اقتصاد محیط زیست
سمانه باقری
چکیده
مقدمه: مصرف سوخت فسیلی همراه با انتشار گازهای گلخانه ای، سبب افزایش دمای کره زمین شده است. تغییرات غیرعادی آب و هوا، بالا آمدن سطح دریاها، ذوب شدن یخچالها و دیگر پدیده های آب و هوایی توجه جهانی را برانگیخته است. انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان عامل اصلی تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین در نظر گرفته شده است. گاز دی اکسیدکربن، ...
بیشتر
مقدمه: مصرف سوخت فسیلی همراه با انتشار گازهای گلخانه ای، سبب افزایش دمای کره زمین شده است. تغییرات غیرعادی آب و هوا، بالا آمدن سطح دریاها، ذوب شدن یخچالها و دیگر پدیده های آب و هوایی توجه جهانی را برانگیخته است. انتشار گازهای گلخانه ای به عنوان عامل اصلی تغییرات آب و هوا و گرمایش زمین در نظر گرفته شده است. گاز دی اکسیدکربن، بیشترین درصد گازهای گلخانه ای را شامل می شود. انتشار آلودگی، از مهمترین مشکلات کشورها است و از مشکلات قرن حاضر است. ایران در رده ده کشور با بیشترین انتشار گاز کربنیک در جهان است که برای کاهش انتشار گاز کربنیک در این کشور برنامه ریزی هایی انجام شده است که سبب کاهش انتشار گاز کربنیک در این کشور نشده است.مواد و روش ها: هدف این پژوهش بررسی مصرف انرژی، انتشار گاز کربنیک و رشد اقتصادی با استفاده از رویکرد نمودار غیرچرخه ای جهتدار برای دوره زمانی 2018-1990 میلادی برای کشور ایران است. داده های سالانه از بانک جهانی بهدست آمده است. آزمون همبستگی پیرسون و آزمون علیت گرنجر برای متغیرهای رشد اقتصادی، سرمایه، تجارت آزاد، انتشار گاز کربنیک و مصرف انرژی بررسی شدند. این پژوهش برای نخستین بار به بررسی رابطه علیت مصرف انرژی، انتشار گاز کربنیک و رشد اقتصادی با رویکرد نمودار غیرچرخه ای جهت دار می پردازد.نتایج: مطابق نتایج این پژوهش، همبستگی معنادار بین متغیرهای انتشار گاز کربنیک، تجارت آزاد، مصرف انرژی، تشکیل سرمایه و تولید ناخالص داخلی وجود دارد. بیشترین ضریب همبستگی متعلق به تولید ناخالص داخلی و انتشار گاز کربنیک است و کمترین ضریب همبستگی مربوط به تولید ناخالص داخلی و تجارت آزاد است. مطابق نتایج آزمون علیت گرنجر، علیت از GDP به انتشار گاز کربنیک، علیت از انتشار گاز کربنیک به مصرف انرژی، علیت از GDP به مصرف انرژی، علیت از سرمایه به مصرف انرژی، علیت از سرمایه به GDP، علیت از انتشار گاز کربنیک به تجارت آزاد، علیت از مصرف انرژی به تجارت آزاد، علیت از سرمایه به تجارت آزاد و علیت از GDP به تجارت آزاد وجود دارد.بحث: کشور ایران به دلیل دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز، دارای مزیت نسبی در مصرف سوخت های فسیلی است که این مزیت، سبب انتشار آلاینده ها توسط تولید ناخالص داخلی شده است. مطابق نتایج، علیت از تولید ناخالص داخلی به مصرف انرژی و انتشار گاز کربنیک وجود دارد که نشان می دهد، برای کاهش انتشار گاز کربنیک، نیازی به کاهش رشد اقتصادی نیست و بیانگر این موضوع است که مصرف انرژی و انتشار گاز کربنیک در کشور ایران، به رشد اقتصادی منجر نخواهند شد و این کشور میتواند سیاست محافظه کارانه مصرف انرژی و سیاست کاهش انتشار کربن را در درازمدت بدون ایجاد مانع و کاهش در رشد اقتصادی دنبال کند. رشد اقتصادی منجر به انتشار آلودگی شده است و میتوان با استفاده از سیاست های توسعه پایدار، رشد اقتصادی بدون انتشار آلودگی را دنبال کرد. علیت از رشد اقتصادی به مصرف انرژی، تجارت و سرمایه وجود دارد. مطابق نمودار غیرچرخه ای جهتدار (DAG)، آزمون علیت گرنجر در متغیرهای رشد اقتصادی، تجارت آزاد، سرمایه، انتشار گاز کربنیک و مصرف انرژی بررسی شد و مطابق نتایج این پژوهش، علیت گرنجر از رشد اقتصادی به دیگر متغیرها آغاز شده است.
کاظم امین زاده؛ صادق بختیاری؛ سعید دائی کریم زاده
چکیده
پیشینه و هدف:ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی در یک بستر زمانی بلندمدت، می تواند به صورت مستقیم، معکوس و یا ترکیبی از هر دو باشد. این بحث (جریان ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی)، موضوع بسیاری از مطالعات و تحقیقات قرار گرفته است. آثار رشد اقتصادی بر محیط زیست یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد ...
بیشتر
پیشینه و هدف:ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی در یک بستر زمانی بلندمدت، می تواند به صورت مستقیم، معکوس و یا ترکیبی از هر دو باشد. این بحث (جریان ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی)، موضوع بسیاری از مطالعات و تحقیقات قرار گرفته است. آثار رشد اقتصادی بر محیط زیست یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد محیط زیست است. صنعتی شدن جوامع امروزی منجر به بهره برداری بیشتر و فشرده تر از سوخت های فسیلی شده است. احتراق این سوخت ها منجر به افزایش انتشار مواد آلاینده سمی و خطرناک می شود و آسیب های جهانی نظیر گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی، از پیامدهای غیرقابل‌اجتناب آن به شمار می رود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376- 1399 برای 12 استان صنعتی کشور می باشد. نتایج برآوردها به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است و با افزایش تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه، ابتدا آلودگی افزایش یافته، سپس با رسیدن به نقطه اوج شروع به کاهش نموده و در نهایت با افزایش بیشتر تولید مجددا روند صعودی افزایش آلودگی ادامه می یابد و با استفاده از تکنیک DOLS و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی یاد شده، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه ابتدا با استفاده از آزمون های ریشه واحد پانلی، مانایی متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد. سپس با استفاده از آزمون هم انباشتگی کائو، رابطه هم جمعی بین متغیرها و وجود و عدم وجود رگرسیون کاذب مورد ارزیابی قرار می گیرد. در نهایت با بهره گیری از روش حداقل مربعات کاملاً اصلاح شده و حداقل مربعات پویا به برآورد ضرایب متغیرها پرداخته شده است.نتایج: بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های موجود در بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376- 1399 برای 12 استان صنعتی کشور پرداخته شود. نتایج برآورد به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است.بحث: باتوجه به نتایج بدست آمده از تخمین مدل ها به روش DOLS در بررسی منحنی محیط زیستی کوزنتس و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی انتخابی، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است. همچنین وجود متغیر شهرنشینی در مدل، باعث ایجاد اثرات مثبت و افزایشی بر آلودگی شده است، این موضوع بدان معنی است که گسترش شهرنشینی موجب افزایش مصرف سوخت های فسیلی شده و در نتیجه آلودگی هوای ناشی از آن را نیز تشدید نموده است.باتوجه به ضرایب بالای رابطه تولید و آلودگی، مشخص می شود ایران در مرحله اول آلودگی و در قسمت صعودی منحنی محیط زیستی کوزنتس قرار دارد. هم چنین با توجه به نرخ مثبت رشد آلودگی در ایران در بلندمدت شاهد انباشت آلودگی در محیط زیست خواهیم بود.
اقتصاد محیط زیست
ویدا ورهرامی؛ فتانه کولیوند
چکیده
هدف این مطالعه، برآورد الگوی رشداقتصادی درونزا و لحاظ اثر سلامت نیروی انسانی بررشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم ازطریق تأثیری که آلودگی محیط زیستی بر سلامت نیروی انسانی به جای می گذارد، می‌باشد. در این پژوهش برای بررسی اثر سلامت نیروی انسانی بر رشداقتصادی، از یک الگوی اقتصادسنجی، با به رهگیری از روش داده های تابلویی ...
بیشتر
هدف این مطالعه، برآورد الگوی رشداقتصادی درونزا و لحاظ اثر سلامت نیروی انسانی بررشد اقتصادی به صورت غیرمستقیم ازطریق تأثیری که آلودگی محیط زیستی بر سلامت نیروی انسانی به جای می گذارد، می‌باشد. در این پژوهش برای بررسی اثر سلامت نیروی انسانی بر رشداقتصادی، از یک الگوی اقتصادسنجی، با به رهگیری از روش داده های تابلویی برای کشورهای منتخب نفتی در دوره (2017-1995) استفاده شده و از یک شاخص سلامت (امید به زندگی) و یک شاخص آلودگی محیطزیستی (CO2 و NOx) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آلودگی محیط زیستی تأثیرمنفی و معناداری بر شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی دارد. همچنین در کشورهای مورد بررسی رابطه شاخص آلودگی و رشد اقتصادی یک رابطه منفی است، زیرا باتوجه به رابطه مثبت میان شاخص سلامت و شاخص توسعه انسانی و همچنین رابطه مثبت و قابل توجه میان شاخص توسعه انسانی و رشد اقتصادی، افزایش آلودگی مقداری از تأثیر مثبت و قابلتوجه شاخص توسعه انسانی بر رشداقتصادی را خنثی خواهد کرد.