نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسنده
گروه مدیریت و حفاظت تنوع زیستی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده
گونه های مختلف حیات وحش خدمات زیادی فراهم می سازند. بر همین اساس، در این پژوهش به مطالعه شناسایی حیات وحش دارای ارزش دارویی حوضه آبخیز آدرشک و تهیه نقشه پراکندگی آن ها پرداخته شد. بدین منظور، در بهار و تابستان سال 1398، از طریق بازدیدهای میدانی و روش ترانسکت خطی تصادفی، شناسایی حیات وحش زیستگاه انجام گرفت و برای تهیه نقشه های پراکنش حیات وحش، نقاط حضور گونه ها، توسط دستگاه موقعیت یاب جهانی ثبت می شد. تهیه نقشه های پراکندگی در محیط نرم افزار Google Earth، از طریق تفسیر چشمی پدیده ها و اطلاعات حاصل از بازدیدهای میدانی و نقاط کنترل زمینی صورت پذیرفت. نقشه های نهایی در محیط نرم افزار Arc GIS 10,3 تهیه شدند. نتایج نشان داد که در آدرشک، تعداد 11 گونه پستاندار دارویی متعلق به 7 خانواده و 4 راسته وجود دارد که از این میان، بیش ترین فراوانی متعلق به گونه علف خوار، کل و بز با 57 راس و کم ترین تعداد فراوانی متعلق به گونه های گوشت خوار؛ پلنگ، زرده بر، سمورسنگی و کفتار با یک بار مشاهده می باشد. راسته گوشت خواران با 5 گونه، بیش ترین تعداد و راسته خارپشت ها با یک گونه کم ترین تعداد گونه دارویی را دارا هستند. هم چنین، تعداد 6 گونه پرنده با خواص دارویی متعلق به 3 خانواده و 3 راسته نیز شناسایی و شمارش شدند. از این میان، بیش ترین تعداد فراوانی متعلق به گونه کبک با 193 قطعه و کم ترین تعداد به گونه کبوتر جنگلی با 2 قطعه تعلق دارد و تعداد کل پرندگان دارویی مشاهده شده در این پژوهش، 392 قطعه برآورد شد.
کلیدواژه‌ها
- اراضی، س.، 1398. ارزیابی زیستگاه پایکا Ochotona rufescens در حوضه آبخیز ادرشک (استان یزد- شیرکوه). محیط زیست و توسعه فرابخشی، دوره 4، شماره 66، صفحات 31 تا 44.
- اراضی، س.، 1398. بررسی رابطه ساختار سیمای سرزمین با غنا و تنوع گیاهی و جانوری (استان یزد- حوضه آبخیز آدرشک). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، 98 صفحه.
- ارزانی دهلوی، م.ا.، 1394، طب اکبری. جلد دوم، انتشارات جعفری. 1376 صفحه.
- اکبری، ح.؛ صادقی، آ.؛ فرهادی نیا، م.ص.؛ گل محمدی، م.ص. و حجتی، و.، 1389. شناسایی فون پستانداران پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین در استان اصفهان. زیست شناسی جانوری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان. شماره 3، صفحات 15 تا 26.
- انصاری، ا.؛ کلنگری، م. و فرجی، ز.، 1396. شناسایی فون پرندگان منطقه شکارممنوع تالاب میقان اراک. محیط زیست جانوری. دوره 10، شماره2، صفحات 65 تا 72.
- برنامه آمایش سرزمین استان یزد. 1392. جلد دوم (منابع و محیط). استانداری یزد. 312 صفحه.
- جعفری، ش.؛ رحیمی، خ. و اراززاده، ی.، 1391. تهیه نقشه کاربری اراضی با استفاده از داده های گوگل ارث (مطالعه موردی: کرج)، ششمین همایش ملی مهندسی محیط زیست. CEE06_541، 8 صفحه.
- حسینی، م؛ ریاضی، ب؛ شمس اسفندآبادی، ب. و نادری، م.، 1396. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (Capraaegagrus) در استان گلستان. محیط زیست جانوری. سال 9، شماره 2، صفحات 9 تا 16.
- خلیل آبادی، س.؛ همامی، م.ر. و متین خواه، ح.، 1391. تأثیر ساختار پوشش گیاهی بر غنا و تنوع گونه های پرندگان در لکه های درختزار منطقه حفاظت شده کرکس، استان اصفهان. جنگل ایران. سال 4، شماره 2، صفحات 9 تا 18.
- رضایی، س.؛ نادری، س. و کرمی، پ.، 1397. بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راهراه (Hyaena hyaena) در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک. پژوهش های جانوری. جلد 31، شماره 2، صفحات 16 تا 28.
- سازمان جهانی بهداشت. 1384. راهنمایی های عمومی برای روش شناسی در زمینۀ تحقیق و ارزیابی طب سنّتی، ترجمه؛ شمس اردکانی، م،ر. و فرجادمند، ف.، مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. چاپ 1، صفحات 112.
- شعاعی، ا.؛ قلی پور، م.؛ رضایی، ح،ر. و یارمحمدی بربرستانی، ث.، 1396. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor, Pocock 1972) با روش آنتروپی بیشینه (MaxEnt) در پارک ملی تندوره طی فصول تابستان و پاییز. محیط زیست جانوری. سال 9، شماره 1، صفحات 21 تا 30.
- قربانی، ا.؛ کاکه ممی، آ.؛ حسنپور، م.؛ اسلمی، ف.؛ غفاری، س. و رئوفی ماسوله، آ.، 1397.مقایسه روش های مختلف تهیه نقشه کاربری/ پوشش اراضی با روش های رایج مطالعات منابع طبیعی (مطالعه موردی، حوضهآبخیز گردنه قوشجی ارومیه). اکوسیستم های طبیعی ایران. دوره 9، شماره 1، صفحات 19 تا 32.
- کابلی، م.؛ علی آبادیان، م.؛ توحیدی فر، م.؛ هاشمی، ع،ر.؛ موسوی، ب. و روزلار،ک.، 1395، اطلس پرندگان ایران. چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی. 628 صفحه.
- کاکه ممی، آ.؛ قربانی، ا.؛ کیهان بهجو، ف. و میرزایی موسی وند، ا.، 1396، مقایسة روش های تفسیر چشمی و رقومی در تهیة نقشه کاربری و پوشش اراضی استان اردبیل. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. سال 8، شماره 3، صفحات 121 تا 134.
- کرمی، م.؛ قدیریان، ط. و فیض الهی، ک.، 1395. اطلس پستانداران ایران. دانشگاه تهران، جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی، چاپ اول. 292 صفحه.
- لطیفی، م.؛ رادان، ع.ر.؛ مشتاقی، م. و صدری، م.، 1397، شناسایی فون پرندگان حیات وحش یخاب در استان اصفهان. مجله محیط زیست. دوره 3، شماره 60، صفحات 73 تا 89.
- مبارکی، ا.، 1390. ارزش های اقتصادی گونه های حیات وحش، مطالعه موردی: لاکپشت های دریایی. همایش منطق های جهاد اقتصادی رهیافت ها و راهبردها. 8 صفحه.
- نوذری، ه.، 1393. شناسایی و تعیین پراکنش پستانداران و پرندگان مناطق شکار ممنوع بصیران و دره باغ در استان فارس. زیست شناسی جانوری. دوره 6، شماره 3، صفحات 91 تا 104.
- الوند، ر.؛ محمدزاده، م.؛ رضایی، ح.ر. و میرکریمی، ح.، 1393. فضاهای سبز شهری و نقش درختان و درختچه ها در جذب پرندگان. اولین کنگره ملی زیست شناسی و علوم طبیعی ایران، BSCONF01_579، 10 صفحه.
- همراه، م. و مقیمی، ج.، 1394. کارتوگرافی. 380 صفحه.
- Abramov, A.V.; Kranz, A. and Maran, T., 2016. Vormela peregusna, The IUCN Red List of Threatened Species. 13 p. https://www.researchgate.net/publication/308778352,
- Bibi, F. and Ali, Z., 2013. Measurement of diversity indices of avian commonities at taunsa barrage wildlife sanctuary, Pakistan. The Journal of Animal and Plant science. Vol. 23, No. 2, pp: 469-474.
- Forman, R.T.T., 1995. Land mosaics: the ecology of landscapes and regions. Cambridge University Press, Cambridge, England.
- Geetha, M.; Karegowda, A. and Sudhira, H.S., 2019. Land Use and Land Cover Mapping of Davangere using Google Earth Engine, International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE). Vol. 8, No. 3, pp: 2277-3878.
- Honjo, T.; Umeki, K.; Wang, D.; Yang, P. and Hsieh, H., 2011. Landscape Similation and Visualization on Google Earth. the International Journal of Virtual Reality. Vol. 10, No. 2, pp: 11-50.
- https://googleearthplus.persianblog.ir
- Iuliana, B.; Dumitras, A. and Laczi, E., 2014. Integrated System in Landscaping Design and Lavdscape Ecology. Vol. 7, pp: 46-52. http://journals.usamvcluj.ro/index.php/promediu.
- Zeile, P.; Farnoudi, F. and Streich, B., 2007. Fascination Google Earth– Use in Urban and Landscape Design. 8 p.
)