نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی
نویسنده
گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
اگرچه رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف باعث افزایش رفاه اقتصادی شده است اما در کنار آن آلودگی های محیط زیستی زندگی بشر را تهدید می نمایند. هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی هوا با تأکید بر انتشار گاز دی اکسیدکربن در بین کشورهای منطقه اکو طی سال های 2000 تا 2018 با تأکید بر توسعه مالی است. برای بررسی اثر توسعه مالی بر آلودگی های محیط زیستی از روش اقتصادسنجی داده های ترکیبی (Panel Data) استفاده شده و ضرایب مدل با نرم افزار Eviews 10 تخمین زده شده اند. متغیر وابسته تحقیق میزان انتشار گاز دی اکسید کربن بر حسب تن در سال و متغیر مستقل شاخص ترکیبی توسعه مالی است. دو متغیر کنترل شامل تولید ناخالص داخلی و میزان مصرف انرژی نیز در مدل لحاظ شده اند. در بلندمدت اثر توسعه مالی بر انتشار گاز دی اکسید کربن در کشورهای منطقه اکو مثبت و معنی دار است همچنین اثرات تولید ناخالص داخلی و مصرف انرژی بر انتشار گاز دیاکسید کربن مثبت و معنی دار هستند. ضریب تعیین مدل برابر با 99 درصد است که بیانگر قدرت توضیح دهندگی بالای مدل است. هر چند افزایش سطح فعالیت های اقتصادی باعث افزایش رفاه در جوامع مختلف می شود، اما با توجه به اینکه افزایش سطح فعالیت های اقتصادی به ویژه فعالیت های صنعتی، باعث افزایش انتشار گاز دی اکسیدکربن و آلودگی های محیط زیستی در کشورهای عضو اکو می شود، سیاستگذاران اقتصادی این کشورها باید با همکاری همدیگر سیاست ها و راهکارهای لازم جهت کنترل و کاهش میزان انتشار گاز دی اکسیدکربن و سایر آلاینده های محیط زیستی را به کار گیرند.
کلیدواژه‌ها
- آماده، ح.، شاکری، ع. و محمدیان، ف. 1391. بررسی اندازه دولت و کیفیت محیط زیست (مطالعه موردی کشورهای OECD و OIC)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، سال اول، شماره 2، صص 27-60
- ابراهیمی، م.، بابایی آغاسماعیلی، م. و کفیلی، و. 1395. نابرابری درآمد و کیفیت محیط زیست: مطالعه موردی ایران، فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، سال دوم، شماره اول، صص 55-79
- اصغرپور، ح.، بهبودی، د. و محمدی خانقاهی، ر. 1392. اثرات توسعه اقتصادی و توسعه مالی بر کیفیت محیط زیست در کشورهای منتخب عضو اوپک، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، سال دوم، شماره 6، صص 1 -26
- افضلی، ع. و ماجد، و. 1396. ارزیابی تأثیر متغیرهای کلان بر کیفیت محیط زیست در منطقه منا: رویکردهای میانگین لگاریتم دیوژیا و
همانباشتگی پانل، فصلنامه علوم محیطی، دوره 15، شماره 1، صص 45-60 - امیرنژاد، ح.، زرگر طالبی، م. و روشنفر، م. 1394. بررسی و تبیین رابطه بین انتشار گاز
دیاکسید کربن و مصرف انرژی و تخریب محیط زیست در ایران، فصلنامه اقتصاد کشاورزی، جلد 9، شماره 4، صص 177-195 - انصاریسامانی، ح. و خیلکردی، ر. 1395. تأثیر اندازه دولت بر بیکاری: بررسی منحنی آبرامز در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه، فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، سال دوم، شماره اول (پیاپی49).
- ترابی، ت.، خواجوییپور، ا.، طریقی، س. و پاکروان، م. تأثیر مصرف انرژی، رشد اقتصادی و تجارت خارجی بر انتشار گازهای گلخانهای در ایران، فصلنامه مدلسازی اقتصای، سال نهم، شماره 1، صص 63-84
- خانی، ف. و هوشمند، م. بررسی تأثیر توسعه مالی بر آلودگی محیط زیست کشورهای برگزیده صادرکننده نفت با تأکید بر حکمرانی خوب، پژوهشهای اقتصاد پولی، مالی، سال 25، شماره 15، 133-158
- صالح، ا.، شعبانی، ز.، سادات باریکانی، س. ح. و یزدانی، س. 1388. بررسی رابطه علیت بین تولید ناخالص داخلی حجم گازهای گلخانهای در ایران مطالعه موردی گاز دیاکسید کربن، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 66، صص 19-41
- کهنسال، م. و شایانمهر، س. 1395. آثار متقابل مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیط زیست: کاربرد الگوی معادلات همزمان فضایی
دادههای تابلویی، پژوهشنامه اقتصاد ایران، سل پنجم، شماره 19، صص 179-216 - لطفعلیپور، م.، فلاحی، م. و اسماعیلپورمقدم، ه. 1393. اثر رشد اقتصای، تجارت و توسعه مالی بر کیفیت محیط زیست در ایران (بر اساس شاخص ترکیبی)، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال چهارم، شماره 15، صص 61-76
- محمدباقری، ا. بررسی روابط کوتاهمدت و بلندمدت بین تولید ناخالص داخلی، مصرف انرژی و انتشار دیاکسیدکربن، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم، شماره 27، صص 101-129
- موسوی، س. ک.، سلمانپور زنوز، ع. و شکوهی فرد، س. 1396. اثر رشد اقتصادی، مصرف انرژی و توسعه مالی در ایران طی دوره 1395-1365، فصلنامه علوم محیط زیست، دوره دوم، شماره 1، صص 111-120
- مولایی، م. و بشارت، ا. 1394. بررسی ارتباط بین تولید ناخالص داخلی و رد پای اکولوژیک به عنوان شاخص تخریب محیط زیست، تحقیقات اقتصادی، دوره 50، شماره 4، صص 1017-1033
- مهدوی، ا. و امیربابایی، س. 1394. بررسی اثر توسعه مالی بر کیفیت محیط زیست در ایران، فصلنامه پژوهشهای رشد اقتصادی، سال 15، شماره 4، صص 1-23
- نیکواقبال، ع. و اختری، آ. 1391. رشد اقتصادی، رشد مصرف انرژی و رشد اتشار گاز دیاکسید کربن بررسی رابطه علیت با رویکرد دادههای تلفیقی پویا (DPD)، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال نهم، شماره 33، 169-197
- Abaid Ullah Waqih, , Ahmed Bhutto, N., Hussain Ghumro, N., Kumar, S., Abdul Salam, M., Rising environmental degradation and impact of foreign direct investment: An empirical evidence from SAARC region, Journal of Environmental Management 243, 472–480
- Adams, S., Edem Kwame Mensah Klobodu, E. K. M. 2018. Financial Development and Environmental Degradation: Does political regime matter?, Journal of Cleaner Production, Production Vol. 197, Part 11 October 2018Pages 1472-1479
- Haider Zaidi, S. A., Zafar, M. W., Shahbaz, Hou, M. F. 2019. Dynamic Linkages between Globalization, Financial Development 1 and Carbon Emissions: Evidence from Asia Pacific Economic Cooperation Countries, Journal of Cleaner Production, 228, 10 August 2019, Pages 533-543
- Hdom, H. A. D., Fuinhas, J. A. Energy production and trade openness: Assessing economic growth, CO2 emissions and the applicability of the co-integration analysis, Energy Strategy Reviews 30, 100488
- Ike, George N., Usman, O., Sarkodie, S. A. “Fiscal policy and CO2 emissions from heterogeneous fuel sources in Thailand: Evidence from multiple structural breaks co-integration test”, Science of the Total Environment 702,134711
- Mohammad, B., Khan, Sh. 2019. Effect of bilateral FDI, energy consumption, CO2 emission and capital on economic growth of Asia countries, Energy Reports 5, 1305–1315
- Olanipekun, I. O., Olasehinde, G. O., Rasheed, R., Alao, O. 2019. Agriculture and environmental degradation in Africa: The role of income, Science of the Total Environment 692, 60–67
- Ozcan, B. G., Tzeremes, P. G., Tzeremes, N. 2020. Energy consumption, economic growth and environmental degradation in OECD countries, Economic Modelling 84, January, Pages 203-213
)