محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

بررسی اثرات متقابل رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست (با نگاهی بر بخش‌های اصلی‌ اقتصاد ایران)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تحدید و افول موجودی منابع تجدیدناپذیر در قرن حاضر و صدمات وارده بر صحت آب و هوایی، نگرانی‌ها از پایداری چنین شکوفایی اقتصادی قابل توجهی در آینده را دامن زده است. تقویت رشد اقتصادی یک روی سکه مصرف روزافزون انرژی است، لکن روی دیگر سکه، انتشار و افزایش غلظت انواع آلاینده‌های مخرب محیط زیست است، از این‌رو مباحث پیرامون رشد اقتصادی و کیفیت محیط‌زیستی قدمتی طولانی داشته و زمینه‌ساز پرسش‌های متعددی در راستای بررسی توازن میان رشد اقتصادی بالاتر و استانداردهای کیفیت و پایداری محیط‌زیستی است. تفاوت کیفیت روابط میان متغیرهای رشد اقتصادی و میزان تخریب محیط زیست در قالب منحنی محیط‌زیستی کوزنتس در هر بخش اقتصادی، تسّری یک تصمیم‌گیری واحد و کلان را نمی‌پذیرد و بر لزوم بررسی این ارتباط در اشکال مجزا و با تفصیل دلالت دارد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه درصدد بررسی و ارائه شواهد تجربی از سنجش اثرپذیری محیط زیست از رشد اقتصادی با استفاده از داده‌های اقتصاد ایران در سطح 3 بخش اصلی اقتصادی طی بازه
1396-1350 است. از دو متغیر مهم اقتصادی اشاره شده در مطالعه حاضر، سرانه تولید ناخالص داخلی کشور به عنوان شاخص رشد اقتصادی در نظر گرفته شده و معیاری برای بیان ظرفیت خروجی (قدرت تولید) کشور است و شاخص انتشار سرانه CO2، که امروزه به عنوان نیروی محرکه گرم شدن جهانی هوای کره زمین شناخته می‌شود، نشان‌دهنده سطح تخریب محیط زیست است. مطالعه حاضر در ابتدا تلاش خواهد کرد تا یک رابطه اقتصاد سنجی (‏هم‌جمعی) ‏بین متغیرهای مزبور را در هر یک از بخش‌های سه‌گانه ایجاد نموده و در قدم بعدی، شکل کاربردی EKC را تصریح نماید.
نتایج: نتایج مطالعه حاکی از وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهای تحقیق در بخش‌های کشاورزی و صنعت است، هر چند فرم تبعی منحنی کوزنتس در بخش‌های نام‌برده مورد تأیید نیست. هم‌چنین نتایج حاکی از عدم وجود رابطه هم‌جمعی در بخش خدمات است. ضرایب تصحیح خطا در هر یک از بخش‌های کشاورزی و صنعت بیان می‌کند، به ترتیب 6 و 1 درصد از خطای هر دوره در گرایش به تعادل بلندمدت تصحیح می‌گردد.
بحث: با استناد بر یافته‌های تحقیق و با تکیه بر استدلال منحنی کوزنتس مبنی بر همبستگی مثبت میان متغیرهای رشد اقتصادی (درآمد) و انتشار آلاینده (مصرف انرژی) در سطوح پایین درآمدی و تعدیل این همبستگی به سمت رابطه‌ای منفی در سطوح بالای درآمدی، در هر یک از بخش‌های مزبور افزایش توان تولید متجلی در رشد اقتصادی همراه با تولید آلاینده‌های بیشتر و تخریب بیشتر محیط زیست است و نیز با توجه به رقم کشش تخمین زده شده در خلال تحقیق حاضر این روند در بخش کشاورزی دارای شتاب بیشتری نیز هست. بنابراین تمرکز بر ابعاد حرکت در مسیر توسعه با التزام بر شاخصه‌های توسعه پایدار و سازگار با طبیعت، قطعا باید در برنامه دولت‌های ایرانی گنجانده شود و از این حیث، حرکت به سمت استفاده و بهره‌برداری از فن‌آوری‌های پاک و تکنولوژی‌های نوین تولید نظیر بازیافت، مصرف انرژی های تجدید پذیر،حمل و نقل سبز، شیمی سبز، آب خاکستری سایر صورت‌بندی‌های سازگار با محیط‌زیست کاملا توجیه‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
  1. Adom, P.K., Bekoe, W., Amuakwa-Mensah, F., Mensah. J.T. and Botchway, E., 2012. “Carbon dioxide emissions, economic growth, industrial structure, and technical efficiency: empirical evidence from Ghana, Senegal, and Morocco on the causal dynamics”. Energy, 47, 314–325.
  2. Alam, M.M., Murad, M.W., Noman, A.H.M. and Ozturk, I., 2016. “Relationships among carbon emissions, economic growth, energy consumption and population growth: Testing Environmental Kuznets Curve hypothesis for Brazil, China, India and Indonesia”. Ecological Indicators, 70, 466-479.
  3. Bekhet, H.A., Matar, A. and Yasmin, T., 2017. “CO2 emissions, energy consumption, economic growth, and financial development in GCC countries: Dynamic simultaneous equation models”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 70, 117-132
  4. Chen, J., Xu, C. and Song, M., 2020. “Determinants for decoupling economic growth from carbon dioxide emissions in China”. Regional Environmental Change, 20(1), 11.
  5. Fallahi, F. and Shibai, A., 2012. Economic “growth, energy consumption and carbon dioxide emissions in Iran and OPEC member countries”. Iran's National Environmental Research Conference (In Persian).
  6. Fernández-Amador, O., Francois, J.F., Oberdabernig, D.A. and Tomberger, P., 2017. “Carbon dioxide emissions and economic growth: An assessment based on production and consumption emission inventories”. Ecological economics, 135, 269-279.
  7. Glasure, Y.U. and Lee, A.R., 1998. “Cointegration, error-correction, and the relationship between GDP and energy: The case of South Korea and Singapore”. Resource and Energy Economics, 20(1), 17-25.
  8. Grossman, G.M. and Krueger, A.B., 1991. “Environmental impacts of a North American free trade agreement”, (NBER Working Paper No. 3914).
  9. Han, J., Du, T., Zhang, C. and Qian, X., 2018. “Correlation analysis of CO2 emissions, material stocks and economic growth nexus: evidence from Chinese provinces”. Journal of Cleaner Production, 180, 395-406.
  10. Jafari Samimi, A. and Mohammadi-Khiareh, M., 2014. “Short-term and long-term relationship between carbon dioxide emissions, energy consumption and economic growth: new evidence in Iran”. Economic research, No.14, 1-20 (In Persian).
  11. Jian, J., Fan, X., He, P., Xiong, H. and Shen, H., 2019. “The Effects of Energy Consumption, Economic Growth and Financial Development on CO2 Emissions in China: A VECM Approach”. Sustainability, 11(18), 4850.
  12. Jardón, A., Kuik, O. and Tol, R.S., 2017. “Economic growth and carbon dioxide emissions: An analysis of Latin America and the Caribbean”. Atmósfera, 30(2), 87-100.
  13. Jayanthakumaran, K., Verma, R. and Liu, Y., 2012. “CO2 emissions, energy consumption, trade and income: a comparative analysis of China and India. Energy Policy, 42, 450-460.
  14. Jafari, Y., Othman, J. and Nor, A.H.S.M., 2012. “Energy consumption, economic growth and environmental pollutants in Indonesia”. Journal of Policy Modeling, 34(6), 879-889.
  15. Kais, S. and Sami, H., 2016. “An econometric study of the impact of economic growth and energy use on carbon emissions: panel data evidence from fifty eight countries”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 59, 1101-1110.
  16. Kraft, J. and Kraft, A., 1978. “On the relationship between energy and GNP”. The Journal of Energy and Development, April, 401–403.
  17. Kuznets Simon, P., 1955. “Economic growth and Income Inequality”. AmEconRev;45: 1–28.
  18. Li, A., Zhang, A., Zhou, Y. and Yao, X., 2017. “Decomposition analysis of factors affecting carbon dioxide emissions across provinces in China”. Journal of Cleaner Production, 141, 1428-1444.
  19. Lotfalipour, M.R., Falahi, M.A. and Ashena, M., 2010. “Economic growth, CO2 emissions, and fossil fuels consumption in Iran”. Energy 35, 5115–5120.
  20. Lotfalipour, M.R., Fallahi, M.A. and Bestam, M., 2011. “Investigating environmental issues and predicting carbon dioxide emissions in Iran's economy”. Iranian Applied Economic Studies, 1(3), 109-81 (In Persian).
  21. Luo, Y., Long, X., Wu, C. and Zhang, J., 2017. “Decoupling CO2 emissions from economic growth in agricultural sector across 30 Chinese provinces from 1997 to 2014”. Journal of Cleaner Production, 159, 220-228.
  22. Luukkanen, J., Panula-Ontto, J., Vehmas, J., Liyong, L., Kaivo-oja, J., Häyhä, L. and Auffermann, B., 2015. “Structural change in Chinese economy: Impacts on energy use and CO2 emissions in the period 2013–2030”. Technological Forecasting and Social Change, 94, 303-317.
  23. Mardani, A., Streimikiene, D., Cavallaro, F., Loganathan, N. and Khoshnoudi, M., 2019. “Carbon dioxide (CO2) emissions and economic growth: A systematic review of two decades of research from 1995 to 2017”. Science of the total environment, 649, 31-49.
  24. Nikvaqbal, A.A., Akhtari, F., Amini-Asfidavajani, M. and Attarkashani, M., 2011. “Economic growth, energy consumption growth and carbon dioxide emission growth, investigating the causality relationship with the dynamic integrated data (DPD) approach”, Journal of Energy Economics Studies, 9th, number 33, 169-197 (In Persian).
  25. Panayoyou, T., 2003. “Economic growth and the environment (Economic Survey of Europe, No. 2)”. Retrieved from unece.org.
  26. Pesaran, M.H., 2005. “A Pair-Wise Approach for Testing Output and Growth Convergence”, Journal of Econometrics, no. 138, pp. 312–355.
  27. Phillips, P.C. and Ploberger, W., 1994. “Posterior odds testing for a unit root with data-based model selection”. Econometric Theory, 10(3-4), 774-808.
  28. Rüstemoğlu, H. and Andrés, A.R. “Determinants of CO2 emissions in Brazil and Russia between 1992 and 2011: A decomposition analysis”. Environmental Science and Policy, 58, 95-106.
  29. Shahani, R. and Raghuvansi, K., 2019. “Carbon Dioxide Emissions and Economic Growth: A Bivariate Co-integration Analysis for Two Emerging Markets of India and China”. Vision, 24(1), 9-22.
  30. Shahnazi, R., Hadian, I. and Jergani, L., 2015. “Investigating the causal relationship between the consumption of energy carriers, economic growth and carbon dioxide in Iran's economic sectors”, Economic Growth and Development Research. 28, 51-70 (In Persian).
  31. Suri, A., 2012. “Econometrics with the use of Eviews8 and Stata12”, 2d edition (Vol. 1 and 2), Kulturozhozi publication (In Persian).
  32. Wang, K.M., 2012. “Modelling the nonlinear relationship between CO2 emissions from oil and economic growth”. Economic Modelling, 29(5), 1537-1547.
  33. Wang, Z.X. and Li, Q., 2019. “Modelling the nonlinear relationship between CO2 emissions and economic growth using a PSO algorithm-based grey Verhulst model”. Journal of cleaner production, 207, 214-224.
  34. Wolde-Rufael, Y., 2010. “Bounds test approach to cointegration and causality between nuclear energy consumption and economic growth in India”. Energy Policy, 38(1), 52-58.
  35. Yoo, S.H. and Kwak, S.Y., 2010. “Electricity consumption and economic growth in seven South American countries”. Energy Policy, 38(1), 181-188.
  36. https://www.iea.org/.
  37. http://www.moe.gov.ir
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 8، شماره 80 - شماره پیاپی 80
مرداد 1402
صفحه 15-28
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار