نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، چابهار، ایران
چکیده
مقدمه: کیتون‌ها از نرمتنانی دریایی، اکثراً چرنده، مقاوم به شرایط جزرومدی و غالباً ساکن در شکاف تخته سنگ‌ها هستند. دریای عمان در جنوب شرقی ایران و شمالغربی اقیانوس هند و به شدت تحت تأثیر بادهای موسمی اقیانوس هند (مانسون) قرار دارد. دریای مکران به علت وقوع فرایند مانسون دارای تنوع غنی از انواع گونههای دریازی از جمله، نرم‌تنان است. هدف تحقیق حاضر، بررسی تراکم و پراکنش کیتون Acanthopleura vaillantii در سواحل پزم، کنارک، تیس، کلبه غواصی، دریای بزرگ و رمین در زمستان 1398و تابستان 1399 بوده است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، با استفاده از کوادرات یک در یک متر مربع، تراکم و پراکنش A. vaillantii در ترانسکت‌های عمود بر دریا و در منطقه جزرومدی شش ایستگاه در سواحل پزم، کنارک، تیس، کلبه غواصی، دریای بزرگ و رمین بررسی شد. تعدادی از نمونه‌ها در هر ایستگاه جهت اندازه گیری پارامترهای زیستی از قبیل طول، وزنتر کل، وزنتر بافت نرم، درصد رطوبت بافت و درصد وزن خشک جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. در هر ایستگاه فاکتورهای فیزیکی شیمیایی آب (دما،شوری و اسیدیته) به‌وسیله دستگاه مولتی متر WTW ثبت گردید.
نتایج: بررسی‌ها نشان‌داد که بیشترین میانگین تراکم در زمستان، در ایستگاه رمین و معادل 46/1 ± 27/11 فرد بر متر مربع بوده است. درمجموع، ایستگاه رمین در زمستان و تابستان دارای بیشترین میانگین تراکم با 67/2± 15/19 فرد بر مترمربع بود. همچنین، کمترین میانگین تراکم مربوط به ایستگاه کلبه غواصی در تابستان و ترانسکت اول بخش پایین جزر و مدی بوده که به دلیل وجود بستر ماسه‌ای نمونه‌ای ثبت نشد. درمجموع، در ایستگاه کلبه غواصی میانگین تراکم برای دو فصل، 26/0±85/0 فرد بر مترمربع کمترین میزان بود. آزمون آماری اختلاف معنی‌داری را بین ایستگاه‌ها نشان داد (05/0P<). بررسی پارامترهای زیستی نشان داد که در ایستگاه تیس، به ترتیب در زمستان و تابستان بیشترین میانگین طول 25/4±56/53 و 53/4± 2/58 میلی‌متر، وزن 43/7±19/23 و 51/8± 22/28 گرم و در ایستگاه کلبه غواصی برای زمستان کمترین میانگین طول 14/2± 32 میلی‌متر و وزن 85/0±99/2 گرم بود. در ایستگاه دریای بزرگ، در تابستان کمترین میانگین طول و وزن به ترتیب 21/4±44/43 میلی‌متر و 89/4± 53/16 گرم بوده است.
بحث: طبق نتایج سایر محققین ایستگاه تیس از تنوعزیستی بالایی برخوردار می‌باشد ولی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در این ایستگاه، نمونه‌های A. vaillantii علی رغم تراکم کمتر (احتمالا به دلیل رقابت) دارای وزن و طول بیشتری بودند. همچنین، در شکاف صخره‌ها و استخرهای جزرومدی با پوشش جلبکی و دمای 22 تا 26 درجه سانتی‌گراد، تراکم و پراکنش بیشتری وجود داشت.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)