محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

ارزیابی زیستگاه آهو (Gazella subgutturosa) با روش آنتروپی بیشینه در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران یزد، ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

مقدمه: نابودی زیستگاه یکی از اصلی­ ترین عوامل تهدیدکننده تنوع‌زیستی و گونه ­ها محسوب می­ شود. تجزیه زیستگاه و محدود شدن جمعیت­ های محلی به زیستگاه ­های کوچک موجب افزایش درون­ آمیزی، کاهش تنوع ژنتیکی، افزایش حوادث دموگرافیک و در نتیجه افزایش ریسک انقراض است. آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa) با وضعیت حفاظتی آسیب­ پذیر (Vu) در فهرست سرخ IUCN از گونه­ های شاخص زیستگاه ­های دشتی ایران است که در بیشتر مناطق کشور پراکنش دارد. اما بنا بر عللی مانند شکار بی­رویه و تغییر کاربری زیستگاه ­ها جمعیت آن کاهش شدیدی یافته و نیازمند حفاظت قوی­تری در شبکه مناطق حفاظت شده ایران می­ باشد در این پژوهش با استفاده از مدل­ بیشینه بی­نظمی توزیع گونه­ای آهوی ایرانی در منطقه حفاظت­ شده کالمند- بهادران یزد مورد بررسی قرار گرفته است.
مواد و روش ­ها: اطلاعات حضور آهو در منطقه از طریق پایش میدانی و مشاهدات مستقیم، آثار و نمایه ­های به جا مانده نظیر سرگین، ردپا و محل استراحت در خصوص گونه در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران طی چهار فصل در سال 1401 تعیین و با دستگاه موقعیت‌یاب جهانی ثبت شد. در این مطالعه از متغیرهای شیب، جهت، ارتفاع، فاصله از منابع آب، فاصله از جاده، فاصله از روستا، فاصله از آبشخور و پوشش گیاهی جهت مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه استفاده شد. مدل­سازی با استفاده از مدل مدل بیشینه بی­نظمی در نرم ­افزار مکسنت (MaxEnt) انجام شد و در نهایت، نقشه توزیع گونه بدست آمد. برای بررسی پراکنش آهو در منطقه در مجموع از 41 نقطه حضور گونه استفاده شد.
نتایج: نتایج حاصل از مدل بیشینه آنتروپی برای تعیین پتانسیل­ های زیستگاهی آهو در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران حاکی از بیشترین پتانسیل توزیع در مناطق مرکزی و شمال غربی منطقه است. همچنین نتایج نشان داد که مدل توانایی بالایی در پیش­بینی حضور آهو در منطقه مورد مطالعه داشته و در تمام حد آستانه ­ها دارای اختلاف معنی­داری با مدل تصادفی است (AUC=0.812; P<0.0001). نتایج حاصل از حساسیت ­سنجی با استفاده از روش جک نایف، نشان داد متغیرهای ارتفاع، فاصله از منابع آبی و جهت جغرافیایی برای آهو در منطقه از اولویت بالاتری برخوردار هستند.
بحث: با توجه به خشکسالی­ های متوالی، تعداد زاد و ولد گونه آهو در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران کاهش پیدا کرده است. یکی دیگر از عوامل کاهش جمعیت آهو در منطقه، تصادفات جاده­ای است که دلیل آن عبور جاده ترانزیت و جاده ­های روستایی در منطقه می­ باشد. وجود سگ­ های ولگرد در حاشیه روستاها، شکارچیان متخلف، طعمه شدن توسط جانوران گوشتخوار از جمله سگ‌سانان و گربه­ سانان و پرندگان شکاری مانند گرگ، کاراکال و عقاب از دیگر عوامل کاهش جمعیت آهو در منطقه مورد مطالعه می ­باشد، ولی از آن‌جایی که منطقه کالمند بهادران یک زیستگاه مناسب برای این گونه بوده و جمعیت نسبتاً بالایی از آهوی ایرانی را دارا می ­باشد. در مجموع می ­توان با در نظر گرفتن نواحی مورد استفاده توسط آهوها و نواحی که در مدل مناسب تشخیص داده شده ­اند، به این نتیجه رسید که وسعت بالفعل زیستگاه مطلوب برای گونه در منطقه حفاظت شده کالمند- بهادران بیش از آن مقداری است که در حال حاضر مورد استفاده قرار می­ گیرد. مدیریت و برنامه­ریزی مطلوب این نواحی، می‌تواند جمعیت بیشتری از تعداد آهو را که تا امروز در این منطقه وجود داشته است را حفاظت نماید و سطح زیستگاه مطلوب را در منطقه بهبود بخشید. از نتایج این مطالعه می­توان در اجرای اقدامات حفاظتی و مدیریتی جهت افزایش زیستگاه­ های مطلوب در سطح استان یزد نیز استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
  1. Akbari, H., Habibi, A. and Zaree, R., Investigation on Population Characteristics, Association Patterns and Decreasing of Gazella Subgutturosa Population in Kalmand– Bahadoran Protected Area in Yazd province. Environmental Researches, 3(6), 75-81. (In Farsi).
  2. Akrim, F., Mahmood, T., Hussain, R., Qasim, S. and Zangi, I.D., 2017. Distribution pattern, population estimation and threats to the Indian Pangolin Manis crassicaudata (Mammalia: Pholidota: Manidae) in and around Pir Lasura National Park, Azad Jammu & Kashmir, Pakistan. Journal of Threatened Taxa, 9 (3), 9920– 9927.
  3. Ashouri Rad, A., Rahimi, R. and Shams Esfandabad, B., 2018. Modeling habitat suitability for Goitered Gazelle (Gazella subgutturosa) in Sorkheh Hesar national park. Journal of Environmental Sciences and Technology, 19 (4): 193- 207. (In Farsi).
  4. Banks-Leite, C., Ewers, R.M., Folkard-Tapp, H. and Fraser, A., Countering the effects of habitat loss, fragmentation, and degradation through habitat restoration. One Earth, 3, 672– 676.
  5. Brotons, L., 2014. Species Distribution Models and Impact Factor Growth in Environmental Journals: Methodological Fashion or the Attraction of Global Change Science. PLOS ONE, 9 (11): 1- 5.
  6. Environmental Protection Department of Mehriz city., 2023. census form. (In Farsi).
  7. Eslamloo, K., Ahmadi Nadoshan, M. and Chamani, A., 2022. Evaluation of habitat suitability and overlap of Larestan ram (Ovis orientalis laristanica) ecological nest in Hermoud protected area using Maxent model. Journal of Animal Environment, 14 (2): 17- 26 (In Farsi).
  8. Esmaeili, M., Shayesteh, K. and Karami, P. 2020. Investigation of Habitat Suitability and Connectivity Pathways of Persian Gazelle (Gazella subgutturusa subgutturosa) in the West of Kermanshah province and East of Iraq (Case Study: Qaraviz No-Hunting Area). Animal Environment, 12(1): 23-30. (In Farsi).
  9. Farashi, A., Sarbaz, M. and Khani, A., Predicting presence of marbled polecat (Vormela peregusna) in Khorasan Razavi province using MaxEnt. Experimental animal Biology, 7(1), 35-44. (In Farsi).
  10. Guisan, A., Tingley, R., Baumgartner, J., Naujokaitis-Lewis, I., Sutcliffe, P. and Tulloch, A.,2013. Predicting species distributions for conservation decisions. Ecology Letters, 16: 1424- 1435.
  11. Hosseini, G., Shams Sfandabab, B. and Alizadeh shabani, A., 2017. Habitat suitability evaluation for Persian Gazelle (Gazella subgutturosa) in Haftad Qolleh Protected Area, Markazi provincein central Iran. Journal of Natural Environment, 69(4), 965-979.           doi: 10.22059/jne. 2017.118573.884. (In Farsi).
  12. Kaky, E., Nolan, V., Khalil, M., Ameen Mohammed, A.M., Ahmed Jaf, A.A., Mohammed-Amin, S., Ali Mahmood, Y. and Gilbert, F., 2023. Conservation of the Goitered gazelle (Gazella subgutturosa) under climate changes in Iraq. Heliyon, 9 (2023): 1- 11.
  13. Karami, M., Ghadirian, T. and Faizolahi, K., 2015. The Atlas of the Mammals of Iran. Department of the Environment of Iran, Tehran, Iran.
  14. Karami, P., Kamangar, M. and Hosseini, M., 2016. Modelling of Habitat Suitability of Persian Gazella (Gazella Subgutturosa Subgutturosa) In Qaraviz No Hunting Area and Kermanshah Province by Using Artificial Neural Networks. Journal of Animal Research (Iranian Journal of Biology), 29(3), 340-352. (In Farsi).
  15. Khosravi, R., Hemami, M., Malekian, M., Flint, A. and Flint, L., 2016. Maxent modeling for predicting potential distribution of goitered gazelle in central Iran: the effect of extent and grain size on performance of the model. Turkish Journal of Zoology, 40:4 https://doi.org/10.3906/zoo-1505-38
  16. Kufa, C.A., Bekele, A. and Atickem, A., 2022. Impacts of climate change on predicted habitat suitability and distribution of Djaffa Mountains Guereza (Colobus guereza gallarum, Neumann 1902) using MaxEnt algorithm in Eastern Ethiopian Highland. Global Ecology and Conservation, 35: e02094.
  17. Liu, T., Jiang, Zh., Wang, W., Wang, G., Song, X., Xu, A. and Li, Ch., 2023. Changes in habitat suitability and population size of the endangered Przewalski's gazelle. Global Ecology and Conservation, 43:1- 13.
  18. Madadi, M., Akbar Nrjad., F. and Ghorbanzadeh, S., 2018. Habitat suitability modeling of Gazella (Gazella subgutturosa) in Golestan National Park. Animal Environment, 10(1): 9-18. (In Farsi).
  19. Mairota, P., Cafarelli, B., Boccaccio, L., Leronni, V., Labadessa, R., Kosmidou, V. and Nagendra, H., 2013. Using landscape structure to develop quantitative baselines for protected area monitoring. Ecological indicators, 33: 82- 95.
  20. Malekian, M., Azimi E. and Pourmanafi, S., 2021. Modeling of habitat suitability and prioritizing of destruction factors for the common crane (Grus grus) in aquatic ecosystems of Markazi Province. Journal of Animal Environment, 13 (1): 129- 138. (In Farsi).
  21. Merow, C., Smith, M.J. and Silander, J.A., 2013. A practical guide to MaxEnt for modeling species’ distributions: what it does, and why inputs and settings matter. Ecography, 36: 1058-1069.
  22. Mohammadi, S., Ebrahimi, E., Shahriari Moghadam, M. and Bosso, L., 2019. Modelling current and future potential distributions of two desert jerboas under climate change in Iran. Ecological Informatics, 52: 7-13.
  23. Morovati, M., Hoseini, Z. and Bahadori Amjaz, F., 2019. Assessment of the level of desirability of habitat Gazella subgutturosa with MCE model (Case study: Kalmand Bahadoran protected area in Yazd province). Quarterly Journal of Experimental Animal Biology, 8 (2): 83- 91. (In Farsi).
  24. Mouafo, A., Tedonzong, L., Ingram, D., Binda, V., Nfor Ngwayi, I. and Mayaka, Th., 2023. Maximum entropy modeling of giant pangolin Smutsia gigantea (Illiger, 1815) habitat suitability in a protected forest-savannah transition area of central Cameroon. Global Ecology and Conservation, 43: 1- 12.
  25. Naderi, G., Riazi, B., Aref, N., Khalatbari, M., Mohammadi, S., Lahoot, M. and Kamran, M., 2013. Habitat preferences of Bezoar wild goats (Capra aegagrus) in Agh-Dagh protected area, Iran. North-Western Journal of Zoology, 9: 99-102.
  26. Naqibzadeh, A., Sarhangzadeh, J., Sotodeh, A. and Jafari, M.J., 2022. Habitat suitability modeling of Goitered gazelle (Gazella subgutturosa): A Maximum Entropy approach from Samelghan plain, Iran. Scientific Reports in Life Sciences, 3(3): 11-28.
  27. Naqibzadeh, A., Sarhangzadeh, J. and Sayedi, N., 2021. Habitat suitability modeling of Goitered Gazelle (Gazella subgutturosa) by Ecological Niche Factor Analysis in the Bidouyeh protected area, Iran. Journal of Wildlife and Biodiversity, 5 (4): 15-27. DOI:10.22120/jwb.2021.528662.1223
  28. Phillips, S.J., Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecological Modelling, 190: 231–259.
    doi: 10.1016/j.ecolmodel.2005.03.026.
  29. Razghandi, A., Zebardast, L., Jafari, H. and Yavari, A., 2018. Quantifying the Changes in Persian Gazelle Habitat in Shirahmad Wildlife Refuge Using Landscape Ecological Metrics. Journal of Animal Environment, 10 (3): 9-16. (In Farsi).
  30. Sadegh Oghli, R., Jahani, A., Alizadeh Shabani, A. and Goshtasb, H., 2019. Quantifying the Fragmentation of Landscape as an Index for the Assessment of the Wildlife Habitat (Case Study: Protected Area of Jajroud). Journal of Animal Environment, 11 (1): 13- 20. (In Farsi).
  31. Warren, D.L., Glor, R.E. and Turelli, M., 2010. ENMTools: a toolbox for comparative studies of
    environmental niche models. Ecography, 33: 607-611.
  32. Yousefi, M., Mohammadi, S. and Kafash, A., 2023. Modeling global habitat suitability and environmental predictor of distribution of a Near Threatened avian scavenger at high spatial resolution. Frontiers in Ecology and Evolution, 11: 1112962.
  33. Zhuo, Y., Xu, W., Wang, M., Chen, Ch., Silva, A., Yang, W., Ruckstuhl, K. and Alves, J., 2022. The effect of mining and road development on habitat fragmentation and connectivity of khulan (Equus hemionus) in Northwestern China. Biological Conservation, 275: 1- 10.
  34. Ziaie, H., 2011. A field guide to the mammals of Iran, Iranian Wildlife Center, Tehran, Iran. Persian. (In Farsi).
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 8، شماره 80 - شماره پیاپی 80
مرداد 1402
صفحه 79-89
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار