محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

ارزیابی زیستگاه پایکا Ochotona rufescens در حوضه آبخیز آدرشک (استان یزد- شیرکوه)

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسنده

مدیریت و حفاظت تنوع زیستی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، ایران

چکیده

ارزیابی زیستگاه یکی از ارکان مدیریت و حفاظت حیات­ وحش محسوب می ­گردد. در این پژوهش، ارزیابی زیستگاه پایکا (Ochotona rufescens) در حوضه ­آبخیز آدرشک با استفاده از مدل الگوریتم آنتروپی بیشینه (MaxEnt) انجام شد. مطابق اصول کارتوگرافی از نقشه ژئورفرنس توپوگرافی برای استخراج مرز منطقه، مدل رقومی ارتفاع (Dem) برای تهیه نقشه طبقه ­بندی شده تغییرات ارتفاعی، شیب و دامنه جغرافیایی بهره گرفته شد. به منظور آماده­ سازی لایه­ های محیط­ زیستی برای ورود به مدل الگوریتم آنتروپی بیشینه از نرم ­افزار ArcGIS نسخه 10,3 استفاده شد. نمونه­ برداری، با استفاده از روش ترانسکت خطی تصادفی و دوربین دوچشمی از طریق مشاهده مستقیم گونه و نمایه­ ها در بهار و تابستان سال 1398 انجام و تعداد 33 نقطه حضور پایکا توسط دستگاه موقعیت ­یاب جهانی ثبت شد. اعتبارسنجی مدل با استفاده از سطح زیر منحنی (AUC) و میزان سودمندی متغیرها با تحلیل آزمون جک­نایف صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مطلوبیت زیستگاه پایکا در حوضه ­آبخیز آدرشک عمدتاً در مناطق صخره­ای و کوهستانی به­ هم ­پیوسته با پوشش علفی، بوته ­ای و درختچه­، در ارتفاعات بالاتر از 2500 متر از سطح دریا و شیب ­های بیشتر از 50 درصد می­ باشد. اقلیم مناسب برای پایکا تیپ معتدل شناخته شد. مناطق مطلوب برای پایکا، 275 هکتار (46/17 درصد) از زیستگاه را تشکیل می ­دهند. هم­چنین مشخص شد که در آدرشک، پایکاها بیشتر دامنه غربی را ترجیح می ­دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
  1. ابراهیمی، ا.؛ حسینی. م.؛ زینل­ پور، گ. و بیگلری، ز.، 1396، مدل ­سازی مطلوبیت زیستگاه پایکای افغانی (Ochotona rufescense) در ایران. دومین همایش ملی علوم محیط ­زیست، کشاورزی و منابع طبیعی. 9 صفحه.
  2. اراضی، س.، 1398، بررسی رابطه بین ساختار سیمای سرزمین با غنا و تنوع گونه ­ای گیاهی و جانوری (مطالعه موردی: استان یزد- حوضه آبخیز آدرشک). پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، 98 صفحه.
  3. حسنی، م. و وارسته ­مرادی، ح.، 1393. تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه پایکای افغانی (Ochotona rufescense) در پارک ملی گلستان با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (GIS)  نشریه حفاظت و بهره ­برداری از منابع طبیعی. جلد 2، شماره 2، صفحات 13 تا 24.
  4. حسنی، م.؛ وارسته ­مرادی،ح. و بخشی، ح.، 1394. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه پایکا (Ochotona rufescense) با استفاده از روش تحلیل آشیان بوم ­شناختی در پارک ملی گلستان. محیط ­زیست جانوری. سال 7، شماره 4، صفحات 11 تا 20.
  5. حسینی، م.؛ ریاضی، ب.؛ شمس اسفندآبادی، ب. و نادری، م.، 1396. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (Capra aegagrus) در استان گلستان. محیط ­زیست جانوری. سال 9، شماره 2، صفحات 9 تا 16.
  6. خاکی، س.؛ علیزاده ­شعبانی، ا.؛ کابلی، م.؛ نوری، ز. و قدیریان، ط.، 1392. مدل ­سازی زیستگاه پایکا (Ochotona rufescense) در ایران با تکیه بر پارامترهای اقلیمی. نشریه محیط ­زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 66،  شماره 2، صفحات 11 تا 22.
  7. زیدی، ا.؛ زمانی، ن.؛ مومنی­ اصل، م. و کولیوند، ح.، 1392. معرفی روش MaxEnt برای ارزیابی زیستگاه حیات­وحش در ایران. اولین همایش سراسری محیط­زیست انرژی و پدافند زیستی. تهران، مؤسسه آموزش عالی مهر اروند. گروه ترویجی دوستداران
    محیط­زیست. 792-01ECONF،  صفحه 9.
  8. سازمان مدیریت و برنامه ­ریزی استان یزد. 1392. مطالعات آمایش استان یزد. جلد 1، 74 صفحه.
  9. ضیایی، ه.، 1387. راهنمای صحرایی پستانداران ایران. انتشارت کانون آشنایی با حیات ­وحش. 420 صفحه.
  10. عبیداوی، ز.؛ رنگزن، ک.؛ میرزایی، ر. و کابلی ­زاده، م.، 1395. مدل­­سازی مطلوبیت زیستگاه خرس قهوه­­ای (Ursus arctos)  در منطقه حفاظت ­شده شیمبار استان خوزستان. بوم ­شناسی کاربردی. سال 5، شماره 4، صفحات 23 تا 32.
  11. عماد، م.، 1378. شناسایی گیاهان دارویی و صنعتی جنگلی و مرتعی و موارد مصرف آن­­ها. تهران، نشر توسعه روستایی ایران. 112 صفحه.
  12. فراشی، ا.، 1393. مروری بر مدل­ سازی زیستگاه به عنوان ابزاری برای مدیریت زیستگاه­ های حیات­­وحش، زیست­ شناسی جانوری تجربی. شماره 3، صفحات 43 تا 54.
  13. کابلی، م.؛ علی ­آبادیان، م.؛ توحیدی ­فر، م.؛ هاشمی، ع.ر.؛ موسوی، ب. و روزلار، ک.، 1395. اطلس پرندگان ایران. چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی. 201 صفحه.
  14. کرمی، م.؛ قدیریان، ط. و فیض­ الهی، ک.، 1395. اطلس پستانداران ایران. دانشگاه تهران، جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی، چاپ اول. 628 صفحه.
  15. مالک ­پور، ه.؛ مروتی، م.؛ تازه، م. و تقی­ زاده، ر.، 1397. ارزیابی قابلیت زیستگاه مطلوب قوچ و میش با استفاده از مدل MaxEnt (مطالعه موردی: منطقه حفاظت ­شده تنگ صیاد). محیط ­زیست جانوری. دوره 10، شماره 4، صفحات 45 تا 54.
  16. مظفریان، و.، 1379. فلور استان یزد. مؤسسه انتشارات یزد، دیدآور. 473 صفحه.
  17. ملکیان، م. و باقری، ر.، 1394. تأثیر اندازه و شکل تأثیر اندازه و شکل مناطق حفاظت­ شده بر غنا و تنوع گونه ­­ای پستانداران، مطالعه موردی استان کهکلویه و بویراحمد. مجله پژوهش ­­های جانوری. جلد 28، شماره 2، صفحات 57 تا 68.
  18. مهندسین مشاور هامون. 1392. برنامه آمایش استان یزد.یک، جلد دوم، سازمان مدیریت و برنامه ­ریزی استان یزد. 312 صفحه.
  19. همراه، م. و مقیمی، ج.، 1394. کارتوگرافی، مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. 380 صفحه.
  20. Biodiversity Profile of Afghanestan. 2008. United Nations Environment Programme post-conflict and Disaster Management Branch. Kaboul, Afghanestan. http://WWW. Unep.org. 151 p.
  21. Chapman, J.A. and Flux, J.F.R., 1990. Hares and Pikas status Survey and Conservation Action Plan. ISBN, 2-8317-0019-1. 176 p.
  22. Elliott, I.; Pearson, I.; Dahal, P.; Thomas, N.V.; Roberts, T. and Newton, P.N., 2019. Parasites Vectors. 36 p.
  23. Habibi, K., 2004. Mammals of Afghanestan. 168 p.
  24. Jalili, A. and Jamzad, Z., 1999. A Preliminary survey of Endemic, Rare & Endangered Plant species in Iran, Tehran. Reasearch institure of forests and Rangelands. 748 p.
  25. Khaki Sahneh, S.; Nouri, Z.; Alizadeh Shabani, A.; Ahmadi, M. and Dehdar Dargahi, M., 2014. Bioclimatic Niche Model to predict Afghan Pika (Ochotona rufescens) distribution range in Iran. Biological Forum- An International Journal. Vol. 6, No. 2, pp: 98-109.
  26. Khosravi, R.; Hemami, M.; Malekian, M.; Flint, A. and Felint, L., 2016. MaxEnt modeling predicting potential distribution of giotered gazelle in central Iran: the effect of extent and grain size on performance of the model. Turkish Journal of Zoology. Vol. 40, pp: 574-585.
  27. Leach, K.; Kelly, R.; Cameron, A.; Montgomery, W.I. and Reid, N., 2014. Expertly validated models suggest responses to climate change are related to species traits: a phylogenetically-cintrolled analysis of the Order Lagomorpha. 132 p.
  28. Lorenzo, C.; Paradela, T.M. and Reyes, A., 2015. State of knowledge and conservation of endangered and critically endangered lagomorphs worldwide. Theria. Vol. 6, No. 1, pp: 11-30.
  29. Madjdzadeh, M. and Takalloozadeh, M., 2013. A study of mammals inhabiting pistachio gardens of Kerman Province, Southeast Iran. Biharean Biologist. Vol. 7, No. 1, pp: 13-19.
  30. Morovati, M.; Panahandeh, M.; Rousta, Z. and Shorakaei, M.J., 2014. Habitat Desirability Modeling of Cheetah (Acinonyx jubatus venaticus) using maximum entropy model in central Iran (A case study: Yazd province-dareh Anjir Wildlife Refuge). Applied Ecology and Environmental Research. Vol. 13, No. 3, pp: 725-739.
  31. Mutsuzawa, T.; Nakata, M. and Tsushima, M., 1981. Feeding and excretion in the Afghan paika (Ochotona rufescens rufesvens), a new laboratory animal. Laboratory animals. Vol. 15, pp: 319-322.
  32. Phillips, S.J., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecol. Model. Vol. 190, pp: 231-259.
  33. Phillips, S.J. and Dudik, M., 2008. Modeling of species distributions with Maxent: new extensions and a comprehensive evaluation. Echography. Vol. 31, pp: 161-175.
  34. Sahneh Khaki, S.; Nouri, Z.; Alizadeh Shabani, A. and Dehdar dargahi, M., 2014. A review on habitats selection by Afghan Pika (Ochotona rufescens): Case study: the Lashgardar protected area in Hamadan Province. Journal on New Biological Reports. Vol. 3, No. 3, pp: 186-199.
  35. Thipha, S.; Katuwal, H.B.; Gurung, R.; Kusi, N.; Devkota, B.; Shrestha, B. and Suwal, T.L., 2018. Pikas in Nepal. Small Mammals Conservation and Reserch Foundation, Khathmandu, Nepal. x+51 p.
  36. Vonk, J. and Shackelford, T.K., 2018. Encyclopedia of Animal Cognition and Behavior. http://dio.org/10.1007/978-3-319-47829-6-1206-1, 9 p.
  37. Yang, G., 1990. Physiological Characteristics of Pika (Ochotona rufescens) as a Weak Heat Tolerant Animal, Trop. Med. Vol. 32, No. 4, pp: 129-140.
  38. Young, N.; Carter, L. and Evangelista, P., 2011. A MaxEnt Model v3.3.3e Tutorial (ArcGISv10). 30 p.
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 5، شماره 70
بهمن 1399
صفحه 31-44
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار