محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای نویسندگان

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

پایش تأثیر متغیرهای اقلیمی بر رویش قطری درختان بنه(Pistacia atlantica) در جنگل‌های استان ایلام

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایران

2 گروه جغرافیا، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

مقدمه: در سال‌های اخیرا، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اثرات ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻗﻠﻴﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ و اکوسیستم‌های مختلف افزایش پیدا کرده است. در اﻳﻦ میان ﺳﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻬﻢ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎى ﻫﻮا، ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻏﻠﻈﺖ دی‌اکسید ﻛﺮﺑﻦ و ترسیب ﻧﻴﺘﺮوژن در رابطه با ﺗﻐﻴﻴﺮات محیط‌زیستی و ﭘﺎﺳــﺦ نباتات ﺑﻪ آن‌ها، ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴــﺘﺮده ای در بسیاری در ﺳـــﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮرد بررسی واقع شده اﺳـــﺖرویش درختان از یک سال به سال دیگر متغیر است و در بیشتر مواقع با تغییرات آب‌وهوایی ارتباط دارد. تغییرات آب و هوایی می‌تواند موجب افزایش فصل رشد و یا تغییر در بارندگی شوند. بیشترین اثر اقلیم بر رویش درختان در پهنای دوایر سالیانه درختان قابل مشاهده است. تشکیل دوایر سالیانه یک درخت از عوامل متعدد و متفاوت محیطی و فیزیولوژیکی تاثیر می‌پذیرد که در این بین تغییرات اقلیمی نقش ویژه‌ای دارند. تغییر در رویش و توسعه درختان، از اولین واکنش‌های درختان به تغییرات اقلیم است. این مطالعه با هدف پایش تاثیر تغییرات متغیرهای اقلیمی بر رویش و محدوده پراکنش گونه درختی بنه (Pistacia atlantica) در جنگل‌های زاگرس در استان ایلام با استفاده از گاه‌شناسی درختی انجام شد.
مواد و روش‌ها: بدین منظور نمونه‌برداری با استفاده از مته‌ی سال‌سنج ارتقا یافته از 23 درخت با توجه به گستره هر طبقه اقلیمی روش دمارتن در استان ایلام انجام گردید. پس از آماده‌سازی نمونه‌ها اندازه‌گیری پهنای حلقه‌های رویشی سالانه با استفاده از نرم‌افزار Motic image با دقت بسیار بالا برای مدت 30 سال (1991 تا 2022) اندازه‌گیری شد.
نتایج: براساس نتایج میانگین رویش هر ایستگاه مشخص شد ایستگاه هفت چشمه واقع در طبقه اقلیمی مدیترانه‌ای دومارتن با متوسط رویش13/1 میلیمتر دارای بیشترین رویش و ایستگاه مانشت واقع در طبقه اقلیمی نیمه مرطوب دومارتن با متوسط رویش 83/0 دارای کمترین رویش می‌باشد و به طور کلی مناطق با اقلیم مدیترانه ای میزان رویش بالاتر داشته و اقلیم‌های نیمه مرطوب و نیمه خشک به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. برای درک رابطه رویش و اقلیم از داده‌های هواشناسی ایستگاه WorldClim استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون متغیرهای آب و هوایی با رویش گونه بنه در ایستگاه‌های نمونه‌برداری شده نشان داد که در اقلیم نیمه‌خشک با کاهش ارتفاع از سطح دریا، رویش قطری، بیشترین همبستگی را با متغیر میانگین حداکثر دما داشته و با افزایش ارتفاع از سطح دریا به متغیر میزان بارش وابسته می باشد و در اقلیم مدیترانه‌ای رویش در مناطق مرتفع‌تر بیشترین همبستگی با متغیر میزان بارش دارد و با کاهش ارتفاع رویش با متغیر میانگین حداکثر دما وابسته می‌باشد همچنین در اقلیم نیمه مرطوب رویش بیشترین همبستگی را با متغیر میانگین حداکثر دما دارد و با افزایش ارتفاع از سطح دریا درجه همبستگی کاهش پیدا می‌کند.
بحث: نتایج نشان می‌دهد مناطقی با ارتفاع بالاتر از 1700 و ارتفاع پایین تر از 1000 رویش بیشتر متأثر از میانگین حداکثر دما است و تغییرات حداکثر دما عامل اصلی محدود کننده پراکنش گونه بنه در استان ایلام می‌باشد به طوری که با افزایش دما گونه به سمت ارتفاعات و مناطق با اقلیم مدیترانه‌ای مهاجرت خواهد کرد تا تأثیرات عامل حداکثر دما را کاهش دهد و به تبع آن با گذر زمان محدوده پراکنش گونه بنه نیز در این مرزها کاهش پیدا خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
  1. Ahmadi, H., 2020. The cognition of weather and climatic events in Ilam province geography. Havar publication.521pp.
  2. Bednarz, Z. and Ptak. J., 1990. the influence of temperature and precipitation on ring width of oak (quercus roburl) in the nicpolomice fovest near Cracow, southern Poland. tree ring bulletin, vol. 50, 199.
  3. Cedro, A., 2001. in fluence of thermic and pluvial condition on the radial increment of Pseudotsuga menziesi franco from western pomeraia. tree Ring and people international conference on the future of Den drochronology Davos, Switzerland, 115pp.
  4. Cherubini, P., Gartner, B.L., Tognetti, R., Braker, O.U., Schoch, W. and Innes, J.L., 2003. Identification, measurement and interpretation of tree rings in woody species from mediterranean climates, 78: 119-148.
  5. Clark, J., Dunn, J. and Smith, K., 1993. A multivariate model of female black bear habitat use for a Geographic Information Systems. Journal of Wildlife Management,519526, (3): 57.
  6. Cool, E.R., Stahle, D.W. and Cleaveland. M.K., 1992. Dendroclimatic evidence from eastern north American, in climate since A.D. 1500 (eds.R.S. Bradley and P.D. Jones), eastern Rootled re edgepress, London; 331-348.1296.
  7. Fayaz, A., Nasrullah, K., Arshad, M.K., Kishwar, A. and Farhat, A., 2023. Species distribution modelling of Monotheca buxifolia (Falc.) A. DC.: Present distribution and impacts of potential climate change. Heliyon, Volume 9, Issue 2, February 2023, e13417.https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e1341.
  8. Fick, S.E. and Hijmans, R.J., 2017. WorldClim 2: New 1-Km Spatial Resolution Climate Surfaces for Global Land Areas. International Journal of Climatology, 37, 4302-4315.https://doi.org/10.1002/joc.5086.
  9. Flower, A. and Smith, D.J., 2011, A dendroclimatic reconstruction of Juneb-July mean tem perature in the northem Canadian Rocky Mountains. Den drochronologia, 29-55-63.
  10. Flower, A. and Smith, D.J., 2011. A dendroclimatic reconstruction of Juneb-july meantem perature in the northem Canadian Rocky Mountions. Dendrochronologia,29,55-63.
  11. Fritts, H.C. and Dean, J.S., 1992. Den drochronological modeling of the effects of Climatic change on tree ring width chronologies from the cnaco canyon area, Southwes tern united states. tree-Ring Bulletin, 52:31-58.
  12. Fritts, H.C. and Dean, J.S., 1992. Den drochronological modeling of the effects of Climatic change on tree ring width chronologies from the cnaco canyon area, Southwes tern united states. tree-Ring Bulletin, 52:31-58.
  13. Gauthier, M. and Douglass, F.J., 2011. Walnut (Juglans spp.) ecophysiology in response to environmental stresses and potential acclimation to climate change. Annals of Forest Science 68(8) :10.1007/s13595-011-0135-6.
  14. Haneca, K., Katarina, C. and Beeckman, H., 2009. Oaks, tree-ringe and wooden cultural heritage: a review of the main characteristics and applications of Oak dendrochronology in Europe. journal of Archaeological science 36: 1-1.
  15. Jill, E., Marko, S., Tobias, S., Allan, B., Anna, C., Roberto, C., Igor, D., Karolina, J., Āris, J., Ryszard, K., Marcin. K., Alar, L., Roberts, M., Lena, M., Kristina, S., Barbara, S., Juliane, S., Ernst, M., Marieke, T., Adomas, V., Robert, W., Jürgen, K. and Martin, W., 2019. Tree growth influenced by warming winter climate and summer moisture availability in northern temperate forests. Global change biology. Volume26, Issue4, April 2020, Pages 2505-2518.
  16. Karamshahi, A., Karmi, F. and Tahmasabi, M., 2013. Pistachio trees, Ilam, first edition of Ilam University Press.
  17. Karamzadeh, S., Pourbabaii, H. and Torkman, J., 2011. Dendroclimatology of Quercus castaneifolia (C.A. Mey) in Saravan forests of Guilan. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 19(1), 15-26.
  18. Katarzyna, I., Elżbieta, M., Paweł, M. and Tomasz, Z., 2023. Tree rings as an ecological indicator of the reaction of Swiss stone pine (Pinus cembra L.) to climate change and disturbance regime in the extreme environment of cliff forests. Ecological Indicators Volume 148, April 2023, 110102.
  19. Köse, N., Akkemik, Ü., Dalfes, H.N. and Özeren, M.S., 2011. Tree-ring reconstructions of May-June precipitation for western Anatolia. Quaternary Research. 75: 438-450.
  20. Liu, J., Yang, B. and Chun, Q., 2010. Tree-ring Based Annual Precipitation Reconstruction of Since AD 1480 in South central Tibet, Quaternary Research, v (75): No 3: 438-450.
  21. Maaten, E.V.D., 2012. Climate sensitivity of radial growth in European beech (Fagus sylvaticaL.) at different aspects in southwestern Germany. Trees 26:777–788.
  22. Mattive, F. and Houle, D., 2002. Basal area growth of Acer saccharum in relation to acid deposition, stand health and soil nutrients: Dendrochronology, Enviromental Change and Human History, 6th international conference on dendrochronology.  86-87.
  23. Mirhashemi, H., Heydari, M., Karami, O., Ahmadi, K. and Mosavi, A., 2023. Modeling Climate Change Effects on the Distribution of Oak Forests with Machine Learning. Forests 2023, 14, 469. https://doi.org/10.3390/f14030469.
  24. Olivara, J., Boginoc, S., Spieckerb, H. and Bravoa, F., 2011. Climate impact on growth dynamic and intraannual density fluctuations in Aleppopine (Pinus halepensis) trees of different crown classes. Dendrochronologia 30(2012)35–47.
  25. Patón, D., García-Herrera, R., Cuenca, J. and Galavis., M., 2009. Influence of Climate on Radial Growth of Holm Oaks (Quercus Ilex Subsp. Ballota Desf) from SW Spain. Geochronometria 34(1):49-56. DOI:10.2478/v10003-009-0017-1.
  26. Ray, D., 2008. Impacts of climate change on forestry in Scotland – a synopsis of spatial modelling research, Forestry Commission Research Note 101, Forestry Commission Scotland, Edinburgh.
  27. Rodríguez-Morata, A., Pacheco-Solana, G., Ticse-Otarola, T.E., Boza Espinoza, D.B., Crispín-DelaCruz, G.M., Santos, M.S., Morales, E.J., Requena-Rojas, L. and Andre, H., 2022. Revealing Polylepis microphylla as a suitable tree species for dendrochronology and quantitative wood anatomy in the Andean montane forests. Dendrochronologia Volume 76, December 2022, 125995.
  28. Rozas, V., 2005. Dendrochronology of pedunculate oak (Quercus robur L.) in an old-growth pollarded woodland in northern Spain: establishment patterns and the management history. Annals of forest science. 62: 3. 209-218.
  29. Serengil, Y., Augustaitis, A., Bytnerowicz, A., Grulke, N., Kozovitz, A.R., Matyssek, R., MüllerStarck, G., Schaub, M., Wieser, G., Coskun, A.A. and Paoletti, E., 2011. Adaptation of forest ecosystems to air pollution and climate change: a global assessment on research priorities. iForest – Journal of Biogeosciences and Forestry 4: 44–48.
  30. Stanoosh, K., Bhattacharyya, A. and Chaudhary, V., 2009. Climatic influence on radial growth of pinus wallichiana in ziro valley, Northeast Himalaya, Department of science and Technology, 697-702.
  31. Wango, J., Douglas Musiega, L., Charles, N. and Mundia, M., 2018. Assessing the Suitability of the WorldClim Dataset for Ecological Studies in Southern Kenya. Journal of Geographic Information System , Vol.10 No.6, December 2018.
  32. Watson, E. and Luckman, B.H., 2001. Dendroclimatic reconstruction of precipitation for sites in the southern Canadian Rockies. The Holocene, 11(2): 203–213.
  33. Xin, H., Dong, D., Yang, X., Zhaogui, Y., Mingjun, T., Pengcheng, W., Zhixiang, Z., Lixiong, Z. and Wenfa, X., 2021. Radial growth of Pinus massoniana is influenced by temperature, precipitation, and site conditions on the regional scale: A meta-analysis based on tree-ring width index. Ecological Indicators Volume 126, July 2021, 107659.
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 8، شماره 80 - شماره پیاپی 80
مرداد 1402
صفحه 109-126
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار