نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
2 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
در مناطق خشک، افزایش دوره های آبیاری جهت تأمین آب مورد نیاز توسعه فضای سبز و جنگل‌کاری ضرورت دارد. پژوهش حاضر در قالب طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با تیمار اصلی دوره آبیاری و تیمار فرعی گونه‌های سوزنی‌برگ ارس، سرو نقره‌ای، سرو خمره‌ای، سرو شیراز، زربین، کاج تهران، کاج بروسیا، کاج مشهدی و کاج بادامی با مبدأهای مختلف در سه بلوک به مدت 5 سال در پارک جنگلی ساوه اجرا گردید. در هر بلوک از هر گونه 24 اصله نهال به‌صورت گروهی با فواصل 2/5×2 متر کشت و از این تعداد 12 اصله نهال جهت آبیاری 7 روزه و 12 اصله جهت آبیاری 14 روزه با کاربرد پلیمر جاذب رطوبت تراکاتم (TerraCottem) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که متغیرهای ارتفاع و قطر یقه در اثر متقابل دوره آبیاری و گونه اختلاف معنی‌دار آماری را نشان دادند. اثر اصلی دوره آبیاری بر مشخصه‌های قطر یقه و شادابی معنی‌دار بود. کاج بروسیا از بیشترین میزان ارتفاع (2/76 متر)، زنده‌مانی (90/76 درصد) و شادابی (90 درصد) و کاج مشهدی از بیش ترین میزان قطر یقه (6/42 سانتی‌متر)، قطر تاج (1/27 متر) و مساحت تاج پوشش (5/12 متر مربع) برخوردار بود. تجزیه خوشه‌ای نشان داد که گونه‌های سرو خمره‌ای، کاج بروسیا و سرو شیراز کلوده به لحاظ هر یک از متغیرهای مورد بررسی در مناسب‌ترین شرایط هستند و با دوره آبیاری 14 روزه و کاربرد پلیمر جاذب رطوبت برای کاشت در شهرستان ساوه معرفی می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
- پیله‌ور، ب.؛ سیدنا، س.و.؛ سوسنی، ج. و جعفری سرابی، ح.، 1393. ارزیابی جنگل‌کاری گونه‌های پهن‌برگ و سوزنی‌برگ در پارک جنگلی مخمل‌کوه، خرم آباد. مجله تحقبقات جنگل‌های زاگرس. دوره 1، شماره 2، صفحات 47 تا 62.
- حسینی موغاری، س.م. و ابراهیمی، ک.، 1394. توسعه شاخص فازی پایش کیفی منابع آب (FWQI) (مطالعه موردی دشت ساوه). نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). دوره 29، شماره 5، صفحات 1117 تا 1130.
- حمزه پور، م. و نگهدارصابر، م.ر.، 1380. نتایج آزمایش سازگاری گونه‌های مختلف پهن‌برگ و سوزنی‌برگ در استان فارس (کام فیروز). فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. دوره 3، شماره 2، صفحات 125 تا 156.
- خاکدامن، ح.؛ پورمیدانی، ع. و نجات سالاری، س.ع.، 1387. بررسی علل خشکیدگی و مرگ درختان سرو نقره‌ای (Cupressus arizonica) در منطقه قم. فصلنامه تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل ها و مراتع ایران. دوره 6، شماره 1، صفحات 1 تا 9.
- خورنکه، س.؛ سردابی، ح. و اسپهبدی، ک.، 1392. مطالعه رشد و عملکرد سه گونه سوزنی‌برگ غیر بومی در سواحل شرقی دریای مازندران (مطالعه موردی ایستگاه تحقیقات زاغ مرز). فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. دوره 21، شماره 3، صفحات 542 تا 556.
- دستمالچی، م.؛ قیسی، س. و ثاقب طالبی، خ.، 1377. نتایج آزمایش‌های سازگاری و پیشاهنگ گونه‌های درختی در استان آذربایجان غربی. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. دوره 1، شماره 1، صفحات 1 تا 86.
- شیبانی، ح.؛ میربادین، ع. و محمدی، م.، 1376. بررسی علل ضعف فیزیولوژیک کاج الدار (پارک چیتگر). مجله پژوهش و سازندگی. دوره 6، شماره 20، صفحات 4 تا 9.
- فتاحی، م.، 1373. بررسی سوزنی‌برگان غیر بومی سازگار در کردستان. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران. نشریه 109، 54 صفحه.
- کنشلو، ه. . دمی زاده، غ.ر.، 1394. کارایی پلیمر جاذب رطوبت تراکاتم (Terra cottem) در جنگلکاری‌های دیم. مجله جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران. دوره 7، شماره 3، صفحات 317 تا 328.
- کنشلو، ه.، 1383. بررسی تأثیر شدت هرس بر شادابی درختان میانسال کاج تهران (پارک چیتگر تهران). فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. دوره 12، شماره 1، صفحات 111 تا 140.
- گودرزی، غ. ر.؛ مدیررحمتی، ع.ر. و احمدلو، ف.، 1392. بررسی سازگاری کلن‌های صنوبر تاج باز در استان مرکزی. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. دوره 21، شماره 2، صفحات 256 تا 267.
- محمدنژادکیاسری، ش.؛ موسوی، س.ع.؛ امینی، ش.؛ نجفی، ف.؛ بریمانی، ح. و فارسی، م.، 1391. سازگاری سوزنی‌برگان مهم جهان در منطقه ارتفاعی پایین بند جنگل‌های نکا (کوهسار کنده). نشریه جنگل و فرآورده‌های چوب، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 65، شماره 2، صفحات 199 تا 209.
- مرادیان، م.؛ ملکی، ع. و عالی نژادیان بیدآبادی، ا.، 1398. تأثیر پلیمر سوپر جاذب بلور آب A، پرلیت و زئولیت بر ویژگی‌های فیزیکی خاک لوم شنی. مجله تحقیقات آب و خاک ایران. دوره 50، شماره 1، صفحات 205 تا 302.
- Abedi-koupai, J. and Asadkazemi, J., 2006. Effect of hydrophilic polymer on the field performance of an ornamental plant (Cupressus arizonica) under reduced irrigation regimes. Iranian Polymer Journal. Vol. 15, No. 9, pp: 715-725.
- Alejandro Peláez‐Silva, J.; Diego León‐Peláez, J. & Lema‐Tapias, A., 2019. Conifer tree plantations for land rehabilitation: an ecological‐functional evaluation. Restoration Ecology. Vol. 27, No. 3, pp: 607-615.
- Al-harbi, A.R.; Al-Omran, A.M.; Shalalay, A.A. and Choudhary, M.I., 1999. Efficacy of a hydrophilic polymer declines with time in greenhouse experiments. Journal of HortScience. Vol. 34, No. 2, pp: 223:224.
- Costa e Silva, J. and Graudal, L., 2008. Evaluation of an international series of Pinus kesiya provenance trials for growth and wood quality traits. Forest Ecology and Management. Vol. 255, No. 8-9, pp: 3477–3488.
- Dvorak, W.S.; Kietzka, J.E. and Donahue, J.K., 1996. Three-year survival and growth of provenances of Pinus greggii in the tropics and subtropics. Forest Ecology and Management. Vol. 83, No. 1-2, pp: 123-131.
- Hajdari, A.; Mustafa, B.; Ahmeti, G.; Pulaj, B.; Lukas, B.; Ibraliu, A.; Stefkov, G.; Quave, C. and Novak, J., 2015. Essential oil composition variability among natural populations of Pinus mugo Turra in Kosovo. SpringerPlus. Vol. 4, 828 p.
- Hosseini, S.M.; Dohenbusch, A.; Skoupy, A.; Armoon, R. and Macku, J., 2016. The Study of deficit irrigation for forest plantation in semiarid areas. Environment and Ecology Research. Vol. 4, No. 3, pp: 119-127.
- Mikhaylovitch Koldaev, V. and Sergeevna Titova, M., 2019. Numerical indicators of absorption spectra of leaf extracts obtained from conifer family plants. American Journal of Agriculture and Forestry. Vol. 7, No. 3, pp: 106-110.
- Mitchell, C.C. and Entry, J.A., 1998. Soil C, N and crop yields in Alabama's long-term old rotation cotton experiment. Soil and Tillage Research. Vol. 47, No. 3-4, pp: 331-338.
- Polle, A.; Liang Chen, S.; Eckert, C. and Harfouche, A., 2019. Engineering drought resistance in forest trees. Frontiers in Plant Science. Vol. 9, pp: 1-18.
- Robiul Islam, M.; Yuegao, H.; Chen, F.; Xin, Q.; Egrinya, E. and Xuzhang Xue, A., 2011. Application of super absorbent polymer, a new approach for wheat (Triticum aestivum L.) production in drought affected areas of northern China. Journal of food, Agriculture & Environment. Vol. 9, No. 1, pp: 304-309.
- Varelides, C.; Brofas, G. and Varelides, Y., 2001. Provenance variation in Pinus nigra at three sites in Northern Greece. Annals of Forest Science. Vol. 58, No. 8, pp: 893-900.
- Zhao, W.; Cao, T.; Dou, P.; Sheng, J. and Luo, M., 2019. Effect of various concentrations of superabsorbent polymers on soil particle-size distribution and evaporation with sand mulching. Scientific Reports. Vol. 9, No. 1, pp: 3511.
)