توسعه پایدار
زهره فنی؛ مصطفی شمسایی
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، صفحه 1-18
چکیده
امروزه شهرها به دلیل نقش و کارکردها در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی و در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی بزرگترین و مهمترین زیستگاه انسان محسوب می شوند به گونه ای که کلانشهرها امروزه نقش مهم و موثری در تولیدات جهانی ایفا می کنند. از این رو شهرها به عنوان بزرگترین واحدهای مصرف کننده انرژی در سطح جهان تلقی می شوند ...
بیشتر
امروزه شهرها به دلیل نقش و کارکردها در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی و در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی بزرگترین و مهمترین زیستگاه انسان محسوب می شوند به گونه ای که کلانشهرها امروزه نقش مهم و موثری در تولیدات جهانی ایفا می کنند. از این رو شهرها به عنوان بزرگترین واحدهای مصرف کننده انرژی در سطح جهان تلقی می شوند که در صورت استفاده ناصحیح و غیر اصولی از انرژی بزرگترین چالشهای جهانی را پدید می آورند. کشورها سعی می کنند در پی مقابله با این چالشها رفتار صحیح و خردمندانه ای برگزینند. بی شک نگاه سیستمی به این مقوله نگاه صحیح و اصولی بوده و توجه به مسائل اجتماعی از زمینه های مهم و اساسی، جهت بررسی و کنکاش می باشد. پژوهش حاضر به بررسی مبانی نظری رویکردهای مواجه با بحران انرژی می پردازد و تحلیل می کند که راهکارها و تمهیدات دولت ها در سطوح مختلف از جمله ( تواقفنامه های بین المللی، استفاده از فناوری و تکنولوژی سبز، افزایش قیمت حامل های انرژی و...) به تنهایی و بدون حمایت از اندیشه سبز همگانی ( سبک زندگی پایدار) نمی تواند در جهت مواجه با این بحران به خوبی عمل کند. سبک زندگی پایدار شیوه ای از زندگی است که بر کاهش استفاده فرد و جامعه از منابع طبیعی تأکید دارد. افرادی که این روش زندگی را بر می‌گزینند تلاش می‌کنند تا با تغییر عادت‌های رفت‌وآمد، مصرف انرژی، و رژیم غذایی کربن دی اکسید کمتری تولید کنند. طرفداران این روش زندگی سعی می‌کنند زندگی خود را با پایداری محیط زیست و احترام به رابطه همزیستی با طبیعت وفق دهند.
تنوع زیستی و ایمنی زیستی
سیامک یوسفی سیاه کلرودی؛ فاطمه ذکریاپور؛ محمد ناصحی؛ امیرمحمد علمی
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، صفحه 19-28
چکیده
ایران از لحاظ اقلیم حیاتی در منطقه تبـادلات جغرافیـای جانوری مهمـی قـرار گرفتـه و از این رو دارای فون ماهیان متنوع و جـالبی است. این پژوهش ضمن شناسـایی گونه های ماهی در سد سیمره در مسیر رودخانه سیمره در استان ایلام به بررسی وضعیت پراکنش ماهیـان و معرفی گونه هـای بـومی و غیـربومی آن ها می پردازد. در طی این تحقیق که در پائیز و ...
بیشتر
ایران از لحاظ اقلیم حیاتی در منطقه تبـادلات جغرافیـای جانوری مهمـی قـرار گرفتـه و از این رو دارای فون ماهیان متنوع و جـالبی است. این پژوهش ضمن شناسـایی گونه های ماهی در سد سیمره در مسیر رودخانه سیمره در استان ایلام به بررسی وضعیت پراکنش ماهیـان و معرفی گونه هـای بـومی و غیـربومی آن ها می پردازد. در طی این تحقیق که در پائیز و زمستان 93 و بهار و تابستان 94 صورت گرفت، نمونه برداری از ماهیان به صورت فصلی با استفاده از دستگاه الکتروشوکر و تورهای دستی و انتظاری در دو ایستگاه در دریاچه سدسیمره و یک ایستگاه در رودخانه سیمره صورت گرفت. به طور کلی 14 گونه متعلق به 12 جنس و 2 خانواده از 2 راسته مربوط به رده ماهیان استخوانی شناسایی شدند. از نظر تعداد گونه، خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) با 97/85 درصد دارای رتبه اول و خانواده Mastacembelidae با 2/15 درصد از کل گونه ها در مرتبه بعدی قرار دارد. همچنین ماهی لوتک (Cyprinion mascrostomum) و کپورچه (Carassius gibelio) به ترتیب با 33/66 و 22/38 درصد تعداد کل، فراوانترین گونه ها و ماهی سونگ (Luciobarbus esocinus) و ماهی برزم (Luciobarbus kersin) هرکدام با فراوانی 0/33 درصد، کمترین فراوانی را دارا بودند. خانواده کپورماهیان بیشترین و در بین آنها ماهی لوتک (Cyprinion mascrostomum) بیشترین پراکنش و ماهی سونگ (Luciobarbus esocinus) و ماهی برزم (Luciobarbus kersin) کمترین پراکنش را در مناطق مطالعاتی داشتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد 12 گونه از ماهیان بومی و 2 گونه از ماهیان (Ctenopharyngodonidella و Carassiusgibelio) غیربومی به مناطق مورد مطالعه وارد شده است. در بین ایستگاه های مورد مطالعه بیشترین فراوانی مربوط به ایستگاه های 2 و 3 در دریاچه پشت سد سیمره و کمترین فراوانی مربوط به ایستگاه 1 یعنی رودخانه سیمره بودند. همچنین در بین ایستگاه های نمونه برداری، بیشترین تنوع گونه ای مربوط به دریاچه پشت سد و کمترین تنوع گونه ای مربوط به رودخانه بود.
آموزش محیط زیست
محمدرضا ناهیدی امیرخیز؛ علی سلمانپور زنوز؛ سیامک شکوهی فرد
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، صفحه 29-46
چکیده
بررسی آلودگی محیط زیست و عوامل تاثیر گذار بر آن از مباحث مهم در هر‌اقتصادی می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی محیط زیست در اقتصاد ایران طی سال‌های 1365 تا 1395 می‌باشد. در این ارتباط ابتدا مباحث تئوریکی اثر گذاری رشد اقتصادی برآلودگی محیط زیست بررسی شده سپس این موضوع از لحاظ تجربی مورد بررسی قرار گرفته و منحنی آلودگی ...
بیشتر
بررسی آلودگی محیط زیست و عوامل تاثیر گذار بر آن از مباحث مهم در هر‌اقتصادی می‌باشد. هدف این تحقیق بررسی اثر رشد اقتصادی بر آلودگی محیط زیست در اقتصاد ایران طی سال‌های 1365 تا 1395 می‌باشد. در این ارتباط ابتدا مباحث تئوریکی اثر گذاری رشد اقتصادی برآلودگی محیط زیست بررسی شده سپس این موضوع از لحاظ تجربی مورد بررسی قرار گرفته و منحنی آلودگی محیط زیست کوزنتس (EKC) استخراج می‌شود. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش با استفاده از نرم افزارMicrofit و به وسیله روش اﻟﮕﻮی ﺧﻮد ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎ وﻗﻔﻪ ﮔﺴﺘﺮدهARDL)) به بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های سری زمانی می‌پردازیم. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان دهنده وجود رابطه مثبت بین متغیرهای درآمد سرانه و آلودگی محیط زیست و رابطه منفی بین مربع درآمد سرانه و آلودگی محیط زیست می‌باشد. لذا فرضیه زیست محیطی کوزنتس در ایران صادق بوده و همچنین نقطه برگشت منحنی نشان می‌دهد که ایران هنوز به نقطه برگشت منحنی زیست محیطی کوزنتس نرسیده است. همچنین بین مصرف فرآورده های نفتی و آلودگی محیط زیست نیز رابطه مثبت وجود دارد. لذا با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌گردد که سیاست‌گذاری‌های لازم برای حرکت به سمت تکنولوژی‌های سبز و پاک به‌ویژه در تولید صورت پذیرد چرا که باعث خواهد شد کشور در مسیر رشد پایدار قرار گیرد. بنابراین کشور ایران می‌تواند ضمن صرفه‌جویی در مصرف انرژی، با تکیه بر پتانسیل‌های موجود و تمرکز بر سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژیهای تجدیدپذیر، در مسیر توسعه پایدار و رشد اقتصادی سبز گام بردارد تا بدین طریق از وابستگی شدید اقتصادی به سوختهای فسیلی و در نهایت از میزان آلودگی محیط زیست کاسته شود.
رویا موسی زاده
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، صفحه 47-62
چکیده
کمی‌سازی ارزش پولی کالاها و خدمات اکوسیستمی ارائه شده توسط تالاب‌های ساحلی می‌تواند به سیاست‌گذاران در ارزیابی هزینه منفعت‌ها و هم افزایی‌های ذاتی در مدیریت مبتنی بر اکوسیستم محیط‌های ساحلی و در نتیجه افزایش بهره‌وری اجتماعی فرایندهای تصمیم‌گیری کمک نماید. ارزش‌گذاری کالاها و خدمات اکوسیستمی تالاب انزلی، به عنوان یک ابزار ...
بیشتر
کمی‌سازی ارزش پولی کالاها و خدمات اکوسیستمی ارائه شده توسط تالاب‌های ساحلی می‌تواند به سیاست‌گذاران در ارزیابی هزینه منفعت‌ها و هم افزایی‌های ذاتی در مدیریت مبتنی بر اکوسیستم محیط‌های ساحلی و در نتیجه افزایش بهره‌وری اجتماعی فرایندهای تصمیم‌گیری کمک نماید. ارزش‌گذاری کالاها و خدمات اکوسیستمی تالاب انزلی، به عنوان یک ابزار می‌تواند منجر به جلوگیری از زوال و تخریب بیشتر آن از طریق رفع تهدیدها و ترغیب به بازگرداندن به حالت اولیه و احیا، به نحوی که کارکرد آن حفظ شود گردد و به عبارتی منجر به احیای سریعتر این تالاب مشمول فهرست قرمز کنوانسیون رامسر گردد. در این تحقیق به منظور ارزیابی کالاهای بازاری تالاب انزلی از روش قیمت بازار استفاده شد. مجموع ارزش‌های اقتصادی مربوط به کالاهای بازاری در محدوده مطالعاتی در سال1392، 12781865 میلیون ریال تخمین زده شده است و ارزش تنزیل یافته آن طی دوره 30 ساله با نرخ تورم 20 درصد، 3034111931 میلیون ریال برآورد گردید. همچنین سهم مجموع ارزش‌های بازاری از تولید ناخالص منطقه‌ای استان گیلان 8 درصد برآورد شده است. با توجه به روند فعلی از دست رفتن تالاب‌ها و پیامدهای احتمالی اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی آن، این واقعیت بیشتر نمایان می‌گردد که ارزش تالاب‌ها بایستی به خوبی درک شده و در تصمیم‌گیری‌ها مدنظر قرار گیرند. بدیهی است استناد به مقادیر کمی و ریالی در بیان ارزش هر منبع، ابزاری کارا و مؤثر در جهت توجیه اهداف توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست خواهد بود.
زهرا قاسمی دستگردی؛ سید علی جوزی
دوره 3، شماره 59 ، اردیبهشت 1397، صفحه 63-84
چکیده
هدف از این مطالعه ارائه برنامه مدیریت راهبردی پسماند منطقه 13 شهرداری تهران به روشی است که از ترکیب دو مدل سوات و تحلیل سلسه مراتبی تشکیل شده وAWOT نام دارد. در این راستا با بهره گیری از نقاط قوت هر دو روش به شناسایی وضع موجود و عوامل اثر گذار بر مدیریت پسماند منطقه پرداخته شد؛ کمیت پسماندهای تولیدی 66 نفر از شهروندان که به صورت تصادفی ...
بیشتر
هدف از این مطالعه ارائه برنامه مدیریت راهبردی پسماند منطقه 13 شهرداری تهران به روشی است که از ترکیب دو مدل سوات و تحلیل سلسه مراتبی تشکیل شده وAWOT نام دارد. در این راستا با بهره گیری از نقاط قوت هر دو روش به شناسایی وضع موجود و عوامل اثر گذار بر مدیریت پسماند منطقه پرداخته شد؛ کمیت پسماندهای تولیدی 66 نفر از شهروندان که به صورت تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری انتخاب شدند به تفکیک نوع و مقدار بر حسب گرم به دست آمد. با تکیه بر نتایج این آنالیز تیم خبرگان به شناسایی عوامل داخلی و خارجی پرداخته و به وسیله تحلیل سوات به اطلاعات به دست آمده امتیاز داده شد، با استفاده روش تحلیل سلسله مراتبی که در این تحقیق به عنوان پشتیبان سوات به شمار می رود هر عامل وزن دهی گردید، سپس با توجه به امتیاز های وزن دار به دست آمده محدوده اثر مدیریت پسماند منطقه 13 رقابتی تعیین شد، بنابر این با استفاده از هم پوشانی عوامل، گروه خبرگان 13 راهبرد اصلی در محدوده رقابتی ارائه دادند. در نهایت راهبردها توسط ماتریس برنامه ریزی کمی اولویت بندی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد راهبرد" بازنویسی مفاهیم آموزشی جهت فرهنگ سازی" با امتیاز 5/25 به عنوان اولویت اول و راهبرد "نظارت کامل و جامع بر عملکرد پیمانکار در مکانیزم جمع آوری، حمل و دفع پسماند جهت جلوگیری از آلودگی های آب ، خاک و هوا" با امتیاز 4/645 دومین اولویت را دارند .درنهایت براساس جدول برنامه ریزی محیط زیستی برای راهبردها یک برنامه اجرایی ارائه شد.