نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز، ایران
2 گروه اقتصاد، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
3 گروه اقتصاد، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
چکیده
بررسی آلودگی محیط زیست و عوامل تاثیر گذار بر آن از مباحث مهم در هر‌اقتصادی می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی محیط زیست در اقتصاد ایران طی سال‌های 1365 تا 1395 می‌باشد. در این ارتباط ابتدا مباحث تئوریکی اثر گذاری رشد اقتصادی برآلودگی محیط زیست بررسی شده سپس این موضوع از لحاظ تجربی مورد بررسی قرار گرفته و منحنی آلودگی محیط زیست کوزنتس (EKC) استخراج می‌شود. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش با استفاده از نرم افزارMicrofit و به وسیله روش اﻟﮕﻮی ﺧﻮد ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎ وﻗﻔﻪ ﮔﺴﺘﺮدهARDL)) به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های سری زمانی می‌پردازیم. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان دهنده وجود رابطه مثبت بین متغیرهای درآمد سرانه و آلودگی محیط زیست و رابطه منفی بین مربع درآمد سرانه و آلودگی محیط زیست می‌باشد. لذا فرضیه زیست محیطی کوزنتس در ایران صادق بوده و هم‌چنین نقطه برگشت منحنی نشان می‌دهد که ایران هنوز به نقطه برگشت منحنی زیست محیطی کوزنتس نرسیده است. هم‌چنین بین مصرف فرآورده های نفتی و آلودگی محیط زیست نیز رابطه مثبت وجود دارد. لذا با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌گردد که سیاست‌گذاری‌های لازم برای حرکت به سمت تکنولوژی‌های سبز و پاک به‌ویژه در تولید صورت پذیرد چرا که باعث خواهد شد کشور در مسیر رشد پایدار قرار گیرد. بنابراین کشور ایران می‌تواند ضمن صرفه‌جویی در مصرف انرژی، با تکیه بر پتانسیل‌های موجود و تمرکز بر سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژیهای تجدیدپذیر، در مسیر توسعه پایدار و رشد اقتصادی سبز گام بردارد تا بدین طریق از وابستگی شدید اقتصادی به سوختهای فسیلی و در نهایت از میزان آلودگی محیط زیست کاسته شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، گزارش اقتصادی و ترازنامه سال های مختلف.
- بهبودی، د.، برقی گلعذائی، ا.، 1387، اثرات زیست محیطی مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران، فصلنامه اقتصاد مقداری(بررسی اقتصادی سابق)، شماره 4، 35-53.
- پژویان، ج.، مرادحاصل، ن.، 1386، بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی هوا، پژوهش‌های اقتصادی، شماره 4، 141-160.
- تشکینی، ا.،1384، افتصاد سنجی کاربردی به کمک مایکروفیت، نشر موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
- فطرس, م،. 1390، رشد اقتصادی، مصرف انرژی و آلودگی هوا در ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال 1، شماره 1، 211- 189.
- فطرس، م.، نسرین دوست، م.، 1388، بررسی رابطه آلودگی هوا، آلودگی آب، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران 1359-1383، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 21، 113-135.
- قاسم زاده، م.، 1395، چیستی توسعه پایدار و اقتصاد سبز، فردا نیوز، www.fardanews.com.
- لشکری زاده، م.، تاجداران، ن.، 1389، تجزیه و تحلیل تئوریکی منحنی زیست محیطی کوزنتز، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، شماره 2، 131-149.
- نظری، ر.، مهدوی عادلی.، م.، 1393،.رشد اقتصادی، انرژی و محیط زیست: بررسی مدل E3 در ایران، فصلنامه اقتصاد مقداری، سال یازدهم، شماره 1، 40-19.
- نظری، ر.، مهدوی عادلی، م.، دادگر، ی.، 1394، بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی محیط زیست در ایران طی دوره 1392-1353، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، شماره21، 60- 47.
- نوفرستی، م.، 1387، ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصاد سنجی، انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول.
- واعظ مدنی، ب.، 1396، بحران‌های زیست‌محیطی ایران، ماهنامه اقتصادی کارایی، www.karayionline.com.
- Al-Mulali, U. Saboori, & I. Ozturk. (2015). Investigating the Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Vietnam. Energy Policy, 76: 123–131.
- Alshehry, A.S. & M. Belloumi. (2015). Energy Consumption, Carbon Dioxide Emissions and Economic Growth: The Case of Saudi Arabia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 41: 237–247.
- Dadgara, Y., & Nazari, R. (2017). The impact of good governance on environmental pollution in South West Asian Countries.Iranian Journal of Economic Studies, 5(1), 49-63.
- Dinda, S. (2006). Income and emission: a panel data-based cointegration analysis. Ecological Economics, 57(2), 167-181.
- Frankel, Jeffrey A (2009). Environmental Effects of International Trade. HKS Faculty Research Working Paper Series RWP09-006.
- Jalil, A. Feridun, M. 2010, The impact of growth, energy and financial development on the environment in china: a cointegration analysis, Energy Economics, 284-291.
- Kasman, A., & Duman, Y. S. (2015). CO2 emissions, economic growth, energy consumption, trade and urbanization in new EU member and candidate countries: a panel data analysis. Economic Modelling, 44, 97-103.
- Maddison, D. (2006). Environmental Kuznets curves: a spatial econometric approach. Journal of Environmental Economics .and management, 51(2), 218-230.
- Menyah, K., & Wolde-Rufael, Y. (2010)," CO2 emissions, nuclear energy, renewable energy and economic growth in the US", Energy Policy, 38: 2911–2915.
- Min Lim, L., & Ye, K., & Khoon Yoo, S. (2014),"Oil consumption CO2 emission, and economic growth: Evidence from the Philipines", Sustainability, 6: 967-979.
- Nasir, M. reman, F. 2011, Eenvironmental Kuznets curve for carbon emissions in Pakistan: an empirical investigation, Energy Policy.
)