محیط زیست و توسعه فرابخشی

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام

فرمت مقاله

فرم ها و فایل های لازم

اسامی داوران

راهنمای داوران

مدیریت تعارض و تهدیدهای گور ایرانی Equus hemionus onager در زیستگاه های طبیعی و مراکز تکثیر و معرفی مجدد در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران

10.22034/envj.2023.367754.1241

چکیده

مقدمه: گور ایرانی Equus hemionus onager تنها فردسم و بزرگ‌ترین علفخوار وحشی ایران است که با جمعیتی در حدود 1300 فرد در مجموعه حفاظتی بهرام گور و پارک ملی توران پراکندگی دارد. در مناطقی که برای تکثیر و معرفی مجدد معرفی شده‌اند، افزایش جمعیت و معرفی مجدد در مراکز تکثیر و معرفی مجدد استان یزد و پارک ملی کویر با موفقیت همراه بود و سایر مناطق به‌واسطه در نظر نگرفتن عوامل جمعیت‌شناختی مانند ترکیب سنی و جنسی جمعیت بنیان‌گذار، رقابت‌های درون و بین گونه‌ای، کمبود اطلاعات از وضعیت ژنتیکی و درون‌آمیزی و عوامل مدیریتی مانند رهاسازی سخت، موفقیتی نداشتند. در این مطالعه به بررسی تهدیدات گور ایرانی در زیستگاه‌های طبیعی، وضعیت مراکز تکثیر و معرفی مجدد و ارائه راهکارهای مدیریتی و حفاظتی آن­ پرداخته شده است.
مواد و روش ­ها: منابع علمی، گزارش ­ها و مستندات موجود در ادارات کل سمنان، یزد، فارس، کرمان و دفتر حفاظت و مدیریت حیات­ وحش سازمان حفاظت محیط­زیست در خصوص تهدیدات، جمعیت گذشته و حال و تلفات گور ایرانی مورد مطالعه قرار گرفت. جمع­ آوری داده ­ها به­ وسیله مصاحبه با محیط ­بانان، کارشناسان و تکمیل فرم ­های اطلاعات گونه شامل جمعیت، تهدیدات و پیشنهادهای کارشناسی استان­ های مربوطه جمع­آوری شد. بر اساس بازدیدهای میدانی و بررسی زیستگاه­ های طبیعی و مراکز تکثیر و معرفی مجدد گونه در استان­ های فارس و سمنان  نسبت به صحت­ سنجی اطلاعات اقدام گردید.
نتایج: طی حدود دو دهه گذشته به‌واسطه مدیریت زیستگاه و کاهش تهدیدات گونه در مجموعه حفاظتی بهرام گور، جمعیت گونه روند رو به رشدی داشته است. این در حالی است که وضعیت جمعیت آن در مجموعه حفاظتی توران که از دهه 1350 و 1360 شمسی روند کاهشی شدیدی را تجربه کرده، از حدود 20 سال گذشته تقریباً ثابت بوده است. مهم­ترین تهدیدات گونه عبارتند از تخریب و از بین رفتن یکپارچگی زیستگاه، عدم وجود امنیت، شکار غیرمجاز، درون‌آمیزی، برون‌آمیزی، بروز بیماری‌ها در جمعیت­ های طبیعی، مرگ و میر جاده ­ای، توسعه معادن، خشکسالی‌ و تغییر اقلیم و بهره ­برداری فصلی از پوشش گیاهی که ناشی از فعالیت‌های انسانی هستند. چرای بی­ رویه توسط دام اهلی موجب رقابت غذایی و کاهش آب در دسترس در چشمه‌ها برای گونه می‌شود. در مراکز تکثیر و معرفی مجدد نیز عدم شناخت وضعیت ژنتیکی جمعیت‌ها، نرخ رشد بسیار پائین گونه و کره‌کشی از جمله تهدیدات هستند. مشکلات مدیریتی از جمله عدم تداوم تأمین منابع مالی و تجهیزات، عدم مدیریت پایدار با گذر زمان، رهاسازی سخت به واسطه کمبود بودجه، تجهیزات و هم­چنین عدم رعایت نسبت جنسی جمعیت بنیان­گذار می ­تواند در عدم موفقیت این مراکز موثر باشد.
بحث: شناسایی تهدیدات گونه و معرفی روش­ های کاهش اثر تهدید، تدوین برنامه جامع تکثیر و معرفی مجدد گونه و اجرای برنامه اقدام حفاظت از جمعیت و زیستگاه­ های طبیعی آن در کوتاه و بلند مدت در زیستگاه‌ها از راهبردهای مهم حفاظت از گور ایرانی می ­باشد. اجرای برنامه­ های حفاظت مشارکتی با حضور ذی­نفعان کلیدی دولتی و مردمی می­تواند در اثربخشی برنامه ­های حفاظتی مؤثر باشد. 

کلیدواژه‌ها

مراجع
  1. Ahmadi, H., 1996. Criteria for recognizing the desert of Iran. 2nd National Conference on desertification and desertification control methods, Research Institute of Forests and Rangelands press
  2. Akbari, H., Farhadinia, M.S., Habibipour, A. and Shaker, A., 2013. Reintroduction of Persian Wild Ass (Equus hemionus onager): A Case Study in Kakmand-Bahadoran inYazd Province. Journal of Natural Environment. 66(1), 13-22. (In Farsi). http://dx.doi: 10.22059/JNE.2013.35400
  3. Armstrong, D.P. and Seddon, P.J., 2008. Directions in reintroduction biology. Trends Ecological Ecolyionary. 23: 20-25. https://doi.org/10.1016/j.tree.2007.10.003
  4. Bagheri, M., 2010. Habitat suitability modeling and population density estimate of Persian Onager (Equus hemionus onager) in the Touran Protected Area. MSc. Thesis. Department of Natural Resources, University of Isfahan.
  5. Bennett E.A., Champlot S., Peters J., Arbuckle B.S., Guimaraes S., … 2017. Taming the late Quaternary phylogeography of the Eurasiatic wild ass through ancient and modern DNA. PLoS ONE, Public Library of Science, 2017, 12 (4), ⟨10.1371/journal.pone.0174216⟩. ⟨hal-01608862⟩
  6. Caughley, G. and Sinclair, A.R.E., 1994. Wildlife Ecology and Management. Boston. MA: Blackwell Scientific Publications
  7. Daemi, S., 2010. Study on viability analysis of Onager in captive breeding center of Yazd province. MSc thesis, Islamic Azad University, Research and Science Unit Branch of Tehran, Iran. 97 p. (In Farsi).
  8. Duncan, P., 1992. Horse and Grasses: The Nutritional Ecology of Equids and their Impact on the Camargue. Springer-verlag. New York
  9. Ebua, V.B., Agwafo, T.E. and Fonkwo, S.N., 2011. Attitudes and preceptions as threats to wildlife conservation in the Bakossi area, South West Cameroon. International Journal of Biodiversity and Conservation. 3(12), 631-636. http://doi:10.5897/IJBC2014.0792
  10. Farashi, A. and Shariati, M., 2017. Biodiversity hotspots and conservation gaps in Iran. Journal for Nature Conservation. 39, 37–57. http://dx.doi.org/10.1016/j.jnc.2017.06.003
  11. Francois, S. and Burbault, R., 1996. Reintroduction: Challenges and lessons for basic ecology. TREE. 11, 41-50
  12. Frankham, R., 1995. Conservation genetics. Annu Rev Genet. 29:305–327
  13. Garrot, R.A. and Taylor, L., 1990. Dynamics of Feral horse population in Montana. Journal of Wildlife Management. 54, 603–612
  14. Georgiadis, N., Hack, M. and Turpin, K., 2003. The influence of rainfall on zebra population dynamics: implications for management. Journal of Applied Ecology. 40, 125-136. https://doi.org/10.1046/j.1365-2664.2003.00796.x
  15. Ghasemi, A., 2012. Food habits and distribution of seeds by Persian Onager (Equus hemionus onager) in the Ghatrooyeh National Park. MSc. Thesis. Department of Natural Resources, University of Isfahan.
  16. Hamadanian, A., 2005. Onagers (Equus hemionus onager) in Iran, wild and captive. Zoology Garten. 75, 1-3.
  17. Harper, F., 1945. Extinct and Vanishing Mammals of the Old World. Baltimore. Lord Baltimore Press
  18. Hemami, M.R. and Momeni, M., 2013. Estimating abundance of the endangered onager Equus hemionus onager in Qatruiyeh National Park, Iran. Oryx. 47, 266-272. https://doi.org/10.1017/S0030605311001827
  19. IUCN – SSC Species Conservation Planning Sub-Committee, 2017. Guidelines for Species Conservation Planning. Version 1.0. Gland, Switzerland: IUCN. xiv + 114 pp
  20. Jowkar, H., Ostrowski, S., Tahbaz, M. and Zahler, P., 2016. The conservation ofbiodiversity in Iran: Threats, challenges and hopes. Iranian Studies. 49(6), 1065-1077. https://doi.org/10.1080/00210862.2016.1241602
  21. Kaboli, M., Aliabadian, M., Tohidifar, M., Hashemi, A. and Roselaar, C.C., 2016. Atlas of Birds of Iran. Tehran, Iran. Department of Environment Press. 617 p. (In Farsi).
  22. Kaczensky, P., Lkhagvasuren, B., Pereladova, O., Hemami, M. and Bouskila, A., 2020. Equus hemionus (amended version of 2015 assessment). The IUCN Red List of Threatened Species 2020: e.T7951A166520460. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T7951A166520460.en. Accessed on 26 December 2022.
  23. Kaczensky, P., Kovtun, E., Habibrakhmanov, R., Hemami, M.R., Khaleghi, A.H., Linnell, J.D.C., Rustamov, E., Sklyarenko, S., Walzer1, Ch., Zuther, S. and Kuehn, R., 2018. Genetic characterization of free-ranging Asiatic wild ass in Central Asia as a basis for future conservation strategies. Conservation Genetics. 19, 1169-1184. https://doi.org/10.1007/s10592-018-1086-3
  24. Kaczensky, P., Kuehn, R., Lhagvasuren, B., Pietschb, B. and Yange-Chris Walzer, E., 2008. Resource selection by sympatric wild equids in the Mongolian Gobi. Journal of Applied Ecology. 45: 1762-1769. https://doi.org/10.1111/j.1365-2664.2008.01565.x
  25. Kaczensky, P., Kuehn, R., Lhagvasuren, B., Pietschb, B. and Yange-Chris Walzer, E., 2011. Connectivity of the Asiatic Wild Ass population in the Mongolian Gobi. Biological Conservation. 144, 920-929. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2010.12.013.
  26. Karami, M., Faizollahi, K. and Ghadiriyan, T., 2016. Atlas of mammals in Iran. Tehran, Iean. Department of Environment Press. 281 p. (In Farsi).
  27. Lay-Douglas, M., 1967. A study of the mammals of Iran: Fieldiana Zoology. Vol. 54. Chicago, Field Museum of Natural History. 220
  28. Malekiyan, M. and Hemami, M.R., 2012. Basics of conservation biology. Jahade-Daneshgahi press, Mashahd. P. 304
  29. Moehlman, P.D., 1998. Feral asses (Equus africanus): intraspecific variation in social organization in arid and mesic habitats. Applied Animal Behaviour Science. 60, 171-195.
  30. Moehlman, P.D., 2002. Equids: zebras, asses and horses. Status survey and conservation action plan. Gland (Switzerland). IUCN.
  31. Moehlman, P.D., Shah, N. and Feh, C., 2008. Equus hemionus. In IUCN Red List of Threatened Species. v. 2012.1. Http://www.iucnredlist.org [accessed 28 June 2012].
  32. Momeni, M., Hemami, M.R. and Malekiyan, M., 2013. Estimation of abundance and assessment of habitat needs of Persian Onager in Qatrouyeh National Park. Applied Ecological. 2 (3), 37-47
  33. Murray, M., 2003. Overkill and sustainable use. Science 299: 1851-1853.
  34. Nabiyan. M., 2010. Habitat suitability of Persian Onager (Equus onager) in Bahrame-Gur Protected Area and presenting habitat suitability by use of HEP. MSc. Thesis, Islamic Azad University, Science and Research Branch.
  35. Nasiri Moghadam, N., 2010. Investigating the genetic structure and morphometric analysis of Iranian Wild Ass skulls in Touran Biosphere Reserve and Bahram Gore Protected Area. MSc. thesis, University of Tehran.
  36. Nezami, B., Yousefi, M., Najafi Siavashan, N., Yousefi, R. and Shirkhani, A., 2022.  Species Richness, Threats and Conservation Status of Mammals of Touran National Park, Semnan province. Animal Environment. In press. (In Farsi).
  37. Nowzari, H., Hemami, M., Karami, M., Kheirkhah Zarkesh, M.M., Riazi, B. and Rubenstein, D.I., 2013. Habitat use by the Persian onager, Equus hemionus onager (Perissodactyla: Equidae) in Qatrouyeh National Park, Fars, Iran. Journal of Natural History. 100(1), 185-191. http://dx.doi.org/10.1080/00222933.2013.802040
  38. Nunney, L., 1993. The influence of mating systems and overlapping generations of effective population size. Evolution. 47, 1329-1341
  39. Philip, J., Seddon, P., Soorae, S. and Launay, F., 2005. Taxonomic bias in reintroduction projects. Animal Conservation. 8, 51-58. https://doi.org/10.1017/S1367943004001799
  40. Primack, R.B., 1998. Essentials of Conservation Biology. 2nd edition Sinauer. Sunderland. USA
  41. Ralls, K.R.A., Garrot, D.B.S. and Starfield, A.M., 1992. Research on threatened population. 197-216
  42. Ransom, J.I., Lagos, L., Hrabar, H., Nowzari, H., Usukhjargal, D. and Spasskaya, N., 2016. Wild and feral equid population dynamics. In: Ransom JI, Kaczensky P (eds) Wild Equids-ecology, management, and conservation. Johns Hopkins University Press. Baltimore. Pp. 87–104
  43. Saltz, D. and Rubenstein, D.I., 1995. Population dynamics of a reintroduced Asiatic wild ass (Equus hemionus) herd. Ecological Applications. 5, 327–335
  44. Saltz, D., 1995. Population dynamics of a reintroduced Asiatic wild ass (Equus hemionus) herd. Ecological Applications. 5, 327-335.
  45. Saltz, D., Daniel, I., Rubenstein, G. and White, C., 2006. The impact of increased environmental stochasticity due to climate change on the dynamics of Asiatic wild ass. Conservation Biology. 20, 1402-1409. https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2006.00486.x
  46. Saltz, D., Mary Rowem, D. and Rubenstein, I., 2000. The effect of space–use patterns of reintroduced Asiatic wild ass on effective population size. Conservation Biology. 14, 1852-1861. https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2000.99227.x
  47. Steck, B., 2017. International studbook for the Somali wild ass 2016. Zoo Basel, Basel. Switzerland
  48. Tatin, L., Darreh-Shoori, B.F., Tourenq, Ch., Tatin, D. and Azmayesh, B., 2003. The last populations of the Critically Endangered onager Equus hemionus onager in Iran: urgent requirements for protection and study. Oryx. 37(4), 488-491. https://doi.org/10.1017/S0030605303000875
  49. Tatin, L., King, S.R.B., Munkhtuya, B., Hewison, A.J.M. and Feh, C., 2009. Demography of a socially natural herd of Przewalski’s horses: an example of a small, closed population. Journal of Zoology. 277, 134-140. https://doi.org/10.1111/j.1469-7998.2008.00520.x
  50. Tayefeh, F.H., Ghasemi, S., Izadian, M., Ghorbanzadeh, S.G., Ebrahimi, E. and Nezami, B., 2020. National Action Plan for Management and Protection of Iranian Onager. Research Center of Environment and Sustainable Development. Tehran, Iran. Department of the Environment. 72 p. (In Farsi).
  51. Tesfai, R.T., 2006. Conservation of African wild ass (Equus africanus) in Messir plateau (Asa-ila), Eritrea: the role of forage availability and diurnal activity pattern during the rainy and beginning of the dry season. M.Sc. thesis. University of Kent/DICE. Canterbury, United Kingdom.
  52. Tesfai, R.T., Owen-Smith, N., Parrini, F. and Moehlman, P.D., 2019. Viability of the critically endangered African wild ass (Equus africanus) population on Messir Plateau (Eritrea). Journal of Mammalogy. 100(1), 185-191. https://doi.org/10.1093/jmammal/gyy164
  53. Van Duyne, E.R., Anneleen, E.V., Willem, F.D., Boer, R., Henkens, H.G. and Dorj, U., 2009. Wolf Predation among Reintroduced Przewalski Horses in Hustai National Park, Mongolia. Journal of Wildlife Management. 73, 836-843. https://doi.org/10.2193/2008-027
  54. Varasteh Moradi, H. and Salman Mahini, A., 2011. Wildlife Habitat Suitability (I). Ayeneh Nama press.
  55. Yousefi, M., Nezami, B., Abdoos, A., Zaheri, B.A., Radman, A. and Najafi Siavashan, N., 2021. Richness and conservation status of birds of Touran National Park, Semnan province. Experimental Animal Biology. 10(1:37), 51-61. https://doi: 10.30473/EAB.2021.57661.1816
  56. Zhirnov, L.V. and Ilyinsky, V.O., 1986. The Great Gobi Reserve: a refuge for rare animals of the Central Asian deserts. USSR/UNEP Project, Programme for Publication and Informational Support. GKNT, Moscow. Centre for International Projects
  57. Ziaee, H., 2008. A field guide to mammals of Iran. Tehran, Iran: Second edition. Wildlife Center Publication. 419 p. (In Farsi).
محیط زیست و توسعه فرابخشی
دوره 8، شماره 79
فروردین 1402
صفحه 26-47
فایل ها
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار