نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، تهران

2 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

حق سلامت به عنوان یک حق ذاتی به این معناست که هر کس حق دارد تا به بالاترین استاندارد سلامت جسمانی و روانی دستیابی داشته باشد و این حق تمام خدمات پزشکی، بهداشت عمومی، غذای کافی، مسکن مناسب، محیط کار سالم و محیط زیست تمیز را در بر می‌گیرد. امروزه محیط زیست و سلامت، دو نهاد کاملاً متقابل به شمار می ‎روند، به طوری که نبود یکی تأثیر شگرفی بر دیگری خواهد داشت. بر این اساس در کنار سایر ارزش‌هایی که پیش‌بینی شده است، حق بر سلامت و داشتن محیط زیست سالم نیز یکی از ارزش‌های اساسی برای انسان‌ها به شمار می‌آید به طوری که انسان بدون داشتن محیط زیستی امن و سالم قادر نخواهد بود به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. امروزه یکی از مسائلی که به نوعی معضل تبدیل شده، تهدید و به مخاطره انداختن سلامتی انسان در بعد جسمی و روانی در ارتکاب جرائم زیست محیطی است که بعضاً این عوارض جبران ناپذیر بوده، لذت حیات را سلب و حتی در برخی موارد جان و زندگی انسان‌ها را گرفته است. اهمیت پیشگیری از جرائم زیست محیطی از این جهت است که با سلامتی انسان‌ها به صورت مستقیم ارتباط دارد، اغلب کشورها مقررات جزایی خاصی را در این مورد به اجرا می‌گذارند. بدین جهت این مهم به عنوان موضوعی ویژه در شکل‌دهی به سیاست جنایی تقنینی در مورد حفاظت از محیط زیست قابل مطالعه و بررسی است.  یکی از این ظرفیت‌ها ابزار قانونگذاری است و دیگری می‌تواند استفاده از سمن‌ها یا همان سازمان‌های مردم نهاد باشد که می‌تواند از طریق رسمیت بخشیدن به عملکرد سازمان‌های مردم نهاد نقش هر چه بیش تر آن را در پیشبرد اهداف عالی خود داشته باشد. یکی از نقش‌های مهم سمن‌ها در قبال حفظ محیط زیست پیشگیری از وقوع جرم‌های زیست محیطی از طریق آگاهی افکار عمومی و امر به معروف و نهی از منکر از این طریق است که خوشبختانه قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری جدید به اهمیت سمن‌ها واقف شده و از نقش آن‌ها سخن گفته است.

کلیدواژه‌ها

  1. امینی، م.، 1387. حقوق بشر در هزاره جدید، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  2. بیگ‌زاده، ا.،1393. سازمان‌های غیر­دولتی و حقوق بین­الملل، مجله‌ تحقیقات حقوقی، شماره‌ 31.
  3. پوربافرانی، ح. و همتی، م.، 1394. نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرائم زیست­محیطی، مجله مجلس و راهبرد، شماره87.
  4. پورعزت، ع،، خانیکی، ه.، یزدانی، ح. و مختاری، ب.، 1396. شناسایی راهبردهای بخش دولتی در مواجهه با سازمان‌های مردم‌نهاد در فرآیند خط‌‌مشی‌گذاری عمومی در ایران؛ مطالعه موردی: حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، فصلنامه علمی پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 2، صفحات 91 تا 116.
  5. تقوی، س.ج. صیامی نمین، ف.، کتابدار، م. و  حیدری­ساری، م.، 1390. نقش تشکل­های مردم نهاد در نظارت بر بازار، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، تهران. 168 صفحه.
  6. حبیبی، م.، 1382. حق برخورداری از محیط زیست سالم به عنوان حق بشریت، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره60.
  7. حسینی، س. م.، 1386. سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  8. حیدرزاده، ا. و مظفری زاده، س.، 1392. پیشگیری از جرایم زیست­محیطی، اخلاق زیستی، شماره7.
  9. خالقی، ع.، 1394. آیین دادرسی کیفری، شهر دانش، تهران.
  10. رشیدپور، ل.، 1382. بررسی‌ و تحلیل‌ عملکرد‌ تشکل‌های غیردولتی زیست­‌محیطی در سال 1382، دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان‌ حفاظت‌ محیط­زیست، تهران.
  11. رمضانی قوام آبادی، م.، 1387. حضور
    سازمان­های غیردولتی در پیشگاه مراجع قضایی بین المللی، فصلنامه حقوق، شماره2.
  12. رمضانی قوام آبادی، م.، 1394. پیشگیری و سرکوب جرایم زیست­محیطی در پرتو اقدامات سازمان­های غیردولتی در نظام حقوقی ایران، مجله حقوقی دادگستری، شماره75.
  13. رهامی، م.، 1387. جرایم بدون بزهدیده، نشر میزان، تهران.
  14. ریوچی، ه.، 1385. حمایت کیفری از محیط زیست، مؤسسه حقوق تطبیقی، شماره6.
  15. سلیانی، م. و وثوقی، م.، 1396. عوامل مؤثر بر استفاده از ظرفیت سازمان­های مردم نهاد در نظارت بر عملکرد دولت در فرایند توسعه محلی، مجله توسعه روستایی، شماره 2.
  16. کوشکی، غ.،1390. چالش­های نظام کیفری ایران در حوزه جرایم زیست­محیطی، مجله اطلاع رسانی حقوقی، شماره17.
  17. گلشن پژوه، م.،1389. راهنمای سازمان­های غیر دولتی. موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات
    بین­المللی ابرار معاصر، تهران.
  18. لازرژ، ک.، 1390. درآمدی بر سیاست جنایی. مترجم علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
  19. محمدعلیخانی، ن. و محمدعلیخانی، م.، 1396. تبیین مفاهیم جنایت علیه محیط زیست، فصلنامه علمی- ترویجی مطالعات بین­المللی پلیس، شماره30.
  20. مرکز مالمیری، ا.، 1385. حاکمیت قانون، مفاهیم و مبانی و برداشت­ها، نشر پژوهش­های مجلس، تهران.
  21. مستقیمی، ب. و طارم سری، م.، 1377. مسئولیت بین­المللی دولت­ها با توجه به تجاوز عراق به ایران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  22. منصورآبادی، ع.، 1387. تحولات مدیریت پیشگیری از جرم، فصلنامه‌ مطالعات پیشگیری‌ از‌ جرم، شماره‌8.
  23. ناجی زواره، م.، ١٣٩٤. آیین دادرسی کیفری، جلداول، خرسندی، تهران.

Absyorn, E., and others, 1996. Economic, Social and Cultural Rights as Human Rights, Published by Kluwer.
Elli, l., 2006.International Invironmental law, fairness.effectiveness and world order, Cambridge university press,
En, A. 1995. The Developing of Capacity, Community Development Resource Association. Cape Town
Hayward, I.,1995. A law on ecocide, a way to end mass destruction of the world’s ecosy stem, Law faculty university of Lund, Spring2016. p.9.
 Nicholson, M., 2008. Evaluating Ecocide: Invaluable or Invalid? University of otago.