محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

تحلیل مفاهیم سواد محیط‌ زیستی در کتاب‌های علوم دوره ابتدایی براساس برنامه درسی ملی

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: دست‌اندازی مداوم بشر بر حوزه­ های محیط زیست و برداشت ­های بی‌رویه و استفاده نادرست از منابع طبیعی، آسیب­ های غیرقابل جبرانی بر محیط زیست وارد نموده ­است. انسان­ ها در طول زندگی با دخالت و تأثیرات منفی خود در قواعد منظم طبیعت موجب به هم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست شده و تا جایی پیش رفته که جامعه انسانی را با انبوهی از معضلات محیط زیستی روبه­ رو کرده است. از این رو شناخت رفتارهای نامطلوب محیطی، مدیریت و کنترل آن‌ها، زمینه ­ساز آموزش‌هایی است که باید از همان روزهای آغازین آموزش رسمی، برنامه­‌ریزان درسی از طریق محتوا و کتب درسی مدنظر قرار دهند. یکی از راه­های اثرگذار در این امر، آموزش مفاهیم محیط زیستی در دوران ابتدایی می­باشد. آموزش محیط زیست از طریق مفهوم‌سازی در کتاب­های درسی می­ تواند ابزاری حیاتی جهت مقابله با مشکلات محیط زیستی باشد. از این رو هدف پژوهش، تحلیل مفاهیم سواد محیط زیستی در کتاب‌های علوم دوره ابتدایی براساس برنامه درسی ملی است.
مواد و روش ­ها: روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شامل کتاب‌های علوم تجربی دوره ابتدایی بوده که با توجه به ماهیت موضوع، نمونه ­گیری­ انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. ابزار جمع ­آوری داده­ ها، سیاهه­ تحلیل محتوای محقق­ ساخته بوده که با قضاوت متخصصان ساخته شده است و داده ­های حاصل با استفاده از شاخص ­های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که در کتاب­ های علوم تجربی دوره ابتدایی، براساس مؤلفه ­های سواد محیط زیستی (مدیریت مصرف آب، مدیریت مصرف برق، مدیریت مصرف گاز، مدیریت پسماند، حفظ جنگل، حفظ حیوانات) بیشترین توجه در پایه اول و سوم، مدیریت مصرف آب (79/25 و 19/35 درصد)، پایه دوم، مدیریت پسماند (69/34 درصد)، پایه چهارم، پنجم و ششم، حفظ جنگل (64/22، 15/22 و 91/31 درصد) می‌باشد. همچنین توجه به عناصر محیط زیستی در کل دوره ابتدایی (با 987 فراوانی) بیشترین توجه مربوط به کتاب علوم تجربی پایه پنجم با 47/21 درصد و کمترین توجه مربوط به پایه ششم با 28/14 درصد است. از سوی دیگر براساس اولویت­ بندی، بیشترین توجه کتاب ­های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مدیریت مصرف آب (با 217 فراوانی) و کمترین توجه به مدیریت مصرف گاز (با 115 فراوانی) بوده است.
بحث: مفاهیم محیط زیستی در کتاب‌های علوم تجربی دوره ابتدایی از جایگاه مطلوب برخوردار نیست. با توجه به مشکلات محیط زیستی در کشور، پیشنهاد شد در بازنگری محتوای کتاب‌های درسی علوم تجربی بیشتر به مؤلفه ­های محیط زیستی پرداخته و محتوای محیط زیستی مهارت محور در پایه ­های اول تا سوم و پژوهش محور در پایه ­های چهارم تا ششم گنجانده شود، سازماندهی عمودی و افقی در طراحی محتوای محیط زیستی کتاب‌های درسی علوم تجربی و توزیع متوازن محتوا در پایه اول تا ششم ابتدایی رعایت شود، محتواهای بیشتر و غنی­تر با موضوع زباله در محتوای کتاب‌های­ درسی دوره ابتدایی به‌ویژه موضوع مدیریت پسماند در پایه پنجم و ششم گنجانده شود، محتوای بیشتر با موضوع انرژی و محوریت مسأله مصرف گاز در کتاب ­های پایه سوم و چهارم اختصاص داده شود، محتواهای مربوط به حفظ جنگل و حیوانات در تمام پایه­ های دوره ابتدایی گنجانده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
  1. Amini, M. and Mashaullah, Z., 2014. Fall and Winter. The neglected position of environmental education in textbooks (case study; science and social education books of middle school level). Journal of Educational Sciences of Shahid Chamran University of Ahvaz, 6th period, 21(2):59-82.
  2. Ardoin, N.M. and Bowers, A.W., 2020. Early childhood environmental education: A systematic review of the research literature. Educational Research Review. 1; 31:10-33. doi: 10.1016/j.edurev.2020.100353
  3. Asadi Khanoki, A., Saadat, M., Mollaee mirabadi, M. and Mollaee, F., 2019. Qualitative content analysis of the fifth and sixth grade textbooks in terms of natural resources. Second international conference on psychology Tbilisi-Georgia, permanent secretariat of the conference in cooperation with the University of AJA Command and Staff. [In Persian]
  4. Asadzadeh, S. and Tohidi, A., 2018. Analysis of Elementary Social Studies textbooks. third international conference on new research achievements in social sciences.Karaj, University of Applied Science and Technology. [In Persian]
  5. Askari, F. and Parasteh Ghombavani, F., 2021. Al-Sadat Haghighi,F. Investigating the Necessity to Pay Attention to the Environmental Education Based on Futures Studies in Elementary School. Quarterly Journal of Environmental Education and Sustainable Development, 10(1):111-129. [In Persian]
  6. Bahrami, S., 2018. Analysis of the content of experimental science books of the 1st high school year 2016-2017 in terms of the transfer of energy literacy. Iran's energy, 22(4):69-90. [In Persian]
  7. Barnosky, A.D. and Hadly, E.A., 2016. Tipping point for planet Earth: How close are we to the edge? International Kindle Paperwhite.
  8. Darayandeh, A., 2018. Analysis of elementary experimental science books in consideration of the components of environmental problems. Fourth national conference on educational science and technology of Iranian social studies and psychology, Tehran, Sam Iranian Institute. [ In Persian]
  9. Dikmen, M., 2021. Does gamification affect academic achievement? A meta-analysis of studies conducted in Turkey: Does gamification affect academic achievement? International Journal of Curriculum and Instruction; 13(3):100-120.
  10. Fazeli, F. and Mahdavi, F., 2018. Assessment of environmental content in experimental science textbooks in public education course. Journal of Environmental Science and Technology, 21(1): 229-243. [In Persian]
  11. Fuladi, F., 2022. The role of elementary courses in preserving the environment and the importance of proper education in this field. Ormazd Research Journal, No. 54: 325-345.
  12. Georgopoulos, A., Birbili, M. and Dimitriou, A., 2011. Environmental Education (EE) and Experiential Education: A Promising “Marriage” for Greek Pre-School Teachers. Creative Education, 2(2):114-120.
  13. Kohrazehi, M. and Barahui Moghadam, N.M., 2021. Examining the content of experimental science textbooks of the second elementary school from the perspective of the components of health and environment dimensions. Research in biology education, volume 3, number 1 (serial 8): 19-34 [In Persian]
  14. Hamidizadeh, K. and Farokhi, A., 2021. Content analysis of elementary school social studies books based on attention to environmental components. Research in social studies education,3(1): 31-46.
  15. Heidari, A., 2020. The functions of educational policy in the education system, Journal of Public Policy Research, 6(1):279 261. [In Persian].
  16. Keramati, E. and Ahmadabadi, Z., 2019. Content analysis of Sciences Textbooks in first stage of high school from the perspective of Environmental education. Curriculun Research, 8(1): 200-226. [In Persian]
  17. Kolaiinejad, J. and Jafari Nadushan, S., 2013. The effectiveness of the guided discovery method in math lessons on the creativity of third grade female students. Innovation and creativity in human sciences, 3(3): 93-112. [In Persian]
  18. Khamoshi, S. and Mazaheri, H., 2020. The Environmental Indicators in the Content of Elementary School Textbooks. Journal of Curriculum Studies (J. C. S), (2020), 14 (55): 177-200. [In Persian]
  19. Kuswendi, U. and Arga, H.S., 2020. Developing Primary School Students’ Environmental Literacy by Utilizing Scraps. Mimbar Sekolah Dasar, 2020,7(2): 198-215. DOI: 10.17509/mimbar-sd. v7i2.26497.
  20. Larijani, M. and Rashidi, S., 2016. Investigating the Effectiveness of Computer Games on Knowledge, Attitude and Behavior of Waste Management in Preschool Children, Journal of Preschool Studies and Primary School of Allameh Tabataba'i University, 4(4):68 55. [In Persian].
  21. Mahmoudi, S., Sharafi, M. and Zare, P., 2022. Content analysis of elementary Persian books from the perspective of attention to environmental elements. Journal of Environmental Science and Technology, 24(2): 221-228. [In Persian].
  22. Mashaullah Nejad, Z., Jafari Thani, H., Mehrara, B., Saeedi Rizvani, M. and Jalairi Layin, S., 2019. Analysis of the content of the experimental science course curriculum of the elementary course from the perspective of attention to the environmental components. Research in Curriculum Planning,16(2): 122-138. [In Persian]
  23. Mason, A.M. and Triplett, J.R., 2016. Controlling environmental Crisis messages in uncontrollable media environments: the 2011 case of blue-green Algae on Grand Lake O’the Cherokees, OK. In Communicating Climate-Change and Natural Hazard Risk and Cultivating Resilience Springer:189-204.
  24. Manocheharizadeh, E., 2019. Reviewing and comparing the main components of environmental education in the experimental science textbooks of the elementary school. Poish Quarterly in Educational Sciences Education and Counseling,10(5): 129-147.
  25. Mohammadi, M., Khoshneshin, Z. and Mohammadhasani, N., 2022. Mar 21. Gamification with leaderboard: Effect of educational tools based on competition and cooperation in learning and approach motivation of math lesson. Technology of Education Journal (TEJ),16(2):185-96. [ In Persian].
  26. Mohammadi Ostadkalaye, M., Zandi, B., Hatami, J. and Shobiri, S.M., 2018. design and validation of integrated curriculum of environmental education for preschool children, scientific quarterly of environmental education and sustainable development, 7(1): 115-126. [In Persian]
  27. Mohammadpour, H., Bahrami, M.H. and Hosseini, A., 2016. Content analysis of social studies textbook for the sixth grade from the point of view of attention to the environment and its protection. The second international congress of community empowerment in the field of educational sciences and social and cultural studies. [In Persian]
  28. Morganti, L., Pallavicini, F., Cadel, E., Candelieri, A., Archetti, F. and Mantovani, F., 2017. Gaming for Earth: Serious games and gamification to engage consumers in pro-environmental behaviours for energy efficiency. Energy Research & Social Science, 29, 95-102.
  29. Mousavinejad, S.H., 2017. Analysis of the content of experimental science textbooks of the second elementary school from the perspective of attention to the environment. National Conference of New Educational and Research Approaches in Education, Education and Education of Bandar Abbas District. [In Persian]
  30. Nazmi, R., 2013. The Effect of multi-dimensional planning on environmental literacy shaping of preschool children of Tehran, M.Sc. Thesis, AL Zahra University. [In Persian].
  31. Nezamzadeh Azhieh, T., 2018. Content analysis of experimental science and social studies textbooks of the 6th grade of iranian elementary school in consideration of environmental problems, National conference on green education, environmental preservation and promotion of social capital, Isfahan. [In Persian]
  32. Noorani, S. and Ahmadi, M., 2021. Game Theory meets Moodle: Providing an efficient learning environment. Technology of Education Journal (TEJ),16(1), 207-220. [In Persian].
  33. Noorian, M.A., 2017. practical guide to quantitative and qualitative content analysis of primary school textbooks. Tehran: Shura Publications. [In Persian]
  34. Papamichael, I., Pappas G., Siegel, J.E. and Zorpas, A.A., 2022. Unified waste metrics: A gamified tool in next-generation strategic planning. Science of The Total Environment, 10;833:154-165.
  35. PourMasoum, B., Fayyad, I. and Bazargan, S., 2017. The formation of children's environmental literacy based on the multidimensional planning strategic curriculum and multimedia learning package, Journal of Education, No. 129:9-32. [In Persian].
  36. Rahmati, A., Javaherian, Z., Zamani, L. and Fateh Vahdati, S.A., 2016. Sustainable development goals. Tehran: Hak Publications
  37. Rezaei, M., 2016. The role of using ICT in promoting environmental literacy and development an optimal model for environmental trainings, Ph.D. Thesis, Payame Noor University, [In Persian].
  38. Ricoy, M.C. and Sánchez-Martínez, C., 2022. Raising Ecological Awareness and Digital Literacy in Primary School Children through Gamification. Int. J. Environ. Res, 19, 1149. https://doi.org/ 3390/ ijerph19031149
  39. Rouhi Pour, Z.A.Z. and Shobeyri, S.M., 2015. Investigating the Impact of Computer Games, the Knowledge and Environmental Behaviors of First School Students of Behbahan County, International Conference on Non -Linear Systems and Optimization of Electrical and Computer Engineering. [In Persian].
  40. Salehi, S.S. and Farokhiyan, F., 2020. Examining the skills, behavior and environmental awareness of elementary school students (case study of Andika city). Environmental science and technology, 27(7):125- 137. [In Persian]
  41. Samadi, M., 2022 Analysis of dimensions and components of environmental education in the document of fundamental transformation of education and its validation. Environmental Education and Sustainable Development, 10(3):29-41. [In Persian]
  42. Sheikh Abbasi Firoz Kala, B. and Sadati, S., 2018. Content analysis of the science books of the first year of high school in terms of attention to environmental problems. Journal of New Advances in Behavioral Sciences, 3(29): 24-39. [In Persian]
  43. Simplicio, N.D., Cordova, B.C. and Oliveira-Filho, E.C., 2016. Analysis of the Approach to Parasitic Cycles in Brazilian Science Textbooks as a Tool for Education in Health and Environment. International Journal of Environmental & Science Education, 11(5): 867-880.
  44. Shobeyri, S.M., Meybodi, H., Saraadipoor, A. and Rashidi S., 2016. Learning about Recycling and Reuse through Pre-School Games. QJOE, 32(2):69-86, [In Persian].
  45. Sukarjita, I.W., Ardi, M., Rachman, A., Supu, A. and Darma, D.G., 2015. The Integration of Environmental Education in Science Materials by Using MOTORIC Learning Model. Journal of International Education Studies, 8(1): 152-159.
  46. Supreme Council of Cultural Revolution., 2017. Theoretical foundations of the fundamental transformation of the public formal education system. Tehran: Supreme Council of Cultural Revolution.
  47. Yaftian N. and Abdi H., 2021 The Effectiveness of Teaching by Using Gamification on Mathematical Anxi-ety and Mathematical Motivation of Ninth Grade Students. Research in School and Virtual Learning, 23;9(1):27-36. [In Persian].
  48. Yazdani, Z. and Khrooshi, P., 2018. Content analysis of new Iranian social studies elementary writing books from the perspective of environmental impact. National conference on green education. (2018), environmental protection and promotion of social capital, Isfahan. [In Persian]
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 8، شماره 79
فروردین 1402
صفحه 90-105
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار