نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسنده
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
چکیده
در این بررسی تغییرات جمعیت، تنوع و غنای گونه‌ای پرندگان آبزی تالاب رفیع در دو فصل پاییز و زمستان 1387 بررسی‌شده است. شمارش پرندگان آبزی با استفاده از روش شمارش کل (Total Count) انجام شد. این روش توسط سازمان جهانی تالاب‌ها(WI) برای شمارش پرندگان تالاب‌های سراسر جهان توصیه و بکار می‌رود. تنوع، غنا، یکنواختی و تراکم پرندگان آبزی تالاب با استفاده از شاخص‌های زیستی سیمپسون، شانون–وینر، منهینینک و کامارگو سنجیده شد. در طول 6 ماه بررسی، 2127 پرنده آبزی از 10 گونه و 5 خانواده در تالاب رفیع شناسایی شد. گونه غالب در دو فصل پاییز و زمستان) گونه درخطر انقراض باکلان کوچک (Phalacrocoraxpygmeus (745 قطعه)بود. بیشترین تعداد پرندگان آبزی در ماه آذر (823 قطعه) و کمترین تعداد در ماه مهر (11 قطعه) شمارش شد. بیشترین تعداد گونه پرنده آبزی در ماه‌های آذر، بهمن و اسفند (6 گونه) و کمترین آن در ماه‌های مهر و آبان (2 گونه) بود. شاخص‌های تنوع گونه‌ای سیمپسون و شانون–وینر به ترتیب 783/0 = 1-D و 418/2 = H' و یکنواختی گونه‌ای سیمپسون و کامارگو به ترتیب 460/0، 433/0 و همچنین غنای گونه‌ای مارگالف 174/1 بود شاخص‌های غنای گونه‌ای منهینینک و غالبیت سیمپسون در دو فصل پاییز و زمستان به ترتیب 21/0، 212/0 محاسبه شد. تالاب رفیع به‌عنوان پشتوانه پرندگان مهاجر آبزی تالاب هورالعظیم در حفاظت نسل آن‌ها نقش اساسی دارد
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- بهروزی راد، ب.، 1381، شناسایی و مقایسه فصلی تنوع و تراکم پرندگان آبزی تالاب‌های بین‌المللی کلاهی و تیاپ در تنگه هرمز، فصلنامه علوم محیطی، سال پنجم، شماره 3، صفحات126 – 113
- بهروزی راد، ب.، 1387، تالاب‌های ایران، 790 صفحه.
- بهروزی راد، ب.، 1399، زیستگاه‌های مهم پرندگان در خاورمیانه و ایران، شماره 27، صفحات23-37
- بهروزی راد، ب.، 1395، بررسی اثر کاهش آب دریاچه ارومیه بر ترکیب جامعه و تنوع گونه‌ای پرندگان آبزی تالاب کانی برازان در سال‌های 1374، 1384 و 1394، دوفصلنانه پژوهش‌های محیط‌زیست، سال 7 شماره 14، صفحات 59-70.
- بهروزی راد، ب.، 1396، بررسی ترکیب جمعیت و تنوع پرندگان آبزی دریاچه سد شهدای رامشیر در زمستان و بهار، فصلنامه محیط‌زیست جانوری، جلد 9، شماره 2، صفحات 87-98.
- خالقی زاده، ا.، 1379، بررسی تغییرات ماهانه تنوع و تراکم پرندگان آبزی و کنار آبزی در تالاب‌های سلکه و سیاه کشیم، فصلنامه منابع طبیعی ایران، جلد 55، شماره 2، صفحات 260 – 243
- خلیلی پور، ا.، 1381، بررسی تغییرات تنوع و فراوانی پرندگان آبزی و کنار آبزی زمستان گذران در تالاب‌های جنوبی خزر، فصلنامه محیط شناسی، جلد 30، شماره 36، صفحات 50 – 41
- میرآرمندی، آ.، 1382، پرندگان آبزی زمستان گذران در تالاب‌های گیلان، مازندران و گلستان و طبقه‌بندی ارزشی این تالاب‌ها بر اساس معیارهای پرندگان، فصلنامه محیط شناسی، سال سی و چهارم، شماره 46، صفحات 100 – 89
- یوسفیان، س.، 1380، تعیین تراکم، پراکنش و تنوع گونه‌ای پرندگان آبزی و تالاب شادگان، فصلنامه محیط شناسی، شماره 38، صفحات 116 – 109.
- Akosim, C., Isa. A., Ali and Waga B. T. K.., 2008. Species Population and Diversity of Water Birds in Wetland Areas of Yankari National Park, Bauchi, State, Nigeria. Environmental Research Journal, 2 (1): 28 – 32.
- Amat. G.A., and Green. A.J., 2010. Waterbirds as a bio-indicators of environmental condition. Conservation monitoring in freshwater habitat, a practical guide and case studies, edited by Hurford, c., Schnieder, M., and Cown, L., Springer Dordrecht Heidelberg London, New yourk.
- Aynalem. S. H., Bekele. A., 2007. Species composition, relative abundance and distribution of bird fauna of riverine and wetland habitats of Infranz and Yiganda at southern tip of Lake Tana, Ethiopia, Tropical Ecology 49(2): 199-209.
- Declerck, A. and De Meester, L., 2006. Small habitat size and isolation can promote species richness, second–order effects on biodiversity in shallow lakes and ponds. Oikos 112: 227–23
- Krebs, Ch. 2001. Ecological Methodology, London
- IUCN. 2004. Red Data book of IUCN, available at,www.iucn.org.
- International waterfowl and Wetland Research Bureau. (I.W.R.B)(W.I.).1996. Asian Waterfowl Census, I.W.R.B., England.180p.
- Marques, J. C., Salas, F., Patricio, J., Teixeira, H. and Neto, J. M., 2009. Ecological indicators for coastal and estuarine environmental assessment, A user guide, Wit press.183: 34-50.
- Paszkowski, C. A. and Tonn, W .M., 2000. Community concordance between the fish and aquatic birds of lakes in northern Alberta, Canada: the relative importance of environmental and biotic factors. Freshwater Biology 43: 421–437.
- Ramsar Convention Secretariat (RCS)., 2004. Ramsar handbooks for the wise use of wetlands. 2nd edition. Ramsar Convention Secretariat: Gland, Switzerland, 160p.
- Rutschke, E., 1987. Waterfowl as bio-indicators. In: Diamond, A.W., F.L. Filion (eds), The value of birds. ICBP Technica Publication 6: 167–172.
- Scott, D. and Frazier, F., 1996. wetland Classification. Ramsar Bureau, Available at: www.Ramsar.org.
- Zakaria, M., Rajpar. M.N. and Sajap. A.S., 2009. Species Diversity and Feeding Guilds of Birds in Paya Indah Wetland Reserve, Peninsular Malaysia, International Journal of Zoological Research. 42(10):1483–1492.
)