه: همگام با توسعه صنعت کارخانهای، توسعه پایدار این بخش بایستی بر رشد بهرهوری مستمر بنگاهها از نقطهنظر پیشرفت تکنولوژیک و بهبود کارایی استوار باشد. در بخش کارخانهای، تولید محصول میتواند همراه با محصولات نامطلوب یا بد، مانند گازهای آلاینده، فاضلاب، پسماندهای جامد و مایع باشد و نادیده گرفتن آن ها ممکن است به بهرهوری ...
بیشتر
مقدمه: همگام با توسعه صنعت کارخانهای، توسعه پایدار این بخش بایستی بر رشد بهرهوری مستمر بنگاهها از نقطهنظر پیشرفت تکنولوژیک و بهبود کارایی استوار باشد. در بخش کارخانهای، تولید محصول میتواند همراه با محصولات نامطلوب یا بد، مانند گازهای آلاینده، فاضلاب، پسماندهای جامد و مایع باشد و نادیده گرفتن آن ها ممکن است به بهرهوری و تغییرات فنی تورشدار منجر شود. هدف این مقاله ارزیابی تغییر بهرهوری و کارایی محیطزیستی صنایع کارخانهای استانهای ایران میباشد.مواد و روشها: برای دستیابی به هدف مقاله از یک رویکرد دو مرحلهای بهره گرفته میشود. در مرحله نخست، شاخص بهرهوری جهانی مالمکوئیست- لیونبرگر با لحاظ محصولات نامطلوب فاضلاب و پسماند صنعتی، اندازهگیری و سپس به دو جزء تغییر کارایی فنی و پیشرفت تکنولوژیک تجزیه میشود. در بخش دوم اثر پیشرانهای رشد بهرهوری محیطزیستی با بهرهگیری از مدلهایTobit ، Logit و Probit برآورد میگردد. دادههای این مقاله از گزارشات طرح آمارگیری از کارگاههای صنعتی 10 نفر کارکن و بیشتر در دوره 1394 تا 1398 استخراج شده است.نتایج: یافتههای بخش نخست بیان میدارد پیشرفت تکنولوژیک عامل اصلی تغییرات بهرهوری محیطزیستی صنایع کارخانهای استانهای ایران است. همچنین متوسط تغییر بهرهوری محیطزیستی با کاهش همراه بوده که نشان میدهد بنگاههای کارخانهای استانهای ایران در دوره مورد مطالعه از مرز فناوری موجود جهانی عقبتر هستند. معیار سازگاری با محیطزیست نشان داد در دوره مورد بررسی، ده استان سبز (افزایش تولیدات مطلوب در کنار کاهش تولیدات نامطلوب) و 16 استان زرد (افزایش همزمان تولیدات مطلوب و نامطلوب) بودهاند که استانهای بزرگ هم در زمره استانهای زرد هستند. نتایج بخش دوم حاکی از آن است رابطه بین درآمد سرانه و رشد بهرهوری محیطزیستی بهشکل U معکوس میباشد. همچنین افزایش نسبت سرمایه به اشتغال منجر به افزایش رشد بهرهوری محیطزیستی شده، اما رشد شدت انرژیبری صنایع کارخانهای سبب کاهش بهرهوری محیطزیستی خواهد شد.بحث: در راستای بهبود بهرهوری محیطزیستی، صنایع کارخانهای میتوانند از طریق ارزیابی عملکرد بنگاههای اقتصادی، فرآیندهای قیمتگذاری پسماندها و ضایعات منابع اقتصادی در فرآیند تولید و همچنین تلاش برای کاهش آلودگی و اثرات مخرب محیطزیستی، به ارتقای بهرهوری، سود، رقابتپذیری و بهبود کیفیت زندگی بشر کمک نمایند. لذا با کاهش مصرف نهادههای تولید بهازای سطح مشخصی از تولید و یا ارائه خدمات، کاهش هزینههای تولید، کیفیت و رقابتپذیری محصولات در سطح ملی و جهانی ارتقا مییابد که نتیجه آن بهبود رشد اقتصادی سبز خواهد بود. نظر به نتایج مقاله، میتوان برخی از توصیههای سیاستی را پیشنهاد کرد. نخست، بهکارگیری و توسعه فناوریهای پاکتر و فناوریهایی که در مصرف انرژی صرفهجویی میکنند، عوامل اصلی رشد بهرهوری محیطزیستی و توسعه پایدار استانهای ایران در آینده هستند. دوم، با توجه به رابطه درآمد سرانه و رشد بهرهوری محیطزیستی و از آنجا که تقریباً تمامی استانهای بزرگ مانند تهران و اصفهان با مشکلات محیطزیستی دست و پنجه نرم میکنند، لذا توسعه سیاستهایی برای افزایش تمرکز صنعتی در سایر استانها ضروری است. در استانهای با فعالیتهای اقتصادی بیش از حد مانند تهران، اصفهان و خوزستان، لازم است کنترل مناسبی بر تراکم صنایع و جمعیت در این استانها انجام شود تا از انتشار آلودگی و سایر بیماریهای شهرهای بزرگ که توسعه پایدار را تهدید میکنند، جلوگیری شود.
اقتصاد محیط زیست
حمید سرخیل؛ مهدیه رضازاده بلگوری؛ روانبخش شیردم؛ یوسف عظیمی
چکیده
پیشینه و هدف: طیف گستردهای از مزایای استفاده از حسابداری جریان هزینه- مواد در کشورهای در حال توسعه قابل مشاهده است. به طوری که به شرکت ها کمک می کند تا هزینه های پنهان خود را شناسایی نمایند، تلفات، ضایعات و اثرات محیط زیستی را کاهش دهند و باعث افزایش کیفیت و رقابت پذیری محصول، بهبود فرآیندها و همچنین بهره وری منابع ...
بیشتر
پیشینه و هدف: طیف گستردهای از مزایای استفاده از حسابداری جریان هزینه- مواد در کشورهای در حال توسعه قابل مشاهده است. به طوری که به شرکت ها کمک می کند تا هزینه های پنهان خود را شناسایی نمایند، تلفات، ضایعات و اثرات محیط زیستی را کاهش دهند و باعث افزایش کیفیت و رقابت پذیری محصول، بهبود فرآیندها و همچنین بهره وری منابع شوند. معدنکاری روی و صنایع مرتبط به آن مانند تولید کنسانتره و ذوب روی به دلیل آلودگی های فراوان ازجمله آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی به واسطه عناصر سنگین موجود در شیرابه، نیازمند تحلیل چرخه عمر فرآیندی دارند. به طوری که با شناسایی دقیق فرآیندهای جاری در این حوزه، با بهره گیری از روش مدلسازی حسابداری جریان هزینه-مواد می توان ورودی وخروجی ها را به صورت دقیق مورد ارزیابی اقتصادی و تحلیل اثرات محیط زیستی قرار داد.مواد و روش ها: در این تحقیق ضمن بازدید از واحدهای صنعتی ذوب روی و دریافت نظر کارشناسان و تلفیق با پایگاه داده نرم افزار سیما پرو، مدل چرخه حیات و شبکه چرخه عمر محصول و تأثیرات محیط زیستی آن تهیه شده است. با تحلیل چرخه حیات صنعت ذوب روی ایران و با استفاده از بهره وری سبز و محاسبه جریان هزینه - مواد در واحد نمونه انتخابی، به ردیابی جریان مواد پرداخته شده و مدلی برای چرخه حیات روی ارائه شده است. به طوری که از اطلاعات دریافتی از صنعت ذوب روی ایران و همچنین اطلاعات پایگاه داده نرم افزار سیما پرو و پیاده سازی مدل MFCA بر روی داده های مرتبط با تولید کنسانتره و ذوب روی استفاده شده است. در این مدل فرآیندهای ذوب روی و تولید کنسانتره روی به عنوان ورودی و انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان خروجی در نظر گرفته شد.نتایج: با تحلیل چرخه حیات صنعت ذوب روی ایران و با استفاده از بهره وری سبز بر طبق رابطه تعادل مواد ترکیب کلسین با اسید سولفوریک به تولید کیک لیچ، نقره، سرب و آلودگی هوا منجر خواهد شد و برآوردهای تحقیق حاضر نشان می دهد که برای تولید یک تن شمش روی، میزان آلودگی هوا ۷ کیلوگرم خواهد بود. حسابداری هزینه جریان مواد در واحد لیچینگ مجموعه صنعتی مورد نظر نشان می دهد که بهازاء 5070 کیلوگرم مواد ورودی با هزینه یا بهاء 12،350،000 تومان، هزینه سیستم 30،000،000 تومانی و هزینه انرژی 1،950،000 تومانی به مقدار تولید 3549 کیلوگرم محصول با هزینه یا بهاء 9،100،000 تومان دست می یابد، به طوری که 1536 کیلوگرم هم تولید باطله با هزینه 3،250،000 تومان ارزیابی گردیده است.بحث: با ارائه الگوهای کامل چرخه حیات برای فرآیند ذوب روی و به صورت ویژه فرآیند کنسانتره ذوب روی، ورودی و خروجی های زنجیره تولید مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی چرخه عمر و بهره وری سبز، نشان میدهد که ذوب روی آلودگی بیشتری نسبت به تولید کنسانتره ایجاد می نماید. بنابراین با دستیابی دقیق به هزینه جریان مواد اشاره شده، در فرآیند تولید کنسانتره ذوب روی می تواند ضمن به حداقل رساندن تلفات، با کاهش میزان آلایندگی محیط زیستی، ضمن کاهش هزینه های مستقیم، با افزودن بر مقدار ستانده اقتصادی موجب رشد و توسعه مجموعه شود.
اقتصاد محیط زیست
جلیل بادام فیروز؛ حمید سرخیل؛ رویا موسی زاده
چکیده
استخراج مواد معدنی نقش اساسی در توسعه اقتصادی، اجتماعی به همراه دارد، از طرفی معدنکاری و فرآیندهای وابسته به آن، می تواند پیامدهای آسیب رسان بر اکوسیستمهای طبیعی داشته باشد که از آن جمله می توان به آلودگی هوا، آب و خاک، و همچنین اثر بر روی تنوع زیستی و کاربری اراضی اشاره نمود. بنابراین با کمیسازی این پیامدها و تخمین ...
بیشتر
استخراج مواد معدنی نقش اساسی در توسعه اقتصادی، اجتماعی به همراه دارد، از طرفی معدنکاری و فرآیندهای وابسته به آن، می تواند پیامدهای آسیب رسان بر اکوسیستمهای طبیعی داشته باشد که از آن جمله می توان به آلودگی هوا، آب و خاک، و همچنین اثر بر روی تنوع زیستی و کاربری اراضی اشاره نمود. بنابراین با کمیسازی این پیامدها و تخمین هزینه خسارات وارد بر خدمات بوم سازگان میتوان با اعمال رهکارهای مبتنی بر پیشگیری و کنترل اثرات، تخریب بوم سازگان های کشور را کاهش داد. محدوده معدنی بوکسیت جاجرم به عنوان بزرگترین و مهمترین معدن بوکسیت کشور، در استان خراسان شمالی واقع شده است. معدنکاری فلز بوکسیت در طی فرآیند بهره برداری و استخراج ماده ارزشمند آلومینیوم، پیامدهای محیط زیستی منفی بر روی اکوسیستمهای همجوار خود به همراه دارد. از آنجایی که بیشترین محدوده اثر این معدن، اراضی کشاورزی پایین دست و اطراف محدوده استخراجی این منطقه به میزان 6000 هکتار می باشد، لذا در این تحقیق هزینه خسارات محیط زیستی معدن با استفاده از رویکرد انتقال منفعت بر روی این بیوم برآورد گردیده است. هزینه خسارات وارد بر خدمات بوم سازگان ناشی از معدنکاری فلز بوکسیت در اراضی زراعی (برای مساحت 1000 هکتار از اراضی تحت تأثیر)، 2481375 میلیون ریال (معادل 9925500 دلار) در سال (2021) تخمین زده شده است، که این خود اهمیت بازسازی معدن و همچنین احیای اکولوژیکی بعد از فعالیت معدنکاری در منطقه مزبور را میرساند. استفاده از ابزارهای اقتصادی در جهت پیشگیری و کنترل اثرات ناشی از فعالیت های معدنکاری بسیار ضروری است.
اقتصاد محیط زیست
ویدا ورهرامی؛ فتانه کولیوند
چکیده
هدف این مطالعه، برآورد الگوی رشداقتصادی درونزا و لحاظ اثر سلامت نیروی انسانی بررشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم ازطریق تأثیری که آلودگی محیط زیستی بر سلامت نیروی انسانی به جای می گذارد، میباشد. در این پژوهش برای بررسی اثر سلامت نیروی انسانی بر رشداقتصادی، از یک الگوی اقتصادسنجی، با به رهگیری از روش داده های تابلویی ...
بیشتر
هدف این مطالعه، برآورد الگوی رشداقتصادی درونزا و لحاظ اثر سلامت نیروی انسانی بررشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم ازطریق تأثیری که آلودگی محیط زیستی بر سلامت نیروی انسانی به جای می گذارد، میباشد. در این پژوهش برای بررسی اثر سلامت نیروی انسانی بر رشداقتصادی، از یک الگوی اقتصادسنجی، با به رهگیری از روش داده های تابلویی برای کشورهای منتخب نفتی در دوره (2017-1995) استفاده شده و از یک شاخص سلامت (امید به زندگی) و یک شاخص آلودگی محیطزیستی (CO2 و NOx) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آلودگی محیط زیستی تأثیرمنفی و معناداری بر شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی دارد. همچنین در کشورهای مورد بررسی رابطه شاخص آلودگی و رشد اقتصادی یک رابطه منفی است، زیرا باتوجه به رابطه مثبت میان شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی و همچنین رابطه مثبت و قابل توجه میان شاخص توسعه انسانی و رشد اقتصادی، افزایش آلودگی مقداری از تأثیر مثبت و قابلتوجه شاخص توسعه انسانی بر رشداقتصادی را خنثی خواهد کرد.
اقتصاد محیط زیست
ابوالقاسم گلخندان؛ سمیه صحرائی
چکیده
گسترش میزان استفاده از اینترنت و بالتبع کاهش شکاف دیجیتالی بین کشورهای درحالتوسعه و توسعهیافته، بررسی تأثیر این متغیر را بر روی مصرف انرژی و آلودگی هوا در کشورهای درحالتوسعه مهم جلوه میدهد. در این راستا، هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر نفوذ اینترنت بر روی مصرف انرژی و انتشار گاز CO2 در ایران با استفاده از دادههای سری زمانی ...
بیشتر
گسترش میزان استفاده از اینترنت و بالتبع کاهش شکاف دیجیتالی بین کشورهای درحالتوسعه و توسعهیافته، بررسی تأثیر این متغیر را بر روی مصرف انرژی و آلودگی هوا در کشورهای درحالتوسعه مهم جلوه میدهد. در این راستا، هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر نفوذ اینترنت بر روی مصرف انرژی و انتشار گاز CO2 در ایران با استفاده از دادههای سری زمانی 2016-1995 است. نتایج این تحقیق با استفاده از روش همانباشتگی پنج مرحلهای یوهانسن (1992)، حاکی از تأثیر مثبت اینترنت بر مصرف انرژی سرانه در بلندمدت است. یک درصد افزایش در تعداد کاربران اینترنت (در هر 100 نفر)، در بلندمدت، 19/0 درصد سرانه مصرف انرژی را در ایران افزایش میدهد. بر این اساس، حرکت بهسمت سیاستها و برنامههایی که از اینترنت برای کاهش مصرف انرژی در کشور بهرهگیری شود، ضروری است. همچنین، اثر بلندمدت اینترنت بر آلودگی هوا، مثبت اما اندک میباشد. بهگونهای که یک درصد افزایش در تعداد کاربران اینترنت (در هر 100 نفر)، در بلندمدت، میزان انتشار گاز CO2 را در کشور حدود 06/0 درصد افزایش خواهد داد. بر این اساس میتوان گفت که که افزایش میزان استفاده از اینترنت، تهدیدی جدی برای آلودگی هوا در ایران محسوب نمیشود.
اقتصاد محیط زیست
محمد ابراهیمی نژاد
چکیده
جنبش بازاریابی سبز از دهه 1980 به شکلی گسترده مورد توجه شرکت ها و مشتریان قرار گرفته است. این شرکت ها با تولید و ارائه محصولات دوستدار محیط زیست به دنبال کسب مشروعیت اجتماعی هستند، در حالی که مشتریان به دنبال تأثیرگذاری در بینش جامعه به مسایل محیط زیستی هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش صادرکنندگان نسبت به بازاریابی ...
بیشتر
جنبش بازاریابی سبز از دهه 1980 به شکلی گسترده مورد توجه شرکت ها و مشتریان قرار گرفته است. این شرکت ها با تولید و ارائه محصولات دوستدار محیط زیست به دنبال کسب مشروعیت اجتماعی هستند، در حالی که مشتریان به دنبال تأثیرگذاری در بینش جامعه به مسایل محیط زیستی هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش صادرکنندگان نسبت به بازاریابی سبز و تأثیر آن بر صادرات خاویار ایران صورت گرفته است. برای موفق شدن در عرصه رقابت بین المللی و تبدیل اقتصاد کشور به یک اقتصاد قدرتمند و با ثبات باید از تمام ظرفیت های موجود بهره جست. شرکتهای صادرکننده خاویار از طریق برنامه ریزی بازاریابی سبز صادراتیشان می توانند به عملکرد بالایی در سطح بین الملل دست یابند. برای دستیابی به این مهم شرکت ها بایستی بتوانند علایق و نیازهای خاص هر بازار را شناسایی تا محصول خود را با تکیه بر این نیازها به بازارهای خارجی صادرات نمایند. از طرف دیگر این شرکت ها از طریق صادرات مستقیم و کوتاه نموندن طول زنجیره ارزش می توانند با ایجاد ارزش افزوده، سود ناخاص خود را افزایش دهند. قیمت گذاری نیز میتواند از طریق سیستم های رقابتی حاکم بر هر بازار صورت بگیرد و به گونه ای باشد که بتواند در کنار ویژگی های محصول، مطلوبیت بالایی را برای خریداران به همراه داشته باشد. شرکت ها می توانند با انجام تبلیغات بازاریابی خارجی با تأکید بر ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، غذایی، دارویی بر اثربخشی فرآیندهای بازاریابی خود را ارتقاء بخشند.
اقتصاد محیط زیست
جلیل بادام فیروز؛ رویا موسی زاده
چکیده
ارزش گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستم ابزاری مفید، به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری در خصوص مدیریت اکوسیستم می باشد و به تصمیم گیران در جهت حفاظت بیشتر و مؤثرتر اکوسیستم کمک می کند. در حال حاضر سیاستگذاران و برنامه ریزان، جعبه ابزارهای مناسب با دسترسی آسانی را برای ارزیابی ارزش اقتصادی اکوسیستمهای تالاب در اختیار ندارند ...
بیشتر
ارزش گذاری اقتصادی خدمات اکوسیستم ابزاری مفید، به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری در خصوص مدیریت اکوسیستم می باشد و به تصمیم گیران در جهت حفاظت بیشتر و مؤثرتر اکوسیستم کمک می کند. در حال حاضر سیاستگذاران و برنامه ریزان، جعبه ابزارهای مناسب با دسترسی آسانی را برای ارزیابی ارزش اقتصادی اکوسیستمهای تالاب در اختیار ندارند بدیهی است که استناد به مقادیر کمی و ریالی در بیان ارزش هر منبع، ابزاری کارا و مؤثر در جهت توجیه اهداف توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست خواهد بود و این مهم با در دست داشتن الگوی راهنمای مشخص امکان پذیر می باشد. برآورد ارزشهای اقتصادی و هزینه خسارات زیست محیطی اکوسیستم تالابی می تواند در حفظ ارزش ها و جلوگیری از تخریب آن مثمرثمر واقع گردد. مطالعه حاضر با هدفایجاد یکپارچه سازی در بحث ارزشگذاری اقتصادی و برآورد هزینه خسارات وارد بر خدمات زیست بومی تالاب ها به عنوان بخشی از فرآیند تعیین ارزش اقتصادی منابع طبیعی می باشد. وجود الگو و راهنمایی پایه و کاربردی در حوزه ارزش گذاری تالاب می تواند کاربران علاقهمند را در خصوص شناسایی ارزش ها، انتخاب فنون ارزشگذاری متناسب با هر ارزش و به طور کل، هدایت در مسیر صحیح ارزش گذاری کالاها و خدمات و نیز در اعمال سیاست های مدیریتی و اجرایی منطبق با توسعه پایدار یاری نماید. در این مطالعه با مرور مقالات و دستورالعملهای منتشر شده منتخب مرتبط با موضوع تحقیق، مراحل گام به گام برآورد ارزشهای اقتصادی و هزینه خسارات زیست محیطی تالاب ها ارائه شده است.
اقتصاد محیط زیست
ابوالقاسم گلخندان
دوره 4، شماره 65 ، آبان 1398، ، صفحه 37-48
چکیده
از دیدگاه مالی، تمرکززدایی، انتقال مدیریت منابع و انجام مخارج از دولت مرکزی به دولتهای محلی است. بسیاری از مطالعات تجربی پیشین، اجرای تمرکززدایی مالی را یکی از عوامل بهبود و یا تخریب محیط زیست بیان میکنند. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر شاخصهای تمرکززدایی مالی بر آلودگی هوا در کشور ایران است. این مطالعه با استفاده ...
بیشتر
از دیدگاه مالی، تمرکززدایی، انتقال مدیریت منابع و انجام مخارج از دولت مرکزی به دولتهای محلی است. بسیاری از مطالعات تجربی پیشین، اجرای تمرکززدایی مالی را یکی از عوامل بهبود و یا تخریب محیط زیست بیان میکنند. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر شاخصهای تمرکززدایی مالی بر آلودگی هوا در کشور ایران است. این مطالعه با استفاده از دادههای سری زمانی 1393-1371 به بررسی روابط بلندمدت و کوتاهمدت بین آلودگی هوا، شاخصهای تمرکززدایی مالی، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و حجم تجارت پرداخته است. به این منظور از آزمون همجمعی (همانباشتگی) یوهانسن-یوسلیوس و الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) استفاده شده است. همچنین، تحلیل دادهها و نتایج به کمک نرمافزار Eviews انجام شده است. بر اساس نتایج بهدستآمده از برآورد مدل به روش VECM، تمرکززدایی مالی درآمد، تمرکززدایی مالی مخارج، تمرکززدایی مالی قدرت خودگردانی، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و حجم تجارت، انتشار گاز co2 را در بلندمدت و کوتاهمدت افزایش میدهد. یک درصد افزایش در شاخصهای تمرکززدایی مالی، بهطور متوسط انتشار گاز co2 را در بلندمدت و کوتاهمدت بهترتیب 0/14 و 0/08 درصد افزایش میدهد. بر این اساس اتخاذ سیاستهای مناسب همگام با فراهمکردن بسترهای لازم جهت گسترش تمرکززدایی مالی، بهمنظور کنترل آلودگی هوا در کشور ضروری است.
اقتصاد محیط زیست
سلیمه عبادی قاجاری
دوره 3، شماره 60 ، شهریور 1397، ، صفحه 29-48
چکیده
اکوسیستمها و تنوع زیستی موجود در آنها جریانی از کالاها و خدمات ضروری برای زندگی بشر، رونق اقتصادی و دیگر جنبههای رفاه را فراهم میکنند. بسیاری از این خدمات در سرازیری سقوط هستند که نادیده گرفتن آنها در تصمیم گیریها و برنامهریزیهای توسعه عواقب بالقوهای در پی دارد. بنابراین، گنجاندن خدمات اکوسیستم در برنامه ریزی ...
بیشتر
اکوسیستمها و تنوع زیستی موجود در آنها جریانی از کالاها و خدمات ضروری برای زندگی بشر، رونق اقتصادی و دیگر جنبههای رفاه را فراهم میکنند. بسیاری از این خدمات در سرازیری سقوط هستند که نادیده گرفتن آنها در تصمیم گیریها و برنامهریزیهای توسعه عواقب بالقوهای در پی دارد. بنابراین، گنجاندن خدمات اکوسیستم در برنامه ریزی توسعه بالأخص برنامه ریزی کاربری زمین از اهمیت حیاتی برخوردار است. هدف مقالۀ حاضر شناسایی و معرفی روشهای یکپارچه سازی خدمات اکوسیستم در فرایند برنامه ریزی است. مقالۀ حاضر از نوع کاربردی توسعه ای بوده و روش انجام آن توصیفی است. بدین منظور، در مقاله حاضر سعی شده است تا ضمن تعریف مفاهیم مرتبط، به تشریح رابطۀ بین آن ها پرداخته شود. از این رو، روش های قابل استفاده جهت هماهنگ سازی خدمات اکوسیستم در برنامه ریزی کاربری زمین معرفی شده اند که از جملۀ آن ها می توان به روش های IES، SEA و GI اشاره کرد. سپس، با ارائۀ نمونه های مطالعاتی در چین، هاوایی و بریتانیا که با استفاده از خدمات اکوسیستم به برنامه ریزی کاربری زمین پرداخته اند، جایگاه خدمات یکپارچه اکوسیستم در برنامه ریزی کاربری زمین مشخص شده است. درنهایت، سعی شده است تا اصولی جهت یکپارچه سازی خدمات اکوسیستم در برنامه ریزی کاربری زمین استخراج شود.
اقتصاد محیط زیست
دوره 2، شماره 58 ، دی 1396، ، صفحه 31-42
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی عملکردهای بومشناختی تالابهای استان اصفهان با تأکید بر تالاب گاوخونی با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بررسی منابع است. تالاب گاوخونی با پهنهای به وسعت 41371 کیلومتر مربع یکی از مهمترین عوامل پیدایش، پایداری و استمرار حیات در طول چند هزار سال گذشته در بخش مرکزی ایران زمین بوده است. ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی عملکردهای بومشناختی تالابهای استان اصفهان با تأکید بر تالاب گاوخونی با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بررسی منابع است. تالاب گاوخونی با پهنهای به وسعت 41371 کیلومتر مربع یکی از مهمترین عوامل پیدایش، پایداری و استمرار حیات در طول چند هزار سال گذشته در بخش مرکزی ایران زمین بوده است. گاوخونی یکی از 22 تالاب بینالمللی ایران از مجموع 1847 تالابی است که تاکنون بهصورت رسمی در سیاههی تالابهای کنوانسیون رامسر پذیرفته شدهاند. افزون بر آن بهدلیل میزبانی دیرینه و شایسته از پرندگان مهاجر، توسط سازمان بینالمللی حیات پرندگان بهعنوان یکی از مناطق مهم برای زیست پرندگان تشخیص داده شده است. تخریب پوششگیاهی تالاب و اطراف آن در اثر پیشروی کویر و چرای بیرویه دام در منطقه، قطع یکسره بیشهزارها و درختچههای اطراف تالاب، ورود پسابهای صنعتی و شهری به رودخانه زایندهرود و تالاب گاوخونی و صید و شکار بیرویهی ماهی و پرندگان از مهمترین عوامل تهدید کنندهی این تالاب محسوب میشوند. هدف از این پژوهش بررسی عملکردهای اکولوژیکی تالاب گاوخونی و حفاظت از آن با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بررسی منابع است. کارکردهای اصلی تالاب گاوخونی شامل حمایت از تنوعزیستی و تعدیل اقلیمی، خدمات منحصر به فرد آن شامل توریسم، میراث فرهنگی و آموزش و تولیدات تالاب شامل چرای دام و استفاده مردم محلی است. از آنجاییکه تخریب این تالاب در تمامی ایعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تأثیر میگذارد، لازم است سیاستها و برنامهریزیهای صحیح برای حفظ این اکوسیستم با ارزش بهکار گرفته شود.