نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران
2 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
حق برخورداری از سلامت یکی از حقوق اساسی هر شخص است. ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948و قانون اساسی ایران در اصل 3 (بند 12)، 29 و 43 بر حق بر سلامت و برخورداری از بهداشت تأکید دارد. ماده 2 منشور حقوق شهروندی مصوب 1395ریاست جمهوری نیز حق بر سلامت را یکی از حقوق هر ایرانی اعلام کرده است. امروزه محیطزیست و سلامت، رابطه تنگاتنگی دارند. بر این اساس در کنار سایر ارزش‌هایی که پیش‌بینی شده است، حق بر سلامت و داشتن محیط زیست سالم نیز یکی از ارزش‌های اساسی برای انسان‌ها به شمار می‌آید؛ به طوریکه انسان بدون داشتن محیطزیستی امن و سالم قادر نخواهد بود به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. اهمیت پیشگیری از جرائم زیست محیطی از این جهت است که با سلامتی انسان‌ها به صورت مستقیم ارتباط دارد، اغلب کشورها مقررات جزایی خاصی را در این مورد به اجرا می‌گذارند. بدین جهت این مهم به عنوان موضوعی ویژه در شکل‌دهی سیاست جنایی تقنینی در مورد حفاظت از محیطزیست قابل مطالعه و بررسی است. هدف پژوهشگران در این تحقیق بررسی ایفای نقش سمنهای ملی و بین المللی در کاهش جرایم محیط زیستی است. پژوهش حاضر از جمله در پی تبیین نقش سمن ها در زمینه پیشگیری، افشا و تعقیب جرایم محیطزیستی است تا از این طریق اهمیت آن برای مراجع تقنینی، اجرایی و قضایی بیش از پیش روشن گردد. کاهش جرایم محیط زیستی هم از منظر حق سلامت واجد اهمیت است و هم از منظر جرم شناسی و لزوم کاهش زمینه های کاهش جرم. دولتها در جهت کاهش جرایم محیط زیستی دو ابزار مهم در اختیار دارند: 1-وضع مقررات کیفری مناسب با هدف بازدارندگی و ارعاب مجرمین احتمالی. 2-تقویت سازمان های مردم نهاد و نتیجتاً آموزش عمومی، فرهنگسازی، مداخله این سازمان های در تعقیب و کشف جرم و ایجاد حساسیت نسبت به این قبیل جرایم. بدین منظور لازم است تا قانونگذار نقش پررنگ تری در زمینه اعلام جرم و دخالت در فرآیند دادرسی های کیفری و حقوقی به سمن ها اعطا نماید. این نظر ازجمله برگرفته از نظریه جرم شناسی سبز یا جرمشناسی محیط زیستی می باشد. در تحقیق حاضر علاوه بر بررسی مسائل پیش گفته در پی مطالعه نقش سازمان های مردم نهاد در ایران در مبارزه با جرایم محیطزیستی از منظر کشف و تعقیب جرم و ایجاد حساسیت عمومی نسبت به این قبیل جرایم هستیم.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- امینی، م.، 1387. حقوق بشر در هزاره جدید، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- بیگ‌زاده، ا.،1393. سازمانهای غیردولتی و حقوق بینالملل، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 31.
- پوربافرانی، ح. و همتی، م.، 1394. نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرائم زیست محیطی، مجله مجلس و راهبرد، شماره87.
- پورعزت، ع،، خانیکی، ه.، یزدانی، ح. و مختاری، ب.، 1396. شناسایی راهبردهای بخش دولتی در مواجهه با سازمانهای مردم‌نهاد در فرآیند خط‌‌مشی‌گذاری عمومی در ایران؛ مطالعه موردی: حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، فصلنامه علمی پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 2، صفحات 91 تا 116.
- تقوی، س.ج. صیامی نمین، ف.، کتابدار، م. و حیدریساری، م.، 1390. نقش تشکل های مردم نهاد در نظارت بر بازار، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، تهران. 168 صفحه.
- حبیبی، م.، 1382. حق برخورداری از محیط زیست سالم به عنوان حق بشریت، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره60.
- حسینی، س. م.، 1386. سیاست جنایی در اسلام و جمهوری اسلامی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- حیدرزاده، ا. و مظفری زاده، س.، 1392. پیشگیری از جرایم زیست محیطی، اخلاق زیستی، شماره7.
- خالقی، ع.، 1394. آیین دادرسی کیفری، شهر دانش، تهران.
- رشیدپور، ل.، 1382. بررسی و تحلیل عملکرد تشکل‌های غیردولتی زیستمحیطی در سال 1382، دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، تهران.
- رمضانی قوام آبادی، م.، 1387. حضور سازمان های غیردولتی در پیشگاه مراجع قضایی بین المللی، فصلنامه حقوق، شماره2.
- رمضانی قوام آبادی، م.، 1394. پیشگیری و سرکوب جرایم زیستمحیطی در پرتو اقدامات سازمان های غیردولتی در نظام حقوقی ایران، مجله حقوقی دادگستری، شماره75.
- رهامی، م.، 1387. جرایم بدون بزهدیده، نشر میزان، تهران.
- ریوچی، ه.، 1385. حمایت کیفری از محیط زیست، مؤسسه حقوق تطبیقی، شماره6.
- سلیانی، م. و وثوقی، م.، 1396. عوامل مؤثر بر استفاده از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد در نظارت بر عملکرد دولت در فرایند توسعه محلی، مجله توسعه روستایی، شماره 2.
- کوشکی، غ.،1390. چالشهای نظام کیفری ایران در حوزه جرایم زیست محیطی، مجله اطلاع رسانی حقوقی، شماره17.
- گلشن پژوه، م.،1389. راهنمای سازمان های غیر دولتی. موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر، تهران.
- لازرژ، ک.، 1390. درآمدی بر سیاست جنایی. مترجم علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
- محمدعلیخانی، ن. و محمدعلیخانی، م.، 1396. تبیین مفاهیم جنایت علیه محیط زیست، فصلنامه علمی- ترویجی مطالعات بین المللی پلیس، شماره30.
- مرکز مالمیری، ا.، 1385. حاکمیت قانون، مفاهیم و مبانی و برداشت ها، نشر پژوهشهای مجلس، تهران.
- مستقیمی، ب. و طارم سری، م.، 1377. مسئولیت بین المللی دولت ها با توجه به تجاوز عراق به ایران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- منصورآبادی، ع.، 1387. تحولات مدیریت پیشگیری از جرم، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، شماره8.
- ناجی زواره، م.، ١٣٩٤. آیین دادرسی کیفری، جلداول، خرسندی، تهران.
- Absyorn, E., and others, 1996. Economic, Social and Cultural Rights as Human Rights, Published by Kluwer.
- Elli, l., 2006.International Invironmental law, fairness.effectiveness and world order, Cambridge university press,
- En, A. 1995. The Developing of Capacity, Community Development Resource Association. Cape Town
- Hayward, I., 1995. A law on ecocide, a way to end mass destruction of the world’s ecosy stem, Law faculty university of Lund, Spring2016. p.9.
- Nicholson, M., 2008. Evaluating Ecocide: Invaluable or Invalid? University of otago.
)