نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسنده
گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده
این پژوهش، با هدف شناسایی و بررسی تغییرات اندازه، نوع و تعداد لکههای زیستگاهی تالاب ماشکید در سالهای 1389 و 1399 صورت پذیرفته است. بدینمنظور، در فصل بهار 1399، از طریق عملیات میدانی و با مشاهده عینی، لکههای زیستگاه شناسایی شدند. نقاط کنترل زمینی، با هدف ارزیابی صحت نقشههای طبقهبندی نهایی، از طریق ثبت اطلاعات پوشش زمین و موقعیت مکانی هر نوع لکه با استفاده از دستگاه موقعیتیاب جهانی تهیه شد. نقشه ساختار سیمایسرزمین از طریق تفسیر چشمی پدیدهها و با استفاده از تصاویر ماهواره Google Earth ترسیم شد و برای تهیه نقشه نهایی طبقهبندی ساختار سیمایسرزمین و محاسبه مساحت لکهها از نرمافزار Arc GIS 10.3 بهره گرفته شد. تعیین درصد سهم هر لکه در سرزمین ناهمگن، توسط نرمافزار Excel 2013 انجام شد. مطابق نتایج، موزائیک سیمایسرزمین منطقه در بهار 1389 دارای تیپهای زیستگاهی بوته، صخره و مناطق آبرفتی بود و در بهار 1399 از تیپهای زیستگاهی بوته، درختچه، صخره و سطوح آبی تشکیل شده است. در مجموع تعداد 131 لکه در سال 1399 و تعداد 40 عدد لکه زیستگاهی در بستر ساختار سیمایسرزمین منطقه در سال 1389 شناسایی و شمارش شدند. در سال 1389 لکه پوششگیاهی ضعیف از بیشترین درصد مساحت نسبت به کل منطقه برخوردار بود و در سال 1399، لکه آبی از بیشترین درصد سهم برخوردار بود. در مجموع، نتایج پژوهش، نشاندهنده وجود تغییرات قابل ملاحظه در اندازه، تنوع و تعداد لکههای زیستگاهی بر اثر گذشت زمان میباشد.
کلیدواژه‌ها
- اراضی، س.، 1399، تحلیل ساختار سیمایسرزمین و کاربریاراضی حوضهآبخیز آدرشک (استان یزد-شیرکوه)، پنجمین کنفرانس بینالمللی تحقیقات
بینرشتهای در عمران، معماری و مدیریت شهری قرن 21، 11 صفحه. - اراضی، س، 1399، کاربرد اکولوژی سیمایسرزمین در مطالعات تنوعزیستی، آموزشی تالیفی ارشدان، 126 صفحه.
- اسدیان، م.، علیآبادیان، م و ریاضی، ب، 1393، نقش عوامل اقلیمی، پوششگیاهی و ارتفاع بر توزیع جغرافیایی غنای گونهای پرندگان شهرستان سرخس، حفاظت و بهرهبرداری از منابع طبیعی، جلد2، شماره 1، صفحات 65 تا 76.
- برزگری، ا. و یارم طاقلو سهرابی، م.، 1395، مساله رسوبخیزی زیرحوزههای سیمیش، روتک و زابلی در سد ماشکید سفلی (جنوبشرق سراوان)، کنفرانس بینالمللی نوآوری در علوم و تکنولوژی، 22 صفحه.
- خیرخواه زرکش، م.م و زرچشم، م.ر، 1394، شناسایی مناطق مناسب عملیات پخش سیلاب با استفاده از تکنیکهای GIS و سامانه پشتیبانگیری (منطقه مورد مطالعه: حوزهآبخیز ماشکید استان سیستان و بلوچستان)، علوم و تکنولوژی محیطزیست، دوره 17، شماره 4، صفحات 165تا 180.
- راهداری، و.، ملکی، س. و آبتین، ا.، 1392، بررسی قابلیت دادههای ماهوارهای در زونبندی مناطق تالابی (مطالعه موردی: پناهگاه حیاتوحش هامون)، اکوبیولوژی تالاب، سال 5، شماره 18، صفحات 67 تا 77.
- کرد تمینی، ا.، بذرافشان، ا.، نورآبادی، ا.، انصاری، ح. و کمانی، ح. 1398، بررسی کیفیت آب دریاچه سد ماشکید شهرستان سیب و سوران با بهرهگیری از شاخص کیفیت آب و شاخص کیفیت آبهای سطحی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تربیت حیدریه، دوره 7، شماره 1، صفحات 27 تا 39.
- کرمیان، م.، 1393، پوششگیاهی و جنگلهای مناطق خشک و نیمهخشک، اولین کنگره ملی الکترونیکی زیستشناسی و علوم طبیعی ایران، BSCONF01_665، 8 صفحه.
- مطالعات برنامه آمایش استان سیستان و بلوچستان، 1387، فصل اول، تحلیل وضعیت استان، وضعیت اقلیم، جلد 3، مهندسین مشاور شرق آیند، 116 صفحه.
- مهاجری، ح.، نجیبی، م.ا. و شهرکی، م.، 1395، مروری بر روشهای حفاظت از محیطزیست در
پروژههای سدسازی، مهندسی و مدیریت ساخت، سال اول، شماره 2، صفحات 21 تا24. - ولایتزاده، م.، 1395، اثرات زیستمحیطی تالاب انسانساخت و مصنوعی ناصری نیشکر در استان خوزستان، اولین کنفرانس بینالمللی مخاطرات طبیعی و بحرانهای زیستمحیطی ایران، راهکارها و چالشها، ICINH01_185، 6 صفحه.
- Dunning, J.B.; Danielson, B.J. and Pulliam, H.R., 1992. Ecological processes that affect populations in complex landscapes, Oikos. Vol. 65, pp: 169–175.
- Forman, R.T.T., 1995. Land mosaics: the ecology of landscapes and regions, Cambridge University Press, Cambridge, England.
- Haila, Y.; Hanski, I.K. and Raivio, S., 1987. Breeding bird distribution in fragmented coniferous taiga in southern Finland. Ornis Fennica. vol. 64, pp: 90-106.
- https://googleearthplus.persianblog.ir.
- Kolejka, J., 2018. Landscape Mapping Using GIS and Google Earth Data, Geography and Natural Resources. vol. 39, pp: 254–260.
- Ricklefs, R.E., 1987. Community diversity: relative roles of local and regional processes. Science. Vol. 235, pp: 167-171.
- Robbins, C.S.; Dawson, D.K. and Dowell, B.A., 1989. Habitat area requirements of breeding forest birds of the Middle Atlantic States, Wildlife Monographs. No.103, 34 pp.
- Wiens, J.A., 1981. Scale problems in avian censusing. Studies in Avian Biology.No. 6, pp: 513-521.
- Wiens, J.A., 1997. Metapopulation dynamics and landscape ecology. In: Hanski, I.A., Gilpin, M.E. (Eds.), Metapopulation Biology: Ecology, Genetics and Evolution. Academic Press, San Diego, USA, pp: 43–67.
)