محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

بررسی روندهای زمانی و مکانی تغییرات آلاینده‌های هوا در کلانشهر کرج

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 اداره پایش و ارزیابی آلاینده های زیست محیطی، شهرداری کرج، کرج، ایران

2 واحد سنجش و نگهداری، شرکت کنترل کیفیت هوا (وابسته به شهرداری تهران)، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات کلانشهرها به شمار می‌آید که تأثیرات سوء متعددی بر سلامت انسان و سایر موجودات دارد. کرج، به عنوان یک کلانشهر صنعتی و در مجاورت صنایع و نیروگاه‌های بزرگ کشور از منابع متحرک و ثابت تأثیر می‌پذیرد. مهم‌ترین مطالعه انجام شده در زمینه آلودگی هوای شهر کرج را می‌توان تدوین سیاهه انتشار آلاینده‌های هوای این شهر دانست که برای آلاینده‌های معیار و در دو بخش منابع ثابت و متحرک، به تفکیک هر منبع بیان شده است. با این وجود پس از اصلاحات ایجاد شده در شبکه سنجش کیفیت هوای این شهر، مطالعه حاضر را می‌توان اولین مطالعه جامع آلاینده‌های هوا، از نظر روندهای زمانی و مکانی آن‌ها دانست.
مواد و روش ها: در این مطالعه بررسی شاخص کیفیت هوا برای آلاینده‌های معیار مورد سنجش در ایستگاه‌ها، شامل چهار آلاینده گازی ازن، منوکسید کربن، نیتروژن دی‌اکسید و گوگرد دی‌اکسید و دو آلاینده ذرات معلق، شامل ذرات معلق کوچکتر از 5/2 (PM2.5) و 10 میکرون، به تفکیک ایستگاه‌های سنجش به انجام رسید. هم ­چنین در انتها شاخص کیفیت هوای شهر، بدست آمده از مجموع ایستگاه‌ها، بررسی شد.
نتایج: بر اساس این مطالعه آلاینده‌های ازن و PM2.5 به عنوان آلاینده‌های اصلی شهر کرج در فصول گرم و سرد سال به شمار می‌آیند و سایر آلاینده‌ها به ندرت وضعیت شاخص کیفیت هوا را از حد مجاز فراتر می‌برند. در بازه زمانی یک ساله مورد بررسی، آلاینده‌های PM2.5 و ازن به ترتیب، 94 و 18 روز هوای شهر کرج را در وضعیت با شاخص در محدوده ناسالم قرار دادند. هم­چنین در این مطالعه، بررسی اثر انتقال آلاینده‌ها با استفاده از ترکیب داده‌های غلظت آلاینده‌ها و سرعت و جهت باد مورد بررسی و برای هر ایستگاه سنجش کیفیت هوا، جهت‌ها غالب منتقل­کننده آلاینده‌ها به آن ایستگاه تعیین گردیدند. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، برای آلاینده PM2.5 به عنوان مهم‌ترین آلاینده در شهر کرج، با بررسی داده‌های غلظت ذرات معلق کوچکتر از 5/2 میکرون، می‌توان دریافت که بالاترین غلظت و به دنبال آن بیشترین روزهای با شاخص در محدوده ناسالم برای این آلاینده به ترتیب در ایستگاه‌های مترو و منطقه سه و در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) به ثبت رسیده است.
بحث: با بررسی موقعیت این دو ایستگاه، می‌توان این دو ایستگاه را به عنوان ایستگاه‌های ترافیکی ارزیابی نمود. ایستگاه مترو با توجه به این که در محوطه مترو کرج قرار دارد، نه تنها از آلودگی‌های ایجاد شده توسط ناوگان حمل و نقل در مسیرهای مجاور ایستگاه (که مهم ­ترین آن‌ها آزادراه کرج- قروین می‌باشد) تأثیر می‌پذیرد، بلکه تردد و توقف اتوبوس‌های واحد و ناوگان تاکسیرانی نیز می‌تواند گسیل ذرات معلق در آن محدوده را به همراه داشته باشد. از طرف دیگر ایستگاه منطقه سه نیز با فاصله بسیار کم از بلوار ارم قرار دارد، کاملاً از آلاینده‌های گسیل شده از ناوگان حمل و نقل در این مسیر تأثیر می‌پذیرد. بر اساس بررسی‌های انجام شده، با توجه به ماهیت ثانویه بودن آلاینده‌های اصلی شهر کرج شامل ازن در فصل گرم سال و بخش عمده PM2.5 در فصل سرد سال، لازم است برنامه کاهش آلودگی هوا در این کلانشهر بر مبنای مدلسازی آلودگی هوا با قابلیت پیاده‌سازی واکنش‌های فتوشیمیایی در جو توسعه یابد.

کلیدواژه‌ها

مراجع
  1. Azimi-Yancheshmeh, R., Moeinaddini, M., Feiznia, S., Riyahi-Bakhtiari, A., Savabieasfahani, M., van Hullebusch, E.D. and Lajayer, B.A., 2021. Seasonal and spatial variations in atmospheric PM2. 5-bound PAHs in Karaj city, Iran: Sources, distributions, and health risks. Sustainable Cities and Society, 72, p.103020.
  2. Brewer, A.W., McElroy, C.T. and Kerr, J.B., 1973. Nitrogen dioxide concentrations in the atmosphere. Nature, 246(5429), pp.129-133.
  3. Carslaw, D.C. and Ropkins, K., 2012. Openair—an R package for air quality data analysis. Environmental Modelling & Software, 27, pp.52-61.
  4. Dai, Q., Bi, X., Liu, B., Li, L., Ding, J., Song, W., Bi, S., Schulze, B.C., Song, C., Wu, J. and Zhang, Y., 2018. Chemical nature of PM2. 5 and PM10 in Xi'an, China: Insights into primary emissions and secondary particle formation. Environmental Pollution, 240, pp.155-166.
  5. Jerrett, M, et al., 2009. Long-term ozone exposure and mortality. New England Journal of Medicine, 360(11), pp.1085-1095.
  6. Jung, S.W, et al., 2016. Association by spatial interpolation between ozone levels and lung function of residents at an industrial complex in South Korea. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(7), p.728.
  7. Kermani, M., Jafari, A.J., Gholami, M., Fanaei, F. and Arfaeinia, H., 2020. Association between meteorological parameter and PM2. 5 concentration in Karaj, Iran. International Journal of Environmental Health Engineering, 9(1), p.4.
  8. Kermani, M., Jonidi Jafari, A., Gholami, M., Arfaeinia, H., Shahsavani, A. and Fanaei, F., 2021. Characterization, possible sources and health risk assessment of PM2. 5-bound Heavy Metals in the most industrial city of Iran. Journal of Environmental Health Science and Engineering, 19(1), pp.151-163.
  9. Kermani, M., Jonidi Jafari, A., Gholami, M., Taghizadeh, F., Masroor, K., Abdolahnejad, A., Shahsavani, A. and Fanaei, F., 2021. Characterisation of PM2.5–bound PAHs in outdoor air of Karaj megacity: the effect of meteorological factors. International Journal of Environmental Analytical Chemistry, pp.1-19.
  10. Lan Landry, J.S., Neilson, E.T., Kurz, W.A. and Percy, K.E., 2013. The impact of tropospheric ozone on landscape-level merchantable biomass and ecosystem carbon in Canadian forests. European Journal of Forest Research, 132(1), pp.71-81.
  11. Lenschow, P., Abraham, H.J., Kutzner, K., Lutz, M., Preuß, J.D. and Reichenbächer, W., 2001. Some ideas about the sources of PM10. Atmospheric Environment, 35, pp.S23-S33.
  12. Moeinaddini, M. and Ali-Taleshi, M.S., 2019. A GIS Based Emission Inventory of Air Pollutants from Mobile Sources in Morning Rush Hours; Case Study: Karaj. Journal of Environmental Health Enginering, 6(4), pp.430-442.
  13. Motefaker, M.S.S.M., Sadrbafghi, S.M., Rafiee, M., Bahadorzadeh, L., Namayandeh, S.M., Karimi, M. and Abdoli, A.M., 2007. SuicEpidemiology of physical activity: a population based study in Yazd cityide attempt and its relation to stressors and supportive systems: a study in Karaj city. Tehran University Medical Journal TUMS Publications, 65(4), pp.77-81.
  14. Ohadi, A.R., Habibian, M., Khorsandi, B., Ghasabzadeh, M., Fallah, N., 2019, Karaj air pollution emission inventory, Departement of environment, Iran
  15. Prockop, L.D. and Chichkova, R.I., 2007. Carbon monoxide intoxication: an updated review. Journal of the neurological sciences, 262(1-2), pp.122-130.
  16. Seinfeld, J. and Pandis, S., 2008. Atmospheric Chemistry and Physics. 1997. New York.
  17. Song, Y., Zhang, Y., Xie, S., Zeng, L., Zheng, M., Salmon, L.G., Shao, M. and Slanina, S., 2006. Source apportionment of PM2. 5 in Beijing by positive matrix factorization. Atmospheric Environment, 40(8), pp.1526-1537.
  18. Taheri, A., Aliasghari, P. and Hosseini, V., 2019. Black carbon and PM2. 5 monitoring campaign on the roadside and residential urban background sites in the city of Tehran. Atmospheric Environment, 218, p.116928.
  19. Vahidi, M.H., Fanaei, F. and Kermani, M., 2020. Long-term health impact assessment of PM2.5 and PM10: Karaj, Iran. International Journal of Environmental Health Engineering, 9(1), p.8.
  20. WHO, Global air quality guidelines. Particulate matter (PM2.5 and PM10), ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide. Geneva: World Health Organization, 2021. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 7، شماره 76
تیر 1401
صفحه 27-44
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار