محیط زیست دریایی
مصطفی بهره بر؛ محمد منصور توتونی؛ مهران لقمانی
چکیده
مقدمه: کیتون‌ها از نرمتنانی دریایی، اکثراً چرنده، مقاوم به شرایط جزرومدی و غالباً ساکن در شکاف تخته سنگ‌ها هستند. دریای عمان در جنوب شرقی ایران و شمالغربی اقیانوس هند و به شدت تحت تأثیر بادهای موسمی اقیانوس هند (مانسون) قرار دارد. دریای مکران به علت وقوع فرایند مانسون دارای تنوع غنی از انواع گونههای دریازی از جمله، نرم‌تنان ...
بیشتر
مقدمه: کیتون‌ها از نرمتنانی دریایی، اکثراً چرنده، مقاوم به شرایط جزرومدی و غالباً ساکن در شکاف تخته سنگ‌ها هستند. دریای عمان در جنوب شرقی ایران و شمالغربی اقیانوس هند و به شدت تحت تأثیر بادهای موسمی اقیانوس هند (مانسون) قرار دارد. دریای مکران به علت وقوع فرایند مانسون دارای تنوع غنی از انواع گونههای دریازی از جمله، نرم‌تنان است. هدف تحقیق حاضر، بررسی تراکم و پراکنش کیتون Acanthopleura vaillantii در سواحل پزم، کنارک، تیس، کلبه غواصی، دریای بزرگ و رمین در زمستان 1398و تابستان 1399 بوده است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه، با استفاده از کوادرات یک در یک متر مربع، تراکم و پراکنش A. vaillantii در ترانسکت‌های عمود بر دریا و در منطقه جزرومدی شش ایستگاه در سواحل پزم، کنارک، تیس، کلبه غواصی، دریای بزرگ و رمین بررسی شد. تعدادی از نمونه‌ها در هر ایستگاه جهت اندازه گیری پارامترهای زیستی از قبیل طول، وزنتر کل، وزنتر بافت نرم، درصد رطوبت بافت و درصد وزن خشک جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. در هر ایستگاه فاکتورهای فیزیکی شیمیایی آب (دما،شوری و اسیدیته) به‌وسیله دستگاه مولتی متر WTW ثبت گردید.نتایج: بررسی‌ها نشان‌داد که بیشترین میانگین تراکم در زمستان، در ایستگاه رمین و معادل 46/1 ± 27/11 فرد بر متر مربع بوده است. درمجموع، ایستگاه رمین در زمستان و تابستان دارای بیشترین میانگین تراکم با 67/2± 15/19 فرد بر مترمربع بود. همچنین، کمترین میانگین تراکم مربوط به ایستگاه کلبه غواصی در تابستان و ترانسکت اول بخش پایین جزر و مدی بوده که به دلیل وجود بستر ماسه‌ای نمونه‌ای ثبت نشد. درمجموع، در ایستگاه کلبه غواصی میانگین تراکم برای دو فصل، 26/0±85/0 فرد بر مترمربع کمترین میزان بود. آزمون آماری اختلاف معنیداری را بین ایستگاه‌ها نشان داد (05/0P<). بررسی پارامترهای زیستی نشان داد که در ایستگاه تیس، به ترتیب در زمستان و تابستان بیشترین میانگین طول 25/4±56/53 و 53/4± 2/58 میلی‌متر، وزن 43/7±19/23 و 51/8± 22/28 گرم و در ایستگاه کلبه غواصی برای زمستان کمترین میانگین طول 14/2± 32 میلی‌متر و وزن 85/0±99/2 گرم بود. در ایستگاه دریای بزرگ، در تابستان کمترین میانگین طول و وزن به ترتیب 21/4±44/43 میلی‌متر و 89/4± 53/16 گرم بوده است.بحث: طبق نتایج سایر محققین ایستگاه تیس از تنوعزیستی بالایی برخوردار می‌باشد ولی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در این ایستگاه، نمونه‌های A. vaillantii علی رغم تراکم کمتر (احتمالا به دلیل رقابت) دارای وزن و طول بیشتری بودند. همچنین، در شکاف صخره‌ها و استخرهای جزرومدی با پوشش جلبکی و دمای 22 تا 26 درجه سانتی‌گراد، تراکم و پراکنش بیشتری وجود داشت.
محیط زیست دریایی
مهشید جلیلی؛ ابوالفضل صالح؛ مریم فلاحی؛ علی ماشینچیان مرادی؛ محمدرضا فاطمی
چکیده
فراوانی، پراکندگی و تنوع ساختار جمعیت گونه ای فیتوپلانکتونی و میزان غلظت مواد مغذی خلیج چابهار در سال 99-98 مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. گسترش فیتوپلانکتون به عوامل فیزیکوشیمیایی، مواد مغذی در دسترس، میکسوتروفی بودن گونه ها و شکارچیان (زئوپلانکتون) بستگی دارد. نمونه برداری از آب توسط بطری نیسکین در 9 ایستگاه در 6 بار از ...
بیشتر
فراوانی، پراکندگی و تنوع ساختار جمعیت گونه ای فیتوپلانکتونی و میزان غلظت مواد مغذی خلیج چابهار در سال 99-98 مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. گسترش فیتوپلانکتون به عوامل فیزیکوشیمیایی، مواد مغذی در دسترس، میکسوتروفی بودن گونه ها و شکارچیان (زئوپلانکتون) بستگی دارد. نمونه برداری از آب توسط بطری نیسکین در 9 ایستگاه در 6 بار از سال در دوره های پیش مانسون، 2 بار در مانسون جنوب غربی، پس مانسون و 2 بار در مانسون تابستانه انجام گرفت. در این بررسی 114 گونه فیتوپلانکتون متعلق به 4 شاخه باسیلاریوفیتا، داینوفیتا، سیانوفیتا و کروموفیتا شناسایی شد. داینوفیتا با تراکم 94% بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. با انجام آزمون آماری غیرپارامتریک Kruskal-Wallis تفاوت معنیداری بین تراکم گونه های ماههای نمونه برداری شده دیده شد. اگرچه اختلاف معنی داری بین تراکم گونه ها و میزان مواد مغذی دیده نشد اما همسویی مشخص و واضحی بین میزان مصرف مواد مغذی و تراکم فیتوپلانکتون مشاهده گردید. نتایج نشان داد افزایش مواد مغذی در پاییز و زمستان سبب افزایش تراکم فیتوپلانکتون (به خصوص در مهر و بهمن) میشود. آزمون CCA نشان داد که حدود 84% تغییرات تراکم فیتوپلانکتون به میزان مواد مغذی و میزان اکسیژن محلول بستگی دارد.
محیط زیست دریایی
حمیدرضا اکبرپور؛ سید باقر میرعباسی؛ احسان کامرانی
چکیده
آلودگی دریایی از دیرباز به عنوان یکی از الویت ها و اهداف سطح بالای سازمان بین المللی دریانوردی (ایمو) مطرح بوده است. در این میان آلودگی ناشی از دفع ضایعات به عنوان یکی از مهمترین مباحث مطروحه توسط ایمو مورد توجه بوده است. این پژوهش در پی بررسی عملکرد ایمو به عنوان سازمان صلاحیتدار در این زمینه است. به طور کلی ایمو با ایجاد ...
بیشتر
آلودگی دریایی از دیرباز به عنوان یکی از الویت ها و اهداف سطح بالای سازمان بین المللی دریانوردی (ایمو) مطرح بوده است. در این میان آلودگی ناشی از دفع ضایعات به عنوان یکی از مهمترین مباحث مطروحه توسط ایمو مورد توجه بوده است. این پژوهش در پی بررسی عملکرد ایمو به عنوان سازمان صلاحیتدار در این زمینه است. به طور کلی ایمو با ایجاد تغییر در ساختار و متناسب سازی آن با اهداف مصرح در اساسنامه خود، زمینه را برای مقابله با انواع آلودگی دریایی مهیا نموده است. تأسیس کمیته حفاظت از محیط زیست دریایی و سپس تأسیس کمیته فرعی آلودگی های دریایی و مقابله با آن به وضوح بر تأکید ویژه ایمو برای مقابله با انواع آلودگی به ویژه آلودگی ناشی از دفع ضایعات اشاره دارد. علاوه بر این تدوین و تصویب کنوانسیون اختصاصی پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از دفع ضایعات و سایر مواد (کنوانسیون لندن) و پروتکل آن، به تمرکز بر مبارزه با این نوع آلودگی کمک فراوانی نموده است. این کنوانسیون و پروتکل آن با اجرای برنامه‌های نظارتی، کنترل تخلیه ضایعات را مدیریت می نماید. همچنین این کنوانسیون در ابتدا دفع ضایعات از نوع خاصی را هدف قرار داد و سپس به تدریج این رژیم را محدودتر نمود. این مسأله سبب شد تا محیط زیست دریایی و سایر منافع حاصل از دریا از جمله منافع اقتصادی دریایی بیش از پیش محافظت شود. در مجموع کنوانسیون لندن و پروتکل آن باعث شد که آلودگی ناشی از دفع ضایعات در مرکز توجه جامعه دریایی قرار گیرد و ابزار حقوقی مناسب در جهت کنترل و پیشگیری این نوع آلودگی فراهم شود.