نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 گروه محیط زیست، مرکز تحقیقات پسماند و پساب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
چکیده
در سال های اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانجات صنعتی باعث شده است که آلودگی هوا به عنوان یکی از سوانح انسان ساخت، مشکلات عدیدهای را در پیرامون محیط زیست بشر ایجاد نماید و سلامتی آن ها را به خطراندازد. هدف از انجام مطالعه حاضر، مکانیابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان با استفاده از تکنیک فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. پایش دقیق وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توزیع مناسب و دقیق ایستگاه ها در کل منطقه مطالعاتی است که جانمایی بهینه این ایستگاه ها را میتوان با استفاده از روش های فازی وAHP عملی ساخت. در تحقیق حاضر، با توجه به ضرورت تعیین دقیق مکان احداث ایستگاه های سنجش آلودگی، اولویت این ایستگاه ها بر مبنای معیارهای مهمی نظیر فاصله از بازار، مناطق گردشگری، پارک ها، پارکینگ ها، مناطق تفریحی و فاصله از ایستگاه های پایش موجود به کمک روش های فازی وAHP تعیین شد. نتایج نشان داد که روش Fuzzy-AHP روشی مناسب و انعطاف پذیر در تعیین مناطق مناسب ایستگاه سنجش آلایندهای هوا دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- ادب، ح.؛ عتباتی، آ.؛ اسماعیلی، ر.؛ ذوالفقاری، ق. و ابراهیمی، م.، 1396. جانمایی ایستگاه های سنجش کیفیت هوای شهر مشهد استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره. مجله سلامت و محیط زیست. دوره 10، شماره 1، صفحات 32 تا 57.
- اشرفی، خ.؛ قادر، س.؛ اصفهانیان، و. و متصدی، س.، 1386. جانمایی ایستگاه های سنجش آلودگی هوا در تهران بزرگ. مجله محیط شناسی. سال 33، شماره 44، صفحات 1 تا 10.
- اکبری، ز.، 1396. مکانیابی ایستگاه های سنجش کیفیت هوا در شهر نیشابور. پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
- پرهیزکار، ا. و غفاری گیلانده، ع.، 1385، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری. انتشارات سمت، تهران.
- زبردست، ا. و ریاضی، ح.، 1392. شاخص های محیط انسان ساخت و تأثیرات آن بر آلودگی هوا. نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی. دوره 20، شماره 1، صفحات 55 تا 66.
- سبحانی، ب.، و خلیلوند، م.، 1395. کاربرد تحلیل فازی (Fuzzy) و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مکان یابی دفن پسماند خانگی شهر مرودشت با تأکید بر پارامترهای هیدرواقلیمی. مجله جغرافیا و آمایش شهری. شماره 23، صفحات 1 تا 20.
- طالمی، ر.؛ صیامی، س.؛ صیامی، و. و صیامی، م.، 1396. مکانیابی ایستگاه های سنجنده آلودگی هوا با روش های همپوشانی و چند شاخصه AHP و TOPSIS (مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری مشهد). مجله پژوهشنامه خراسان بزرگ. دوره 7، شماره 26، صفحات 25 تا 38.
- عیسوی، و.؛ کرمی، ج.؛ علی محمدی، ع. و نیک نژاد، س.ع.، 1391. مقایسه دو روش تصصیم گیری AHP و Fuzzy-AHP در
مکانیابی اولیه سدهای زیرزمینی در منطقه طالقان. مجله علوم زمین. دوره 22، شماره 85، صفحات 27 تا 34. - کفاش چرندابی، ن،؛ آلشیخ ، ع، و کریمی، م.، 1391. مکانیابی بهینه ایستگاه های پایش آلودگی هوا با استفاده از روش فراتبهای. مجله محیط شناسی. سال 38، شمارة ۶۲ ، صفحات 69 تا 82.
- کیخسروی، ق.؛ لشکری، ح.؛ بقائی، م. و نهالدانی، م.، 1395. مکانیابی صنایع
کارخانه ای با روش (AHP) و مدل منطق فازی در شهرستان سبزوار. فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی. سال 8، شماره 4، صفحات 125 تا 147. - معطر، ف.؛ مشکینی، ا. و صالحی، ن.، 1397. معیارهای مؤثر برای مکانیابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا استفاده از AHP و TOPSIS. سومین همایش یافته های نوین در علوم کشاورزی، محیط زیست و منابع طبیعی پایدار، جیرفت.
- نیرآبادی، ه. و حاجی میررحیمی، م.، 1387، به کارگیری روش های سلسله مراتبی و فازی در مکانیابی دفن زباله. همایش ژئوماتیک 87 و چهارمین همایش یکسان سازی نام های جغرافیایی، تهران، سازمان نقشه برداری کشور.
- هادیانی، ز.؛ احدنژاد روشتی، م.؛ کاظمی زاده، ش. و شاه علی، ا.، 1390، مکان یابی مراکز دفن پسماند با استفاده از منطق فازی در محیط GIS شهر زنجان. فصلنامه فضای جغرافیایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر. سال 12، دوره 40، صفحات 116 تا 133.
- هادیپور، م. و نادری، م.س.، 1393. مکان یابی محیط زیست کاربری های شهری اراک جهت افزایش کارایی حمل و نقل در محیط GIS. مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 19، شماره 3، صفحات 101 تا 111.
- Cheng, R.; Wu, C.; Tsai, L. and Huang, C., 2007. Optimal selection of location for Taiwanese hospitals to ensure a competitive advantage by using the analytic hierarchy process and sensitivity analysis. Building and Environment. Vol. 42, pp: 1431-1444.
- Kengpol, A.; Rontlaong, P. and Tuominen, M., 2012. Speed detection of moving vehicles from one scene of Quick Bird images. Proceedings of PICMET. The Technology Management for Emerging Technologies. Vancouver, BC, Canada.
- Réquia Júnior, W.J.; Roig, H.L. and Koutrakis, P., 2015. A spatial multicriteria model for determining air pollution at sample locations. Journal of the Air & Waste Management Association. Vol. 65, No. 2, pp: 232-243.
- Vastava, Sh. and Nathwat, M., 2003. Selection of potential waste disposal sites around Ranchi urban complex using remote sensing and GIS techniques. Urban planning, map Asia conference.
)