شهرام محمدزاده
چکیده
پیشینه و هدف: مفهوم سرمایه اجتماعی بعد از مطرح شدن موضوع توسعه پایدار در دهه های پایانی قرن بیستم از طرف صاحبنظران مطرح شد. مفهوم محوری سرمایه اجتماعی این است که تعاملات اجتماعی باعث ایجاد شبکه های اجتماعی، تقویت اعتماد، شکل گیری ارزش ها، حمایت از هنجارها و فرهنگ و ایجاد اجتماع می شود. سرمایه اجتماعی و مؤلفه های ...
بیشتر
پیشینه و هدف: مفهوم سرمایه اجتماعی بعد از مطرح شدن موضوع توسعه پایدار در دهه های پایانی قرن بیستم از طرف صاحبنظران مطرح شد. مفهوم محوری سرمایه اجتماعی این است که تعاملات اجتماعی باعث ایجاد شبکه های اجتماعی، تقویت اعتماد، شکل گیری ارزش ها، حمایت از هنجارها و فرهنگ و ایجاد اجتماع می شود. سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن بسیاری از دیدگاه ها، نگرش ها و رفتارهای حفاظت محیط زیست افراد را تحت تأثیر قرار می دهند. رفتار حفاظت از محیط زیست را رفتار طرفدار محیط زیست نیز می نامند. هدف این پژوهش سنجش میزان سرمایه اجتماعی کشاورزان و تأثیر آن در تمایلات رفتاری طرفدار محیط زیست (ترطم) آن ها می باشد.
مواد و روش ها: این تحقیق با دیدمان کمی و روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کشاورزان شهرستان ارومیه بود که تعداد 184 نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط 4 نفر از اساتید مرتبط دانشگاه ارومیه و پایایی آن با ضریب کرونباخ آلفا (75/0 تا 83/) مورد تأیید قرار گرفت. داده های میدانی با روش مصاحبه جمع آوری و با نرمافزار SPSSversion26 و با بهره گیری از آزمون مقایسه میانگین تک نمونه ای و دو نمونه t، مدلسازی رگرسیونی و تحلیل مسیر تحلیل شد.
نتایج: یافته ها نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی در بین کشاورزان کمتر از متوسط است. نتایج مؤلفه های سرمایه اجتماعی هم نشان داد که اعتماد به جامعه درونی، انسجام اجتماعی، مشارکت و تعامل با جامعه درونی (شبکه روابط داخلی) به طور معنی داری بالاتر از میانگین اما اعتماد به جامعه بیرونی، اعتماد به نهادها (بخش دولتی، مدنی و خصوصی) و تعامل روستائیان با جامعه بیرونی (شبکه روابط خارجی) به طور معنی داری پایینتر از میانگین است. اکثریت قریب به اتفاق (95 درصد) کشاورزان تمایلات رفتاری مخرب محیط زیست دارند. متغیرهای اعتماد به نهادهای اجتماعی، شبکه روابط بیرونی، سطح تحصیلات کشاورزان و فرزندان آن ها و میزان بهره مندی از نشریات ترویجی و اینترنت رابطه مثبت معنی دار و متغیرهای سن و تعداد فرزندان رابطه منفی معنی داری با ترطم دارند. به علاوه سطح ترطم در بین کشاورزان شهری و دارای شغل غیر کشاورزی از کشاورزان روستایی و با شغل اصلی کشاورزی بیشتر است. متغیرهای شبکه روابط بیرونی و سطح تحصیلات کشاورزان و فرزندان آن ها در مجموع بیش از 15 درصد تغییرات ترطم کشاورزان را تبیین می کنند که دو متغیر سطح سواد کشاورزان و فرزندان آن ها نقش تعدیل کننده را بازی می کنند.
بحث: بر اساس نتایج پیشنهاد می شود سازمان های دولتی مرتبط با بخش کشاورزی برای تقویت اعتماد و سرمایه اجتماعی، شفافیت و پاسخگویی و مبارزه با فساد را در اولویت کاری خود قرار دهند. دولت با سیاستگذاری و ایجاد بازار مناسب برای محصولات ارگانیک و تدوین سازوکارهای مناسب، رفتار کشاورزان را به سمت رفتارهای طرفدار محیطزیست سوق دهند. هم زمان دستاندرکاران بخش آموزش ترویج سعی نمایند با کانال های ترویجی که در اختیار دارند اطلاع رسانی و آموزش های بیشتری را به ویژه برای کشاورزان مسن ارائه نمایند و این قشر را به فراموشی نسپارند؛ چرا که بیشتر کشاورزان جزء کشاورزان معیشتی و خرده پا و سنتی هستند و آموزش ترویجی باید به این قشر در اولویت باشد. بالاخره توسعه منابع انسانی در نواحی روستایی با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند تا با ارتقاء سطح تحصیلات کشاورزان، رفتارهای آن ها به سمت رفتارهای محیط زیست پسند سوق پیدا کند.
ارزیابی زیست محیطی
علیرضا فیضی؛ سید علی جوزی؛ سحر رضایان
دوره 4، شماره 66 ، بهمن 1398، ، صفحه 35-48
چکیده
مدیریت ریسک های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی در پروژه های ساختمانی همواره به دلیل پرمخاطره بودن ماهیت کاری مورد توجه بوده است. در این پژوهش سعی شد تا فرآیند مدیریت ریسک پروژه ساختمان مرکزی بانک آینده با استفاده از متدهای William Fine، JSA، PFMEA و EFMEA به ترتیب برای مخاطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی انجام شود. جهت تجزیه و تحلیل فراوانی ریسک ...
بیشتر
مدیریت ریسک های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی در پروژه های ساختمانی همواره به دلیل پرمخاطره بودن ماهیت کاری مورد توجه بوده است. در این پژوهش سعی شد تا فرآیند مدیریت ریسک پروژه ساختمان مرکزی بانک آینده با استفاده از متدهای William Fine، JSA، PFMEA و EFMEA به ترتیب برای مخاطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی انجام شود. جهت تجزیه و تحلیل فراوانی ریسک ها بر حسب نوع و سطح ریسک از نرم افزار SPSS 25 استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که از 43 ریسک شناسایی شده در بخش بهداشتی توسط تکنیک William Fine، 56% در سطح بالا، 28% در سطح متوسط و 16% در سطح پایین قرار گرفتند که بیشتر از نوع مخاطرات ارگونومیکی بودند. در بخش ایمنی نیز با استفاده از تکنیک JSA در مجموع 41 مخاطره برای 21 شغل شناسایی شد که 40% در سطح بحرانی، 51% در سطح هشداردهنده و 7% در سطح پایین قرار گرفتند. بر اساس متد PFMEA از مجموع 28 ریسک شناسایی شده، 50% در سطح بالا، 43% در سطح بحرانی و 7% در سطح هشداردهنده قرار گرفتند که در مجموع دو تکنیک یاد شده ریسک سقوط از ارتفاع و سقوط تجهیزات و مصالح از ارتفاع بیش ترین عدد اولویت ریسک را به خود اختصاص دادند. هم چنین در حوزه زیست محیطی با رویکرد تکنیک EFMEA نیز از مجموع 31 ریسک شناسایی شده، 94% در حد غیرقابل قبول و 6% در ناحیه قابل قبول قرار گرفتند که ریسک آلودگی صوتی و انتشار ریزگردها از بالاترین عدد اولویت ریسک برخوردار بودند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که ریسک های ایمنی بیش از سایر ریسک ها در صنعت ساخت و ساز از لحاظ فراوانی، احتمال و شدت پیامد از اهمیت بیش تری برخوردار می باشند.
مدیریت اکوسیستم‌ها
پانته آ لطفی؛ مژگان احمدی ندوشن
چکیده
مقدمه: خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است که تقریباً در اکثر مناطق جهان اتفاق می‌افتد و به علت ارتباط نزدیک با محصولات کشاورزی و منابع آب یکی از پارامترهای مهم در علـوم محیطـی به شمار میرود. اثرات این پدیده در مناطق خشک و نیمه‌خشک به علت بارندگی سالانه کمترشان، بیشتر است. در مقابل روشهای سنتی، استفاده از تکنیک سنجش از دور و تصاویر ماهواره‌ای ...
بیشتر
مقدمه: خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است که تقریباً در اکثر مناطق جهان اتفاق می‌افتد و به علت ارتباط نزدیک با محصولات کشاورزی و منابع آب یکی از پارامترهای مهم در علـوم محیطـی به شمار میرود. اثرات این پدیده در مناطق خشک و نیمه‌خشک به علت بارندگی سالانه کمترشان، بیشتر است. در مقابل روشهای سنتی، استفاده از تکنیک سنجش از دور و تصاویر ماهواره‌ای به عنوان یک ابزار مفید برای پایش خشکسالی کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات کاربری اراضی کشاورزی با استفاده از شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی و تصاویر ماهواره‌ای است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه، از تصاویر ماهواره‌ی لندست به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در حوزه‌ی آبریز زاینده‌رود طی سالهای 1363-1402 استفاده شد. برای انجام این مطالعه ابتدا از شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی هر سال بهره گرفته شد. از آنجا که الگوهای متنوعی از کشت با تفاوت‌های زمانی مختلفی در طول یک سال در منطقه مورد مطالعه حضور پیدا میکند نمی‌توان از یک تصویر منتخب به عنوان مبنای یک سال استفاده کرد بر خلاف آن لازم است تا تصاویر مختلف برای زمان‌های مختلف سال مورد بررسی قرار گیرند تا مجموعه تمامی پیکسل‌هایی که در یک سال زراعی به زیر سطح کشت رفتهاند، شناسایی و مشخص شوند. از آنجا که انجام این فرایند بسیار زمان بر خواهد بود، از یک رویکرد ابتکاری استفاده شد. ابتدا در سامانه گوگل ارث انجین تمام تصاویر سالانه لندست به صورت سال به سال فراخوانی شدند. سپس تصاویری که دارای پوشش ابر بودند حذف شده و فیلتر حداکثر بر روی باندهای تصاویر باقیمانده اعمال شد. سپس شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی تصاویر سالانه جدید ساخته شد و با اعمال حدود آستانه 2/0، اراضی کشاورزی از سایر اراضی تفکیک گردید. وسعت اراضی کشاورزی در هر سال محاسبه و مدل رگرسیون خطی برای شناسایی روند تغییرات مورد استفاده قرار گرفت. به این عبارت که وسعت اراضی کـشاورزی به عنـوان متـغیر وابستـه و زمـان در مـقیاس سـالانه به عنوان پـارامتر مـستقل مـورد اسـتفاده قرار گرفت.نتایج: وسعت اراضی کشاورزی در اوایل دهه 1360، در حدود 25 هزار هکتار بوده است که با روندی کاهشی در طول زمان در سالهای 1373 و 1393 به مقدار 21700 و 15180 هکتار رسیده و در نهایت در سال ۱۴۰۱ به کمترین مقدار خود برابر با 11250 هکتار رسیده است. این روند، کاهش 55 درصد در رهاسازی اراضی کشاورزی در این مقطع زمانی را نشان میدهد. همچنین مقدار شاخص تفاضل نرمال شده گیاهی در اراضی کشاورزی نیز به مرور زمان روند کاهشی را تجربه کرده است که بیانگر تغییر الگوی کشت به سمت کشت‌های کم‌تراکم با زیست‌توده کم مانند گندم است.بحث: نتایج حاصل از روند تغییرات وسعت کاربری کشاورزی در منطقه مورد مطالعه، الگوی کاهشی را نشان داد یعنی از دستروی اراضی کشاورزی رخ داده است که این روند منطبق با الگوی کاهش سطح آب سد زاینده‌رود است. این پدیده را میتوان مستقیماً به کاهش منابع آب در منطقه نسبت داد. در دهه اخیر، حجم آب اختصاص یافته برای انجام فعالیت‌های کشاورزی در این منطقه به دلیل نزدیک شدن حجم آب سد زاینده‌رود به محدوده‌های بحرانی بسیار کاهش پیدا کرده است.
قاسم آزادی احمدآبادی؛ ساجده عبدی؛ ابوذر رمضانی
چکیده
پیشینه و هدف: رویکرد جدید به محیطزیست در قرن حاضر و در نظر گرفتن آن به‌عنوان یک جزء از سرمایه ملی کشورها، لزوم حفظ آن با به‌کارگیری فناوری‌های پاک همچون فناوری زیستی تبدیل به مهم‌ترین دغدغه‌های بشر در سده حاضر شده است. در فصل سوم سند نقشه جامع علمی کشور که به اولویت‌های علم و فناوری کشور اختصاص پیدا کرده، در اولویت الف خود ...
بیشتر
پیشینه و هدف: رویکرد جدید به محیطزیست در قرن حاضر و در نظر گرفتن آن به‌عنوان یک جزء از سرمایه ملی کشورها، لزوم حفظ آن با به‌کارگیری فناوری‌های پاک همچون فناوری زیستی تبدیل به مهم‌ترین دغدغه‌های بشر در سده حاضر شده است. در فصل سوم سند نقشه جامع علمی کشور که به اولویت‌های علم و فناوری کشور اختصاص پیدا کرده، در اولویت الف خود در بخش فناوری، «فناوری‌های محیطزیستی» را مطرح نموده و خواستار هدایت سرمایه‌ها، هدایت نظام آموزشی و اصلاح و تجدید ساختارها و فرایندها بهمنظور رشد سریع این حوزه شده است. لذا هدف این پژوهش، مطالعه تأثیرات علمی، اقتصادی و اجتماعی پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه محیطزیست به جهت انعکاسی شفاف از وضعیت فعلی حوزه مذکور در کشور ایران است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از رویکرد کمّی و علم‌سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش 10268 مقاله از پایگاه اسکوپوس در حوزه محیطزیست طی سالهای 2012 تا 2021 بوده است که با بهرهگیری از روش های کتابخانه ای بهمنظور مبانی نظری و تحلیل کتاب‌سنجی گذشته نگر ، پژوهش‌های علمی حوزه محیطزیست را از نظر روند انتشار مقالات، وضعیت استنادات ثبت اختراع و وضعیت خوانندگان در بسترهای شبکه‌های مختلف شبکه اجتماعی مورد مطالعه قرار میدهد. همچنین در راستای بررسی میزان انعکاس مقاله‌ها در رسانه‌های اجتماعی از دادههای پایگاه آلتمتریک بهره‌برداری شده و دادههای به دست آمده از آن پایگاه در نرمافزار اس پی اس اس مورد تحلیل آماری قرار گرفته است. درزمینه تجزیه و تحلیل استنباطی دادهها در این نرم افزار از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شده است.نتایج: یافته‌ها نشان دادند بیشترین انتشار تولیدات علمی در سال 2021، بالاترین استناد به تولیدات علمی حوزه «محیط زیست» در سال 2018 و بیشترین تأثیر استناد با وزن نرمال شده به سالهای 2021 و 2019 تعلق دارد. همچنین بیشترین و کمترین امتیاز وزن استناد مقالات مربوط به سال های 2021 و 2014 است. علاوه‌براین، بهره برداری از پژوهش ها در جهت خلق محصولات محیطزیستی در سال 2012 به‌مراتب بهتر از سایر سال ها در دهه مورد بررسی بوده است و تعداد ثبت اختراعاتی که در سال 2012 (سال ابتدایی دهه مورد بررسی) به تولیدات علمی و پژوهشی کشور ایران در حوزه زیست فناوری استناد کردهاند نیز بیشتر از سایر سال های مورد بررسی است و این اختلاف به دلیل استفاده تولیدات علمی یاد شده توسط تعداد زیادی از ثبت اختراعات است که باعث رؤیتپذیری آنها میشود. بالاترین میزان انعکاس حوزه محیط زیست در شبکه‌های اجتماعی به ترتیب به نرمافزار مندلی، استناد دایمنشن، توییت کاربران، رسانه‌های خبری و فیس‌بوک تعلق داشت.بحث: بهمنظور افزایش رشد اقتصادی و حمایت و حفاظت از حقوق ثبت اختراع حوزه محیط زیست می بایست فراهمسازی زمینه های لازم مانند قوانین و مقررات و سایر زیرساخت های ضروری در دستور کار سیاستگذاری اقتصادی کشور قرار گیرد. از نگاهی دیگر، انتساب دقیق پیشرفت‌های اقتصادی و فناورانه به مطالعات و پژوهش‌ها کاری سخت و پیچیده است. سامانه‌های جهانی که بهمنظور رصد فعالیت‌های علمی منتشرشده در سطح بین‌الملل اختصاص یافته‌اند تلاش کردهاند ارتباطات پژوهش‌ها با پروانه‌های ثبت اختراع را پیگیری کرده و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری اقتصادی آن ها را تا حدی مشخص کنند. در هر صورت، بهطور واقعی و عینی دادههای دقیقی مبنی بر اینکه کدام‌یک از پژوهش‌های حوزه محیط زیست به چه میزان دستاورد اقتصادی منجر شده، امری دشوار و تقریباً ناممکن است.
آموزش محیط زیست
محبوبه سلیمان پورعمران؛ علیرضا نوری
دوره 4، شماره 65 ، آبان 1398، ، صفحه 25-36
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، تعیین ارتباط بین مدیریت سبز ﺑا رفتار زیست محیطی مدیران و معاونین دوره اول متوسطه آﻣﻮزش و ﭘﺮورش شهرستان اسفراین در سال 1394 بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی با روش همبستگی میباشد. در راستای انجام این پژوهش، حجم نمونه مطابق با جدول مورگان 127 نفر از مدیران و معاونین تعیین شده ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، تعیین ارتباط بین مدیریت سبز ﺑا رفتار زیست محیطی مدیران و معاونین دوره اول متوسطه آﻣﻮزش و ﭘﺮورش شهرستان اسفراین در سال 1394 بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع، توصیفی- پیمایشی با روش همبستگی میباشد. در راستای انجام این پژوهش، حجم نمونه مطابق با جدول مورگان 127 نفر از مدیران و معاونین تعیین شده است که به شکل تصادفی از سطح شهرستان اسفراین نمونهگیری شدند. ابزار گردآوری دادهها به منظور بررسی متغیر مدیریت سبز پرسشنامه محقق ساخته شامل 8 مولفه و برای سنجش رفتار زیست محیطی پرسشنامه استاندارد صالحی و صالحی عمران (1388) با روایی و پایایی به ترتیب 0/97 و 0/95 است که نشان دهنده اعتبار و پایایی پرسشنامه‌های مذکور میباشد. در انتها داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته‌های پژوهش حاکی از ارتباط معنادار بین مدیریت سبز با رفتار زیست محیطی در مدیران و معاونین دوره اول متوسطه شهرستان اسفراین با ضریب همبستگی 0/694 در سطح معنی داری 95 درصد اطمینان بوده است. نتایج نشان داد که بین شاخص انرژی و رفتار زیست محیطی در مدیران معاونین دوره اول متوسطه شهرستان اسفراین رابطه معنی داری وجود ندارد (P > 0/05). بنابراین، با افزایش مدیریت سبز و ترویج ابعاد آن در بین مدیران و معاونین دوره اول متوسطه آموزش و پرورش شهرستان اسفراین میتوان به ارتقای رفتار زیست محیطی آنان کمک کرد.
توسعه پایدار
دوره 1، شماره 57 ، مهر 1395، ، صفحه 33-46
چکیده
جای پای بوم شناختی ابزاری است که با ارائه مقایسه جامعی از تقاضا و مقدار عرضه منابع طبیعی، اهداف و راهبردهای مفید را در جلوگیری از تخریبها و نابرابریهای مادی بیان کرده و تصمیمگیریهای نهادی را در مجرای درستی هدایت میکند. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای، اسنادی، آماری و همچنین ...
بیشتر
جای پای بوم شناختی ابزاری است که با ارائه مقایسه جامعی از تقاضا و مقدار عرضه منابع طبیعی، اهداف و راهبردهای مفید را در جلوگیری از تخریبها و نابرابریهای مادی بیان کرده و تصمیمگیریهای نهادی را در مجرای درستی هدایت میکند. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای، اسنادی، آماری و همچنین روش جای پای اکولوژیکی، روند پایداری منابع آب و انرژی (برق، بنزین، نفت، نفت گاز و گاز طبیعی)، در سال 1393 ارزیابی شده است. در این پژوهش سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که آیا فضای اکولوژیکی شهر ساری، توان برآوردن نیازهای اساسی جمعیت شهر را در تامین آب و انرژی دارد؟ نتایج نشان داده است که ردپای اکولوژیکی شهر ساری در منابع آب و انرژی 735/0 هکتار بوده است، که سهم میزان مصرف برق با 53/0 هکتار بیشترین سهم را در بین سایر موارد و کمترین میزان سهم، برای مصرف گاز طبیعی به میزان 0053/0 هکتار به ازای هر نفر بوده است. از آنجا که ظرفیتزیستی ایران 8/0 هکتار است، ردپای اکولوژیکی 735/0 هکتاری شهر ساری بدان معناست که بیش ازسهم خود، از ظرفیتزیستی قابل تحمل کشور را به خود اختصاص داده است و با ادامه روند کنونی مصرف، شهر ساری برای تامین منابع آب و انرژی مورد نیاز به فضایی بیش از 73 برابر مساحت کنونی خود و فضایی بیش از 8/0 برابر مساحت استان نیازمند است.
اعظم وفایی نژاد؛ مهناز میرزاابراهیم طهرانی
دوره 4، شماره 64 ، مرداد 1398، ، صفحه 39-49
چکیده
رضایت شغلی در کنار سطوح بالای سلامت عمومی کارگران، می تواند منجر به عملکرد بهتر، کاهش حوادث شغلی و در نتیجه افزایش بهره وری شود. جامعه آماری این تحقیق، کارکنان داروسازی (100=N) می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد (80=n) به عنوان نمونه تعیین شده اند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه ای است که روایی آن بر اساس نظر چند تن از اعضای هیات علمی ...
بیشتر
رضایت شغلی در کنار سطوح بالای سلامت عمومی کارگران، می تواند منجر به عملکرد بهتر، کاهش حوادث شغلی و در نتیجه افزایش بهره وری شود. جامعه آماری این تحقیق، کارکنان داروسازی (100=N) می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد (80=n) به عنوان نمونه تعیین شده اند. ابزار اصلی تحقیق، پرسشنامه ای است که روایی آن بر اساس نظر چند تن از اعضای هیات علمی دانشگاه ها تایید شده است و پایایی آن با روش کرونباخ، مورد سنجش قرار گرفت. که این ضریب برای بخش عملکرد HSE، 0/86 و برای رضایت شغلی 0/92 می باشد. نتایج نشان می دهد که مسئولیت پذیری بالاترین رتبه در زمینه رضایت شغلی و سنجش عملکرد بالاترین رتبه را در زمینه عملکرد HSE به خود احتصاص داده است. همچنین، یافته ها نشان می دهد که بین عملکرد HSE و رضایت شغلی به جزء شاخص تامین و ایمنی با بقیه شاخص ها رابطه مثبت و معنی داری در سطح 0/05 وجود دارد. در تحلیل رگرسیونی ماهیت کار و کسب موفقیت بیش از سایر متغیرها روی عملکرد HSE تاثیر می گذارد، همچنین در رتبه بندی AHP مسئولیت پذیری در الویت اول و حقوق و دستمزد در الویت نهم می باشد. با توجه به رابطه معنی دار بین رضایت شغلی با عملکرد HSE ، هر چه در یک سازمان به شاخص های رضایت شغلی توجه بیشتری گردد، عملکرد HSE کارکنان بهتر خواهد شد.
دوره 2، شماره 58 ، دی 1396، ، صفحه 43-56
چکیده
از شاخصههای گفتمان زیستمحیطی، شمول جهانی شدن آن میباشد زیرا محیطزیست و پایداری آن بر فرآیند توسعه یک کشور و در مقیاس بزرگتر بر جهان، تأثیرگذار خواهد بود و در این زمینه نظریهپردازیهایی از طریق فیلسوفان و صاحبنظران انجام شده است. از اینرو هدف پژوهش حاضر، بررسی نظریههای زیستمحیطی با رویکرد ...
بیشتر
از شاخصههای گفتمان زیستمحیطی، شمول جهانی شدن آن میباشد زیرا محیطزیست و پایداری آن بر فرآیند توسعه یک کشور و در مقیاس بزرگتر بر جهان، تأثیرگذار خواهد بود و در این زمینه نظریهپردازیهایی از طریق فیلسوفان و صاحبنظران انجام شده است. از اینرو هدف پژوهش حاضر، بررسی نظریههای زیستمحیطی با رویکرد سیاست و جهانی شدن بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بود که با بررسی منابع و مقالات و مطالعات کتابخانهای و با ابزار فیشبرداری انجام شده است. در این راستا ابتدا عوامل ایجاد رفتار حفاظت از محیطزیست شامل اطلاعات وآگاهی زیستمحیطی، نگرش و نگرانی زیستمحیطی، رفتار مسئولانه، آموزش، سواد و اخلاق زیستمحیطی بررسی شد و سپس با سیر تاریخی به نظریههای، محیطزیست مورد بحث و مقایسه قرار گرفت.
رویا موسی زاده
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 47-62
چکیده
کمی‌سازی ارزش پولی کالاها و خدمات اکوسیستمی ارائه شده توسط تالاب‌های ساحلی می‌تواند به سیاست‌گذاران در ارزیابی هزینه منفعت‌ها و هم افزایی‌های ذاتی در مدیریت مبتنی بر اکوسیستم محیط‌های ساحلی و در نتیجه افزایش بهره‌وری اجتماعی فرایندهای تصمیم‌گیری کمک نماید. ارزش‌گذاری کالاها و خدمات اکوسیستمی تالاب انزلی، به عنوان یک ابزار ...
بیشتر
کمی‌سازی ارزش پولی کالاها و خدمات اکوسیستمی ارائه شده توسط تالاب‌های ساحلی می‌تواند به سیاست‌گذاران در ارزیابی هزینه منفعت‌ها و هم افزایی‌های ذاتی در مدیریت مبتنی بر اکوسیستم محیط‌های ساحلی و در نتیجه افزایش بهره‌وری اجتماعی فرایندهای تصمیم‌گیری کمک نماید. ارزش‌گذاری کالاها و خدمات اکوسیستمی تالاب انزلی، به عنوان یک ابزار می‌تواند منجر به جلوگیری از زوال و تخریب بیشتر آن از طریق رفع تهدیدها و ترغیب به بازگرداندن به حالت اولیه و احیا، به نحوی که کارکرد آن حفظ شود گردد و به عبارتی منجر به احیای سریعتر این تالاب مشمول فهرست قرمز کنوانسیون رامسر گردد. در این تحقیق به منظور ارزیابی کالاهای بازاری تالاب انزلی از روش قیمت بازار استفاده شد. مجموع ارزش‌های اقتصادی مربوط به کالاهای بازاری در محدوده مطالعاتی در سال1392، 12781865 میلیون ریال تخمین زده شده است و ارزش تنزیل یافته آن طی دوره 30 ساله با نرخ تورم 20 درصد، 3034111931 میلیون ریال برآورد گردید. همچنین سهم مجموع ارزش‌های بازاری از تولید ناخالص منطقه‌ای استان گیلان 8 درصد برآورد شده است. با توجه به روند فعلی از دست رفتن تالاب‌ها و پیامدهای احتمالی اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی آن، این واقعیت بیشتر نمایان می‌گردد که ارزش تالاب‌ها بایستی به خوبی درک شده و در تصمیم‌گیری‌ها مدنظر قرار گیرند. بدیهی است استناد به مقادیر کمی و ریالی در بیان ارزش هر منبع، ابزاری کارا و مؤثر در جهت توجیه اهداف توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست خواهد بود.
تصفیه آب و فاضلاب
ملیحه امینی
دوره 3، شماره 60 ، شهریور 1397، ، صفحه 49-58
چکیده
آلودگی رو به افزایش فاضلاب های شهری و صنعتی به ترکیبات سمی در اثر توسعه و رشد صنایع مسئله نگران کننده ای است. با توجه به اهمیت و تاثیر بالای حضور انواع مختلف یون های فلزی در فاضلاب های صنعتی و تاثیر بازدارنده حضور آنیون ها و کاتیون های فلزی بر کارایی جاذب ها در پاک سازی یون های فلزی خطرناک، در تحقیق حاضر شرایط بهینه ...
بیشتر
آلودگی رو به افزایش فاضلاب های شهری و صنعتی به ترکیبات سمی در اثر توسعه و رشد صنایع مسئله نگران کننده ای است. با توجه به اهمیت و تاثیر بالای حضور انواع مختلف یون های فلزی در فاضلاب های صنعتی و تاثیر بازدارنده حضور آنیون ها و کاتیون های فلزی بر کارایی جاذب ها در پاک سازی یون های فلزی خطرناک، در تحقیق حاضر شرایط بهینه حذف یون کادمیم توسط برگ گیاه سیر بررسی و در ادامه درصد حذف و ظرفیت جذب تعادلی در حضور دیگر آنیون ها و کاتیون ها مطالعه گردید. در هر آزمایش حضور یکی از یون های NO3-، Cu2+، Zn2+، Pb2+، Al3+، Fe2+ بررسی شد. براساس نتایج حضور آنیون نیترات در محلول حاوی کادمیم تاثیری بر میزان جذب آن توسط بیوماس برگ گیاه سیر نداشت. در رابطه با کاتیون های مس، سرب و آهن نیز تاثیری بر میزان جذب مشاهده نشد اما یون های روی موجب افزایش میزان جذب کادمیم توسط برگ گیاه سیر و یون های آهن تا حدودی نقش بازدارنده در فرآیند جذب داشتند ولی به طور کلی میزان تاثیر حضور یون های دیگر بر میزان جذب و حذف یون های کادمیم از محلول های آبی چشمگیر نبود بنابراین نتایج مطالعه آزمایشگاهی حاضر به عنوان نمایی از واقعیت در حضور انواع یون های فلزی قابل تعمیم می باشد و برگ گیاه سیر می تواند تا حد بالایی یون های آلاینده فلزات سنگین را از فاضلاب حذف نماید.
آلودگی خاک
زهرا میرکازهی؛ محمدرضا رضایی
دوره 4، شماره 66 ، بهمن 1398، ، صفحه 49-58
چکیده
این مطالعه، به منظور بررسی و مقایسه وضعیت آلودگی گرد و غبار راسبشونده و خاک عمقی (10- 25 سانتی متر) به فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در جهت وزش باد غالب (شمال غرب– جنوب شرق) محل دفن زباله شهر خاش اجرا شد. ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ کنونی محل دفن زباله پرداخته و سپس نمونه ها از 10 ایستگاه در منطقه مورد ...
بیشتر
این مطالعه، به منظور بررسی و مقایسه وضعیت آلودگی گرد و غبار راسبشونده و خاک عمقی (10- 25 سانتی متر) به فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در جهت وزش باد غالب (شمال غرب– جنوب شرق) محل دفن زباله شهر خاش اجرا شد. ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ کنونی محل دفن زباله پرداخته و سپس نمونه ها از 10 ایستگاه در منطقه مورد مطالعه در دی ماه 1392 تهیه گردید. پس از آماده سازی نمونه ها غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. مقادیر شاخص زمین انباشتگی، CF و ریسک اکولوژیکی با استفاده از فرمول محاسبه گردیدند. میانگین غلظت کادمیوم، سرب و روی در گرد و غبار راسب شونده به ترتیب 3/28، 83/1، 1190/65 میلی گرم بر کیلوگرم و در خاک عمقی به ترتیب 3/98، 114/21 و 1885/32 میلی گرم بر کیلوگرم شد. شاخص Igeo در رده آلودگی متوسط تا شدید، فاکتور آلودگی درجه آلودگی خیلی قوی و ریسک اکولوژیکی در رده قابل توجه اندازه گیری شد. نتایج آنالیزداده ها نشان داد ایستگاه شاهد 1 تقریباً بدون آلودگی و سایر ایستگاه ها آلودگی قوی از نظر عناصر سنگین روی، سرب و کادمیوم داشته اند.
طاهره نیک پور؛ علی اصغر کیا؛ محمد رضا رسولی
چکیده
پیشینه و هدف: بروز انقلاب صنعتی امروزه جهان را در آستانه رویارویی با بحران های محیط زیستی قرار داده است که یکی از اساسی ترین معضلات جهانی است و مواجهه با آن به عنوان یک تلاش جمعی مستلزم ایجاد نگرش محیط زیستی در جامعه است. یکی از حوزه هایی که به شدت تحت تاثیر رسانه های اجتماعی قرار دارد، حوزه محیط زیست است. وجود رسانه های مجازی به مثابه ...
بیشتر
پیشینه و هدف: بروز انقلاب صنعتی امروزه جهان را در آستانه رویارویی با بحران های محیط زیستی قرار داده است که یکی از اساسی ترین معضلات جهانی است و مواجهه با آن به عنوان یک تلاش جمعی مستلزم ایجاد نگرش محیط زیستی در جامعه است. یکی از حوزه هایی که به شدت تحت تاثیر رسانه های اجتماعی قرار دارد، حوزه محیط زیست است. وجود رسانه های مجازی به مثابه کاتالیزوری است که اهداف محیط زیستی را پیش برده و کاربران شبکه های اجتماعی را که به ویژه تعداد فزاینده ای از آنان را نسل های جوان تشکیل می دهند و فعالیت های آنلاین به عنوان بخشی از زندگی روزمره شان می باشد را به عنوان متولیان اصلی حفظ محیط زیست وارد این چرخه ساخته است.هدف از انجام این مطالعه بررسی نقش قابلیت اطلاع رسانی و مشارکت اجتماعی رسانه های اجتماعی بر یادگیری محیط زیست و آگاهی زیست محیطی بود.مواد و روش ها: این مطالعه با روش توصیفی از نوع همبستگی و با تکیه بر مدل معادلات ساختاری انجام گرفته است. همچنین این مطالعه از لحاظ هدف از نوع کاربردی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل کلیه کاربران فعال در شبکه های اجتماعی مرتبط با مسایل محیط زیستی بودند که با توجه به روش نمونه گیری تصادفی 230 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته شامل قابلیت های رسانه های اجتماعی و ابعاد اطلاع رسانی و مشارکت اجتماعی و یادگیری و آگاهی محیط زیستی بود که پس از تایید روایی سازه و پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل، آزمون مدل ارایه شده و بررسی فرضیه های مطالعه با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام گردید.نتایج: یافته های این مطالعه نشان دهنده اثرات مثبت اطلاع رسانی و مشارکت اجتماعی ابزارهای رسانه های اجتماعی بر یادگیری مسایل محیط زیست و آگاهی زیست محیطی بین کاربران شبکه های اجتماعی بود. همچنین در این مطالعه نقش یادگیری محیط زیست بر آگاهی بخشی مسایل محیط زیستی نیز مورد تایید قرار گرفت.بحث: با توجه به نتایج این مطالعه سازمان ها و نهادهای فعال در حفظ محیط زیست به جهت آموزش و ارتقای فرهنگ محیط زیست باید به نقش رسانه های اجتماعی توجه نمایند.
تنوع زیستی و ایمنی زیستی
ریحانه صابری پیروز؛ فراهم احمدزاده
چکیده
مقدمه: جنگلهای هیرکانی، زیستگاهی با رویش باستانی از درختان پهن‌برگ هستند که در امتداد دامنه‌های شمالی رشته‌کوه البرز و نزدیک مرزهای جنوبی دریای خزر گسترش یافته‌اند. امروزه، فعالیت‌های انسانی تأثیر به‌سزایی در کاهش پوشش جنگلی داشته است. علاوه بر این شناسایی تنوع گونه‌ای، ساختار جنگل و دستکاری‌های انسانی در جنگلهای ...
بیشتر
مقدمه: جنگلهای هیرکانی، زیستگاهی با رویش باستانی از درختان پهن‌برگ هستند که در امتداد دامنه‌های شمالی رشته‌کوه البرز و نزدیک مرزهای جنوبی دریای خزر گسترش یافته‌اند. امروزه، فعالیت‌های انسانی تأثیر به‌سزایی در کاهش پوشش جنگلی داشته است. علاوه بر این شناسایی تنوع گونه‌ای، ساختار جنگل و دستکاری‌های انسانی در جنگلهای هیرکانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بی‌مهرگان بزرگ جزء اصلی تنوعزیستی خاک در جنگل‌ها هستند. کرم‌های خاکی یکی از اجزای اصلی تنوعزیستی خاک جنگل‌ها بوده و یکی از با ارزشترین شاخصهای سلامت خاک و جزء حیاتی فون خاک هستند. با این حال، مطالعه آنها بر اساس ویژگیهای ریختی چالش‌های زیادی را به همراه دارد. بارکدینگ DNA یک روش مفید است که به طور گسترده برای مطالعه تنوعزیستی استفاده شده است. بنابراین، هدف از این مطالعه استفاده از رویکردهای مولکولی برای شناسایی کرم‌های خاکی و تنوع آنها و مقایسه جوامع این جانوران بین جنگلهای طبیعی و دست‌کاشت در منطقه هیرکانی است.مواد و روش‌ها: این مطالعه در بخش مرکزی جنگل هیرکانی و در سه منطقه، انجام شده است. به طور کلی، در هر منطقه، دو ناحیه دست‌کاشت و دو ناحیه طبیعی انتخاب شده است. در هر ناحیه، شش کودرات به صورت تصادفی در محیط قرار گرفته‌اند. به منظور، مطالعات ژنتیکی و نگهداری طولانی مدت، نمونه‌ها در اتانول 96 درصد نگهداری شدند. سپس نمونه‌ها براساس ویژگیهای ریخت‌شناسی، طبقه‌بندی شدند. در مجموع در این مطالعه، 251 نمونه جمع‌آوری شده و 22 فرد برای مطالعات ژنتیکی انتخاب شده است. مطالعات مولکولی، بااستفاده از ژن سیتوکروم c اکسیداز زیر واحد یک (COI) انجام شد. سپس آنالیزهای آماری تک متغییره و چند متغییره برای بررسی تنوع کرم‌های خاکی و مقایسه جوامع آنها، بین ناحیه دست کاشت و طبیعی انجام شدند.نتایج: براساس مطالعات ژنتیکی، 15 واحد تاکسونومیک در این بررسی شناسایی شده‌اند. یافته‌های این پژوهش بیانگر این است که تعداد و تنوع OTUها در نواحی طبیعی و دست‌کاشت تقریباً یکسان است. نتایج آنالیزهای آماری تک‌متغیره و آنالیز چندمتغیره، تفاوت معنی‌داری را برای کرم‌های خاکی بین دو ناحیه طبیعی و دست‌کاشت نشان نداد.بحث: این مطالعه نشان میدهد که استفاده از بارکدینگ DNA نتایج دقیق‌تری را ارائه میدهد، اما برای طبقه‌بندی دقیق‌تر نیاز به یک کتابخانه جامع مرجع DNA وجود دارد. با توجه به عدم معناداری تفاوت کرم‌های خاکی، بین جنگلهای طبیعی و دست‌کاشت و معناداری این تفاوت بین سه منطقه مورد مطالعه، این‌طور نتیجه‌گیری میشود که وابستگی کرم‌های خاکی به جنگلهای دست‌کاشت بسته به ویژگیهای خاص جنگلهای دست کاشت، شرایط خاک و شیوه‌های مدیریتی می‌تواند متفاوت باشد. علاوه بر این، این نتیجه می‌تواند نشان دهندهی آن باشد که کرم‌های خاکی توانایی بالایی در سازگاری با طیف وسیعی از محیط‌ها دارند. به‌طورکلی پیش‌بینی میشود که در جنگلهای ثانویه که بیش از 20 سال کاشته شده‌اند، جنگل زمان کافی برای ترمیم جمعیت‌های خود، به‌ویژه کرم‌های خاکی، داشته باشد. بهطور کلی، مطالعه‌ی فعالیت‌ها و تعاملات بین کرم‌های خاکی و جنگلهای دست‌کاشت می‌تواند دانش ما را درباره سلامت خاک، چرخه مواد مغذی و عملکرد اکوسیستم در این مناطق افزایش دهد و زمینه را برای مدیریت صحیح اکوسیستم‌های جنگلی، به‌ویژه جنگلهای هیرکانی که از قدمت و اهمیت بالایی برخوردار هستند، قراهم آورد.
زهرا نوری؛ محسن نیازی
چکیده
پیشینه و هدف: محیط زیست و لزوم حفاظت از آن یکی از موضوعاتی است که در عصر حاضر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و متخصصان حوزه های مختلف علم قرار گرفته است. محیطزیست یکی از ابعاد دستیابی به توسعه ی پایدار به شمار می آید. آن چه که بر همگان روشن است، فقدان حیات جوامع بشری بدون برخورداری از محیط زیستی سالم است. رویکردهای متفاوتی ...
بیشتر
پیشینه و هدف: محیط زیست و لزوم حفاظت از آن یکی از موضوعاتی است که در عصر حاضر مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و متخصصان حوزه های مختلف علم قرار گرفته است. محیطزیست یکی از ابعاد دستیابی به توسعه ی پایدار به شمار می آید. آن چه که بر همگان روشن است، فقدان حیات جوامع بشری بدون برخورداری از محیط زیستی سالم است. رویکردهای متفاوتی به موضوع محیط زیست وجود دارد که از آن جمله می توان به رویکرد محیط زیست محور و رویکرد انسان محور اشاره کرد. رویکرد اول، محیط زیست را در مرکز توجه خود قرار داده و لزوم حفاظت از آن را بر همگان ضروری می داند. رویکرد دوم، که با رویکرد فایده گرایانه مرتبط است، محیط زیست را در خدمت بشر دانسته و هرگونه حقوق اعم از حقوق حیوانات، گیاهان و غیره را از آن سلب می کند. رویکرد اول منجر به شکل گیری قوانین به منظور محافظت از محیط زیست میشود. این گونه قوانین بر مبنای هنجارها و ارزش ها و میزان اهمیت موضوع از نظر استراتژیست ها و قانون گذاران هر کشور برنامه ریزی، وضع و ابلاغ شده و توسط مجریان قوانین مورد اجرا می گیرند. در این میان، برخی از جرایم محیط زیستی ارتکاب می یابند که اثرات جبران ناپذیری را به محیط زیست وارد می کنند، اما توسط جرم شناسان جرم انگاری نشده اند و مرتکبان به آن هرگز مورد بازخواست و تنبیه قرار نمی گیرند. این گونه جرایم که در دسته ی جرایم حقوق بشری قرار دارند، از منظر جامعه شناختی مورد توجه قرار می گیرند. جرایم محیطزیستی بر اساس موقعیت جغرافیایی، فرهنگ و کنش های افراد متنوع بوده و از جامعه ای به جامعه ی دیگر متفاوت است. شناسایی جرایم محیط زیستی و نیز عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط بر ارتکاب جرایم از سوی افراد جامعه به مسئولان جامعه در جهت پیشگیری از ارتکاب جرم و دستیابی به محیط زیستی سالم جهت ارتقای سلامت و کیفیت زندگی شهروندان کمک می کند. پژوهش پیشرو با هدف بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی ارتکاب به جرایم محیط زیستی توسط شهروندان کاشانی ساخت یافته است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه انجام گرفته است. بدین ترتیب که در ابتدا، پرسشنامه های استاندارد موجود و پرسشنامه ی محقق ساخته پیرامون جرایم محیط زیستی پس از سنجش پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ بین پاسخگویان 16 تا 70 ساله ی کاشانی که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، توزیع شد. تعداد نمونه با استفاده از روش کوکران 358 نمونه برآورد شده بود که به منظور دقت بیشتر این میزان به 481 نمونه ارتقا یافت. داده ها، پس از جمع آوری، توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در نهایت با استفاده از نرمافزار AMOS مدل مفهومی پژوهش مورد آزمون قرار گرفت.نتایج: نتایج حاصل از پژوهش حاضر بیانگر آن است که هویت ملی با تاثیرگذاری 35/0، هویت شهری 28/0، سرمایه ی اجتماعی 27/0، سرمایه فرهنگی 38/0، دینداری 12/0، آگاهی محیط زیستی 33/0 و فرهنگ شهروندی 56/0 به شکل معکوس و معناداری بر جرایم محیط زیستی اثر دارند. در این میان فرهنگ شهروندی با ضریب مسیر 56/0- بالاترین ضریب مسیر مستقیم و هویت ملی با ضریب 92/0 بالاترین اثرگذاری غیرمستقیم بر ارتکاب به جرایم محیط زیستی را به خود اختصاص داده اند. هم چنین، در پژوهش حاضر، میزان شاخصهای نکویی برازش GFI و AGFI و CFI و NFI بیشتر از 90/0 گزارش شده است که دال بر برازش مناسب مدل تحقیق است.بحث: در این ارتباط فرهنگ شهروندی و هویت ملی به ترتیب با بالاترین تأثیر مستقیم و غیرمستقیم نقش به سزایی در کاهش جرایم محیط زیستی دارند. در نتیجه، با مشارکت هرچه بیشتر افراد جامعه در فعالیت های مربوط به شهر و نیز افزایش مسؤولیت پذیری آن ها در ارتباط با شهر محل زندگی و نیز شناسایی و تحکیم هویت ملّی از سوی برنامه ریزان و مجریان قوانین می توان اقدامات سازندهای در جهت کاهش جرایم محیط زیستی انجام داد.
اقتصاد محیط زیست
ابوالقاسم گل‌خندان
دوره 4، شماره 65 ، آبان 1398، ، صفحه 37-48
چکیده
از دیدگاه مالی، تمرکززدایی، انتقال مدیریت منابع و انجام مخارج از دولت مرکزی به دولت‌های محلی است. بسیاری از مطالعات تجربی پیشین، اجرای تمرکززدایی مالی را یکی از عوامل بهبود و یا تخریب محیط زیست بیان می‌کنند. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر شاخصهای تمرکززدایی مالی بر آلودگی هوا در کشور ایران است. این مطالعه با استفاده ...
بیشتر
از دیدگاه مالی، تمرکززدایی، انتقال مدیریت منابع و انجام مخارج از دولت مرکزی به دولت‌های محلی است. بسیاری از مطالعات تجربی پیشین، اجرای تمرکززدایی مالی را یکی از عوامل بهبود و یا تخریب محیط زیست بیان می‌کنند. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه بررسی تأثیر شاخصهای تمرکززدایی مالی بر آلودگی هوا در کشور ایران است. این مطالعه با استفاده از دادههای سری زمانی 1393-1371 به بررسی روابط بلندمدت و کوتاه‌مدت بین آلودگی هوا، شاخصهای تمرکززدایی مالی، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و حجم تجارت پرداخته است. به این منظور از آزمون هم‌جمعی (هم‌انباشتگی) یوهانسن-یوسلیوس و الگوی تصحیح خطای برداری (VECM) استفاده شده است. همچنین، تحلیل دادهها و نتایج به کمک نرمافزار Eviews انجام شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از برآورد مدل به روش VECM، تمرکززدایی مالی درآمد، تمرکززدایی مالی مخارج، تمرکززدایی مالی قدرت خودگردانی، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و حجم تجارت، انتشار گاز co2 را در بلندمدت و کوتاه‌مدت افزایش میدهد. یک درصد افزایش در شاخصهای تمرکززدایی مالی، بهطور متوسط انتشار گاز co2 را در بلندمدت و کوتاه‌مدت به‌ترتیب 0/14 و 0/08 درصد افزایش میدهد. بر این اساس اتخاذ سیاست‌های مناسب همگام با فراهم‌کردن بسترهای لازم جهت گسترش تمرکززدایی مالی، بهمنظور کنترل آلودگی هوا در کشور ضروری است.
آموزش محیط زیست
دوره 1، شماره 57 ، مهر 1395، ، صفحه 47-56
چکیده
دورهی آموزشی محیطیار دورهای است که از سوی اداره کل حفاظت محیطزیست استان خوزستان با هدف ارتقاء دانش زیستمحیطی کودکان مدارس ابتدایی اجراء شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی طرح محیطیار در ارتقای دانش زیستمحیطی دانشآموزان مدارس ابتدایی شهر اهواز میباشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات آزمایشی و از لحاظ هدف کاربردی ...
بیشتر
دورهی آموزشی محیطیار دورهای است که از سوی اداره کل حفاظت محیطزیست استان خوزستان با هدف ارتقاء دانش زیستمحیطی کودکان مدارس ابتدایی اجراء شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی طرح محیطیار در ارتقای دانش زیستمحیطی دانشآموزان مدارس ابتدایی شهر اهواز میباشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات آزمایشی و از لحاظ هدف کاربردی بهشمار میرود. تمامی دانشآموزان مقطع ابتدایی شهر اهواز جامعه آماری این مطالعه را تشکیل دادند که از میان آنها نمونهای به تعداد 1325 نفر از دانشآموزان آموزشدیده و آموزشندیده (گروه کنترل) با استفاده از روش نمونهگیری کاملاً تصادفی نسبی، انتخاب گردید. این مطالعه در دو فاز انجام پذیرفت. فاز اول با استفاده از ابزار مشاهده و با هدف تبیین وضعیت کلی آموزشها و بررسی محتوای آموزشی انجام پذیرفت. در فاز دوم مطالعه با استفاده از پرسشنامهای محققساخت بر مبنای محتوای آموزشی دوره، دانش زیستمحیطی دانشآموزان بررسی گردید. دادههای فاز دوم بوسیله نرمافزار SPSS (V20) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میانگین دانش زیستمحیطی گروه کنترل و گروه آموزشدیده، تفاوت آماری معنیدار وجود دارد. نتایج آزمون کای اسکوئر نیز رابطه میان سطوح دانش زیستمحیطی و گروههای آزمایشی را تأیید نمود، که گویای موفقیت بالای دوره آموزشی بر ارتقاء سطح دانش زیستمحیطی دانشآموزان دبستانی میباشد.
سمانه عابدی
دوره 4، شماره 64 ، مرداد 1398، ، صفحه 50-67
چکیده
بانکداری سبز به مفهوم گسترش فراگیر استراتژی های بانکداری است که منجر به توسعه پایدار اقتصادی می شود. بر این اساس استراتژی ها بانکداری سبز شامل مجموعه‌ای از عملیات‌ها و دستورالعمل‌هایی است که بانک را از نظر اقتصادی، محیط زیست و اجتماعی پایدار می سازد و دارای رویکردی دو جانبه است. به طوری که در مراحل اولیه، بانک ها برای ...
بیشتر
بانکداری سبز به مفهوم گسترش فراگیر استراتژی های بانکداری است که منجر به توسعه پایدار اقتصادی می شود. بر این اساس استراتژی ها بانکداری سبز شامل مجموعه‌ای از عملیات‌ها و دستورالعمل‌هایی است که بانک را از نظر اقتصادی، محیط زیست و اجتماعی پایدار می سازد و دارای رویکردی دو جانبه است. به طوری که در مراحل اولیه، بانک ها برای به حداقل رساندن اثرات کربن در فعالیت های بانکی، برروی انتقال سبز عملیات داخلی بانک از جمله استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، اتوماسیون و اقدامات دیگر تمرکز دارند. سپس در گام دوم، روش های تأمین مالی سازگار با محیط زیست را اتخاذ می نمایند و ریسک های محیط زیستی پروژه خود را قبل از اتخاذ تصمیمات مالی، کاهش می دهند. بنابراین به کارگیری استراتژی های سبز در بانک، نه تنها برای محیط زیست سودمند است بلکه مزایای متعددی از جمله کاهش ریسک اعتباری، کاهش هزینه های بانک و افزایش شهرت بانک به عنوان یک سازمان حامی محیط زیست را نیز، به همراه دارد. بر این اساس، رواج بانکداری سبز، وضعیت برنده- برنده بانک ها، صنایع و جامعه را نشان می دهد که در نهایت به توسعه پایدار کمک می نماید. لذا در مطالعه حاضر با استفاده از روش اسنادی و مروری، ضمن بررسی مفاهیم مربوط به بانکداری سبز، تجربه برخی از کشورها در رابطه با بانکداری سبز در دستیابی به توسعه پایدار، مراحل اجرایی نمودن بانکداری سبز و استراتژی های مربوط به آن، مورد بحث قرار گرفته است.
توسعه پایدار
دوره 2، شماره 58 ، دی 1396، ، صفحه 57-78
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی نحوه اثرگذاری فاوا بر توسعهپایدار در محدوده جغرافیایی کشور ایران با استفاده از شاخصهای پایداری بوده است. در این مطالعه، پس از تعریف و ارایه شرح مختصری از حوزههای توسعهپایدار و فاوا و مشخص نمودن شاخصهای اندازهگیری آنها، مدلهای مطرح در این دو حوزه بررسی گردید. در ادامه به مرور مطالعات پیشین ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی نحوه اثرگذاری فاوا بر توسعهپایدار در محدوده جغرافیایی کشور ایران با استفاده از شاخصهای پایداری بوده است. در این مطالعه، پس از تعریف و ارایه شرح مختصری از حوزههای توسعهپایدار و فاوا و مشخص نمودن شاخصهای اندازهگیری آنها، مدلهای مطرح در این دو حوزه بررسی گردید. در ادامه به مرور مطالعات پیشین در این خصوص پرداخته شد. سپس با توجه به شاخصهای پایداری مستخرج از منابع معتبر بینالمللی، مطالعات نظری و مشاوره خبرگان در دو حوزه مذکور، مدل مفهومی پیشنهادی برای بررسی تاثیر متقابل این دو حوزه مطرح گردید. این مدل با استفاده از روشهای کمی و از طریق پرسشنامه ساختاریافته تدقیق شده و وزن و میزان تاثیر هریک از مقولههای آن محاسبه و در نهایت مدل تحلیلی پژوهش ارایه گردید. در این تحقیق از روش اکتشافی برای شناسایی مساله، روش کتابخانهای برای بررسی و مطالعه اطلاعات پیشین و سوابق تحقیق استفاده گردید. در نهایت از طریق مصاحبه با متخصصین عوامل اصلی بهمنظور طراحی و تبیین مدل اولیه شناسایی و از روش کمی برای تدقیق و اعتبارسنجی مدل استفاده گردید. با توجه به مدل ارایه شده میزان و نحوه اثرگذاری ابعاد فاوا بر شاخصهای پایداری مشخص گردید. بهطور کلی میتوان نتیجه گرفت که توسعه فاوا موجب ارتقای اغلب شاخصهای پایداری شده است. در خصوص هر شاخص به تنهایی نیز میزان اثرگذاری مشخص گردیده است.
آموزش محیط زیست
سیدحسن موسوی؛ سمیه حیدری
دوره 3، شماره 60 ، شهریور 1397، ، صفحه 59-72
چکیده
در این مطالعه مقدار ماسه و نمک مصرفی شهر کرج با توجه به آمار گردآوری شده از سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج بررسی گردید. بررسی‌ها نشان داد که طی 3 سال گذشته (96-1394) در مجموع 18810 تن مخلوط ماسه و نمک مصرف شده است. عملیات برف و یخ‌زدایی معابر نیز به دو شیوه سنتی (83 درصد) و مکانیزه (17 درصد) صورت می‌گیرد و رعایت نکردن نسبت استاندارد ماسه و نمک ...
بیشتر
در این مطالعه مقدار ماسه و نمک مصرفی شهر کرج با توجه به آمار گردآوری شده از سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج بررسی گردید. بررسی‌ها نشان داد که طی 3 سال گذشته (96-1394) در مجموع 18810 تن مخلوط ماسه و نمک مصرف شده است. عملیات برف و یخ‌زدایی معابر نیز به دو شیوه سنتی (83 درصد) و مکانیزه (17 درصد) صورت می‌گیرد و رعایت نکردن نسبت استاندارد ماسه و نمک و دستی بودن روش نمک پاشی باعث تحمیل اثرات سوء بسیاری بر روی منابع محیط زیستی شهر شده است. سپس در ادامه اثرات سوء نمک پاشی معابر با محوریت اثر بر زیرساخت‌های شهری (آسفالت، جداول و ....) و پارامترهای محیطی (پوشش گیاهی، آب‌های سطحی و زیرزمینی، خاک، هوا) و ارائه راهکارهای تقلیل این اثرات با استفاده از مطالعات کتابخانهای و مرور منابع مرتبط در اینترنت مورد توجه قرار گرفت. در حقیقت، نمک پاشی برای یخ‌زدایی معابر هم اکنون آخرین گزینه اجرایی در کشورهای پیشرفته به شمار میرود و مسئولان شهری تلاش می‌کنند ضمن حذف تدریجی نمک سدیم (NaCl)، با به کارگیری شیوه‌های جدیدتر هم چون آموزش شهروندان برای مواجه با شرایط یخبندان، استفاده از مواد یخ‌زدا با ترکیبات آلی (CaMg4 )(COO3CH) یا همان (C.M.A)، آموزش پیمانکاران در خصوص نحوه اصولی استفاده از مواد یخ‌زدا، لوله‌گذاری آب گرم در زیر مسیر پیاده‌راه‌ها، کشیدن یک لایه سیلیکون محافظ روی سنگفرش معابر و پیاده‌راه‌ها، اثرات مخرب نمک پاشی را به حداقل برسانند. هرچند این روش‌ها پرهزینه‌‌تر است، اما عملی است و هزینه‌های آن در درازمدت در مقابل اثرات و هزینه‌های ناشی از انباشت نمک در محیط بسیار ناچیز میباشد.
توسعه پایدار
سیاوش رضائیان؛ سید علی جوزی؛ سعید ملماسی
دوره 4، شماره 66 ، بهمن 1398، ، صفحه 59-70
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت شهروندان منطقه ۹ تهران در زمینه حفاظت از محیط زیست انجام شده است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی-پیمایشی انجام شده از روش کتابخانه ای، میدانی و ابزار پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است و داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان مشارکت شهروندان منطقه ۹ تهران در زمینه حفاظت از محیط زیست انجام شده است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی-پیمایشی انجام شده از روش کتابخانه ای، میدانی و ابزار پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است و داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر، مجموع میانگین متغیرهای مشارکت ساکنان منطقه ۹ در زمینه حفاظت از محیط زیست شهری، معادل ۳/۱۱۳۸ و مقدار sig معادل 0/003 به دست آمد که حاکی از مشارکت کافی شهروندان در زمینه حفاظت از محیط زیست می باشد. هم چنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، شهروندان بیش ترین میزان مشارکت را در زمینه حفاظت از پارک ها و فضای سبز محله (با میانگین رتبه ای ۸/۴۷) و کم ترین میزان مشارکت را در زمینه مشارکت در نظافت محله (با میانگین رتبه ای ۲/۸۱) داشته اند. نتایج نشان داد بین میزان مشارکت زیست محیطی شهروندان و سن، جنس، وضعیت تاهل، تحصیلات و سابقه سکونت رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در این پژوهش از آزمون های باکس، لامبدای ویلکز و لون، جهت تحلیل های مربوط به اثرات بین آزمودنی ها استفاده شد که نتایج نشان داد، سطح معنی داری معادل 0/001 می باشد که کوچک تر از مقدار خطا (0/05) است در نتیجه می توان این طور استنباط کرد که مشارکت شهروندان منطقه ۹ تهران در حفاظت از محیط زیست شهری، تاثیر معنی داری دارد.
زهرا قاسمی دستگردی؛ سید علی جوزی
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 63-84
چکیده
هدف از این مطالعه ارائه برنامه مدیریت راهبردی پسماند منطقه 13 شهرداری تهران به روشی است که از ترکیب دو مدل سوات و تحلیل سلسه مراتبی تشکیل شده وAWOT نام دارد. در این راستا با بهره گیری از نقاط قوت هر دو روش به شناسایی وضع موجود و عوامل اثر گذار بر مدیریت پسماند منطقه پرداخته شد؛ کمیت پسماندهای تولیدی 66 نفر از شهروندان که به صورت تصادفی ...
بیشتر
هدف از این مطالعه ارائه برنامه مدیریت راهبردی پسماند منطقه 13 شهرداری تهران به روشی است که از ترکیب دو مدل سوات و تحلیل سلسه مراتبی تشکیل شده وAWOT نام دارد. در این راستا با بهره گیری از نقاط قوت هر دو روش به شناسایی وضع موجود و عوامل اثر گذار بر مدیریت پسماند منطقه پرداخته شد؛ کمیت پسماندهای تولیدی 66 نفر از شهروندان که به صورت تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری انتخاب شدند به تفکیک نوع و مقدار بر حسب گرم به دست آمد. با تکیه بر نتایج این آنالیز تیم خبرگان به شناسایی عوامل داخلی و خارجی پرداخته و به وسیله تحلیل سوات به اطلاعات به دست آمده امتیاز داده شد، با استفاده روش تحلیل سلسله مراتبی که در این تحقیق به عنوان پشتیبان سوات به شمار می رود هر عامل وزن دهی گردید، سپس با توجه به امتیاز های وزن دار به دست آمده محدوده اثر مدیریت پسماند منطقه 13 رقابتی تعیین شد، بنابر این با استفاده از هم پوشانی عوامل، گروه خبرگان 13 راهبرد اصلی در محدوده رقابتی ارائه دادند. در نهایت راهبردها توسط ماتریس برنامه ریزی کمی اولویت بندی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد راهبرد" بازنویسی مفاهیم آموزشی جهت فرهنگ سازی" با امتیاز 5/25 به عنوان اولویت اول و راهبرد "نظارت کامل و جامع بر عملکرد پیمانکار در مکانیزم جمع آوری، حمل و دفع پسماند جهت جلوگیری از آلودگی های آب ، خاک و هوا" با امتیاز 4/645 دومین اولویت را دارند .درنهایت براساس جدول برنامه ریزی محیط زیستی برای راهبردها یک برنامه اجرایی ارائه شد.
ارزیابی زیست محیطی
فاطمه محمدیاری؛ محسن توکلی
چکیده
مقدمه: خدمات اکوسیستم فرهنگی به عنوان یکی از اجزای خدمات اکوسیستم، مزایای نامشهود انسان از اکوسیستم‌ها است که نقش اساسی در ارتقای رفاه انسان ایفا میکند. تغییرات سریع کاربری اراضی با آسیب به دارایی‌های اکولوژیک در حوزه آبخیز شهر ایلام باعث کاهش ظرفیت خدمات اکوسیستم فرهنگی از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی شده است. بنابراین ارزیابی ...
بیشتر
مقدمه: خدمات اکوسیستم فرهنگی به عنوان یکی از اجزای خدمات اکوسیستم، مزایای نامشهود انسان از اکوسیستم‌ها است که نقش اساسی در ارتقای رفاه انسان ایفا میکند. تغییرات سریع کاربری اراضی با آسیب به دارایی‌های اکولوژیک در حوزه آبخیز شهر ایلام باعث کاهش ظرفیت خدمات اکوسیستم فرهنگی از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی شده است. بنابراین ارزیابی عرضه خدمت اکوسیستمی زیبایی شناختی که نشان‌دهنده‌ی تنوعزیستی در مناطق شهری و شرایط مطلوب برای زندگی است، برای گنجاندن در برنامه‌های آمایشی شهر ایلام در راستای اقدامات مدیریتی مناسب امری ضروری محسوب میشود. بدین منظور در پژوهش حاضر، یک رویکرد یکپارچه برای تهیه نقشه زیبایی‌شناختی با هدف نمایش توزیع مکانی عرضه خدمت زیبایی‌شناختی در حوضه آبخیز شهر ایلام ارائه شده است که نتایج آن می‌تواند تا حد زیادی بر برنامه‌ریزی و تصمیمگیریهای مدیریتی در مورد توسعه آینده به سمت پایداری شهری با حفظ اکوسیستم‌های طبیعی تأثیر بگذارد.مواد و روش‌ها: توزیع فضایی عرضه خدمات اکوسیستمی زیبایی‌شناختی در حوزه آبخیز شهری ایلام با استفاده از 12 معیار بصری و اکولوژیک، شامل: شیب، ارتفاع، ژئومرفولوژی، کاربری اراضی، ویژگیهای زیستگاه، قابلیت دید مناطق پرتنوع، قابلیت دید جاده‌ها، قابلیت مناطق مسکونی، قابلیت دید رودخانه، قابلیت دید پارک، تیپ و تراکم پوشش گیاهی بررسی شد. برای تهیه لایه‌های قابلیت دید از دستور Viewshed در نرمافزار TerrSet Idrisi استفاده شد. سپس لایه‌های ورودی با استفاده از توابع عضویت فازی و با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در سامانه ArcGIS10.8 ادغام شدند. در بین روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای اولویت‌بندی معیارها استفاده شد.نتایج: بر اساس نتایج فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با توجه به نتایج کارشناسان در بین معیارهای ورودی، قابلیت دید رودخانه، تیپ گیاهی و قابلیت دید نقاط پرتنوع به ترتیب با مقادیر 14/0، 127/0 و 116/0 بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. از طرف دیگر کمترین اهمیت و وزن در معیار قابلیت دید جاده‌ها مشاهده شد. بر اساس نقشه نهایی کیفیت زیبایی‌شناختی، بهترین کیفیت این خدمت در قسمت‌هایی از شمال، شرق، جنوب شرقی و غرب حوضه آبخیز شهر ایلام است که این مکان‌ها دارای بهترین قابلیت دید رودخانه، قابلیت دید مناطق پرتنوع، ارتفاع زیاد تا متوسط و با پوشش غالب جنگلی هستند.بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که مناطق با پوشش جنگلی و مناطق با کاربریهای انسانی به ترتیب بالاترین و پایینترین ظرفیت این خدمت در منطقه مورد مطالعه را دارند که حاکی از اهمیت کاربریهای سبز طبیعی نسبت به کاربریهای مصنوعی و انسان‌ساخت در ارائه خدمت زیبایی‌شناختی است. این نتایج نشان میدهد که ظرفیت اکوسیستم حوضه آبخیز شهر ایلام در ارائه خدمت زیبایی‌شناختی در مکان‌های مختلف متغیر است و تحت تأثیر عوامل مختلفی به‌ویژه تغییرات توپوگرافی و الگوی کاربری اراضی است. از این رو، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی یک عامل مهم برای حفظ خدمات اکوسیستم است. زیرا تغییرات کاربری اراضی بر ظرفیت اکوسیستم برای تولید کالا و خدمات تأثیر می‌گذارد. همچنین نتایج این پژوهش با ارائه الگوی توزیع فضایی پتانسیل خدمت زیبایی‌شناختی می‌تواند برای تصمیم‌گیران، مدیران و برنامه‌ریزان شهری به منظور پایش و حفاظت از ارزش‌های زیبایی‌شناختی و اتخاذ استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های مدیریت منظر شهری در سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه مهم و مفید باشد.
کاظم امین زاده؛ صادق بختیاری؛ سعید دائی کریم زاده
چکیده
پیشینه و هدف:ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی در یک بستر زمانی بلندمدت، می تواند به صورت مستقیم، معکوس و یا ترکیبی از هر دو باشد. این بحث (جریان ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی)، موضوع بسیاری از مطالعات و تحقیقات قرار گرفته است. آثار رشد اقتصادی بر محیط زیست یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد ...
بیشتر
پیشینه و هدف:ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی در یک بستر زمانی بلندمدت، می تواند به صورت مستقیم، معکوس و یا ترکیبی از هر دو باشد. این بحث (جریان ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی)، موضوع بسیاری از مطالعات و تحقیقات قرار گرفته است. آثار رشد اقتصادی بر محیط زیست یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد محیط زیست است. صنعتی شدن جوامع امروزی منجر به بهره برداری بیشتر و فشرده تر از سوخت های فسیلی شده است. احتراق این سوخت ها منجر به افزایش انتشار مواد آلاینده سمی و خطرناک می شود و آسیب های جهانی نظیر گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی، از پیامدهای غیرقابل‌اجتناب آن به شمار می رود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376- 1399 برای 12 استان صنعتی کشور می باشد. نتایج برآوردها به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است و با افزایش تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه، ابتدا آلودگی افزایش یافته، سپس با رسیدن به نقطه اوج شروع به کاهش نموده و در نهایت با افزایش بیشتر تولید مجددا روند صعودی افزایش آلودگی ادامه می یابد و با استفاده از تکنیک DOLS و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی یاد شده، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه ابتدا با استفاده از آزمون های ریشه واحد پانلی، مانایی متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد. سپس با استفاده از آزمون هم انباشتگی کائو، رابطه هم جمعی بین متغیرها و وجود و عدم وجود رگرسیون کاذب مورد ارزیابی قرار می گیرد. در نهایت با بهره گیری از روش حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده و حداقل مربعات پویا به برآورد ضرایب متغیرها پرداخته شده است.نتایج: بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های موجود در بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376- 1399 برای 12 استان صنعتی کشور پرداخته شود. نتایج برآورد به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است.بحث: باتوجه به نتایج بدست آمده از تخمین مدل ها به روش DOLS در بررسی منحنی محیط زیستی کوزنتس و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی انتخابی، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است. همچنین وجود متغیر شهرنشینی در مدل، باعث ایجاد اثرات مثبت و افزایشی بر آلودگی شده است، این موضوع بدان معنی است که گسترش شهرنشینی موجب افزایش مصرف سوخت های فسیلی شده و در نتیجه آلودگی هوای ناشی از آن را نیز تشدید نموده است.باتوجه به ضرایب بالای رابطه تولید و آلودگی، مشخص می شود ایران در مرحله اول آلودگی و در قسمت صعودی منحنی محیط زیستی کوزنتس قرار دارد. هم چنین با توجه به نرخ مثبت رشد آلودگی در ایران در بلندمدت شاهد انباشت آلودگی در محیط زیست خواهیم بود.
ارزیابی زیست محیطی
سونا حیادخت؛ سید علی جوزی؛ مهناز میرزاابراهیم طهرانی
دوره 4، شماره 65 ، آبان 1398، ، صفحه 49-60
چکیده
بروز خطای انسانی در محیط‌های شغلی امری اجتناب ناپذیر میباشد که می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و پیش‌بینی خطای انسانی و ارزیابی ریسک‌های زیستمحیطی و ارائه راهکارهای کنترلی جهت کاهش خطاها و ریسک‌های بحرانی با استفاده از تکنیکSHERPA و EFMEA در شرکت تولیدی صندلی خودرو انجام گرفت. ...
بیشتر
بروز خطای انسانی در محیط‌های شغلی امری اجتناب ناپذیر میباشد که می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و پیش‌بینی خطای انسانی و ارزیابی ریسک‌های زیستمحیطی و ارائه راهکارهای کنترلی جهت کاهش خطاها و ریسک‌های بحرانی با استفاده از تکنیکSHERPA و EFMEA در شرکت تولیدی صندلی خودرو انجام گرفت. این مطالعه علمی پژوهشی در شرکت تولیدی‌صندلی‌خودرو اجرا شد که برگه‌های SHERPA و EFMEA از روشهای مشاهده و مصاحبه و آنالیز سلسله مراتبی وظیفه HTA تکمیل گردید. از رویکرد پیش‌بینی و کاهش خطای انسانی برای شناسایی خطای انسانی در ایستگاه‌های کاری و ارزیابی ریسک‌های زیستمحیطی برای جنبه‌های محیطزیستی استفاده و راهکارهای کنترلی ارائه گردید. تجزیه و تحلیل برگه‌های SHERPAنشان داد تعداد کل خطاهای انسانی شناسایی شده در وظایف شغلی، 43 خطا میباشد که از این تعداد 53/46% خطاها از نوع عملکردی، 27/9% خطاها از نوع بازدیدی، 13/94% خطاها از نوع بازیابی و 4/64% خطاها مربوط به خطای انتخابی می‌باشند و نتایج حاصل از ارزیابی ریسک‌های زیستمحیطی EFMEA نشان داد از 14ریسک شناسایی شده 42/85% ریسک‌های بحرانی (H)، 14/28% ریسک‌های متوسط (M) و 42/85% ریسک‌های پایین (L) می‌باشند. بارزترین خطای این شرکت مربوط به خطای عملکردی و بازدیدی و بیش ترین ریسک‌های‌زیست‌محیطی مربوط به خروجی‌های واحد رنگ میباشد. لذا آموزش کارکنان و سرپرستان و تدوین دستورالعمل‌های کاری جهت نظارت و بازرسی دقیق اپراتورها و انجام اقدامات مناسب در صورت بروز نقص در این سازمان، در اولویت اقدامات اصلاحی قرار گرفت.
تنوع زیستی و ایمنی زیستی
میلاد لطیفی؛ علیرضا رادان؛ مینو مشتاقی؛ مسیب صدری
دوره 3، شماره 60 ، شهریور 1397، ، صفحه 73-89
چکیده
یکی از راه‌های ارزیابی کیفیت زیستگاه‌های خشکی و افزایش کیفیت حفاظت، بررسی فون پرندگان میباشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی پرندگان و مناطق منحصر به فرد برای آن ها در پناهگاه حیات وحش یخاب در طی سالهای از 1394 تا 1396 انجام گرفته است.در هر فصل سال 4 بازدید و در مجموع 32 بازدید میدانی انجام شد. از روش ترانسکت و شمارش نقطه ای برای بررسی فون ...
بیشتر
یکی از راه‌های ارزیابی کیفیت زیستگاه‌های خشکی و افزایش کیفیت حفاظت، بررسی فون پرندگان میباشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی پرندگان و مناطق منحصر به فرد برای آن ها در پناهگاه حیات وحش یخاب در طی سالهای از 1394 تا 1396 انجام گرفته است.در هر فصل سال 4 بازدید و در مجموع 32 بازدید میدانی انجام شد. از روش ترانسکت و شمارش نقطه ای برای بررسی فون پرندگان منطقه استفاده گردید. برای مشاهده پرندگان از دوربین دوچشمی و دوربین عکاسی همراه با لنز تله ای استفاده شد. در مجوع، 87 گونه پرنده از 13 راسته در این بررسی مشاهده و شناسایی شد که بیش ترین تنوع و فراوانی گونه متعلق به راسته گنجشک سانان(Passeriforms) با 49 گونه (56% از کل گونه های مشاهده شده) و کم ترین تنوع و فراوانی گونه متعلق به راسته کوکو سانان (Cuculiformes)، کشیم سانان (Podicipediforms) و شبگردسانان (Caprimulgiformes) با 1 گونه است. بر اساس نتاج به دست آمده 17% از گونه های مشاهده شده حفاظت شده و حمایت شده هستند. در این پژوهش 7 منطقه کلیدی که از لحاظ تنوع گونه ای غنی بوده اند را انتخاب شده که این مناطق شامل ملک صدرا، بیشه، ماریجاب، چشمه یخاب، گزو، کرشاهی و چشمه عروس است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، پناهگاه حیات وحش یخاب از فون غنی پرندگان برخوردار است که لزوم توجه بیش تری نسبت به این منطقه ضروری میباشد.