ارزیابی زیست محیطی
فاطمه محمدیاری؛ محسن توکلی
چکیده
مقدمه: خدمات اکوسیستم فرهنگی به عنوان یکی از اجزای خدمات اکوسیستم، مزایای نامشهود انسان از اکوسیستم‌ها است که نقش اساسی در ارتقای رفاه انسان ایفا می‌کند. تغییرات سریع کاربری اراضی با آسیب به دارایی‌های اکولوژیک در حوزه آبخیز شهر ایلام باعث کاهش ظرفیت خدمات اکوسیستم فرهنگی از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی شده است. بنابراین ارزیابی ...
بیشتر
مقدمه: خدمات اکوسیستم فرهنگی به عنوان یکی از اجزای خدمات اکوسیستم، مزایای نامشهود انسان از اکوسیستم‌ها است که نقش اساسی در ارتقای رفاه انسان ایفا می‌کند. تغییرات سریع کاربری اراضی با آسیب به دارایی‌های اکولوژیک در حوزه آبخیز شهر ایلام باعث کاهش ظرفیت خدمات اکوسیستم فرهنگی از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی شده است. بنابراین ارزیابی عرضه خدمت اکوسیستمی زیبایی شناختی که نشان‌دهنده‌ی تنوعزیستی در مناطق شهری و شرایط مطلوب برای زندگی است، برای گنجاندن در برنامه‌های آمایشی شهر ایلام در راستای اقدامات مدیریتی مناسب امری ضروری محسوب میشود. بدین منظور در پژوهش حاضر، یک رویکرد یکپارچه برای تهیه نقشه زیبایی‌شناختی با هدف نمایش توزیع مکانی عرضه خدمت زیبایی‌شناختی در حوضه آبخیز شهر ایلام ارائه شده است که نتایج آن میتواند تا حد زیادی بر برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی در مورد توسعه آینده به سمت پایداری شهری با حفظ اکوسیستم‌های طبیعی تأثیر بگذارد.مواد و روش‌ها: توزیع فضایی عرضه خدمات اکوسیستمی زیبایی‌شناختی در حوزه آبخیز شهری ایلام با استفاده از 12 معیار بصری و اکولوژیک، شامل: شیب، ارتفاع، ژئومرفولوژی، کاربری اراضی، ویژگیهای زیستگاه، قابلیت دید مناطق پرتنوع، قابلیت دید جاده‌ها، قابلیت مناطق مسکونی، قابلیت دید رودخانه، قابلیت دید پارک، تیپ و تراکم پوشش گیاهی بررسی شد. برای تهیه لایه‌های قابلیت دید از دستور Viewshed در نرمافزار TerrSet Idrisi استفاده شد. سپس لایه‌های ورودی با استفاده از توابع عضویت فازی و با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در سامانه ArcGIS10.8 ادغام شدند. در بین روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای اولویت‌بندی معیارها استفاده شد.نتایج: بر اساس نتایج فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با توجه به نتایج کارشناسان در بین معیارهای ورودی، قابلیت دید رودخانه، تیپ گیاهی و قابلیت دید نقاط پرتنوع به ترتیب با مقادیر 14/0، 127/0 و 116/0 بیشترین وزن را به خود اختصاص دادند. از طرف دیگر کمترین اهمیت و وزن در معیار قابلیت دید جاده‌ها مشاهده شد. بر اساس نقشه نهایی کیفیت زیبایی‌شناختی، بهترین کیفیت این خدمت در قسمت‌هایی از شمال، شرق، جنوب شرقی و غرب حوضه آبخیز شهر ایلام است که این مکان‌ها دارای بهترین قابلیت دید رودخانه، قابلیت دید مناطق پرتنوع، ارتفاع زیاد تا متوسط و با پوشش غالب جنگلی هستند.بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که مناطق با پوشش جنگلی و مناطق با کاربریهای انسانی به ترتیب بالاترین و پایینترین ظرفیت این خدمت در منطقه مورد مطالعه را دارند که حاکی از اهمیت کاربریهای سبز طبیعی نسبت به کاربریهای مصنوعی و انسان‌ساخت در ارائه خدمت زیبایی‌شناختی است. این نتایج نشان می‌دهد که ظرفیت اکوسیستم حوضه آبخیز شهر ایلام در ارائه خدمت زیبایی‌شناختی در مکان‌های مختلف متغیر است و تحت تأثیر عوامل مختلفی به‌ویژه تغییرات توپوگرافی و الگوی کاربری اراضی است. از این رو، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی یک عامل مهم برای حفظ خدمات اکوسیستم است. زیرا تغییرات کاربری اراضی بر ظرفیت اکوسیستم برای تولید کالا و خدمات تأثیر می‌گذارد. همچنین نتایج این پژوهش با ارائه الگوی توزیع فضایی پتانسیل خدمت زیبایی‌شناختی میتواند برای تصمیم‌گیران، مدیران و برنامه‌ریزان شهری به منظور پایش و حفاظت از ارزش‌های زیبایی‌شناختی و اتخاذ استراتژی‌ها و برنامه‌ریزی‌های مدیریت منظر شهری در سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه مهم و مفید باشد.
ارزیابی زیست محیطی
هوشنگ جادری؛ داوود جهانی؛ حمیدرضا پیروان؛ نادر کهنسال قدیم وند
چکیده
مقدمه: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقهای توسط فعالیت های انسانی به محیط زیست وارد شده و در بستر آب رسوب می کنند. این ترکیبات از جمله آلاینده های محیط زیست به شمار می روند و به شدت برای سلامتی انسان و سایر جانداران حتی در مقادیر بسیار کم مضر هستند. به همین دلیل، تعیین غلظت این آلاینده ها برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه ...
بیشتر
مقدمه: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقهای توسط فعالیت های انسانی به محیط زیست وارد شده و در بستر آب رسوب می کنند. این ترکیبات از جمله آلاینده های محیط زیست به شمار می روند و به شدت برای سلامتی انسان و سایر جانداران حتی در مقادیر بسیار کم مضر هستند. به همین دلیل، تعیین غلظت این آلاینده ها برای ارزیابی کیفیت آب رودخانه ها بسیار اهمیت دارد. از حدود صد ترکیب PAHs که توسط سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا شناسایی شده است، 16 ترکیب بیشترین تخریب و بیماریزایی را دارند و به همین دلیل به عنوان آلاینده های پیشگام معرفی شدهاند. در پژوهش حاضر به تعیین غلظت این آلاینده ها در رودخانه کارون پرداخته شد.مواد و روش ها: در این تحقیق، تعداد 29 نمونه رسوب در محدودهی چم گلک در شمال خوزستان تا چوئیبده در جنوب خوزستان در سال 1401 برداشت شد. نمونه های برداشت شده بلافاصله در ظروف شیشه ای و در دمای 10- درجه سانتی گراد نگهداری شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. تا زمان استخراج، نمونه ها در دستگاه خشکانندهی انجمادی خشک شده سپس در فریزر با دمای 50- درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پیش از انجام عملیات استخراج، کلیه نمونه ها به وسیله ی کوبیدن در هاون چینی، پودر شده و از الک کوچکتر از 63/0 میکرون عبور داده شدند. پس از تعیین مقادیر هر کدام از هیدروکربن های مورد نظر توسط دستگاه دوینکس 350، منشاء ترکیبات از نظر سوختی یا نفتی بودن تعیین گردید. در نهایت غلظت ترکیبات به دست آمده با استاندارد کیفیت رسوب آمریکا مقایسه شدند. در این استاندارد، دو دسته خطر ERL و ERM برای آلودگی رسوبات در نظر گرفته شده است.نتایج: براساس میانگین غلظت هیدروکربن های مورد مطالعه، فلورانتن بنزو b و فنانترن بیشترین آلودگی را به نسبت غلظت در بین کلیه هیدروکربن های مورد مطالعه داشتند. غلظت فلورانتن بنزو k، فلورن، پایرن و پایرن ایندن (1,2,3,c,d) نیز بیشتر از یک میکروگرم بر کیلوگرم رسوب بود که نسبت به میانگین غلظت سایر هیدروکربن ها بالا بود. سایر هیدروکربن ها میانگین غلظت کمتر از 80/0 میکروگرم بر کیلوگرم داشتند. حداقل غلظت کل هیدروکربن های چند حلقهای بین 15/2-01/0 میکروگرم بر کیلوگرم و حداکثر غلظت آنها بین 97/8-05/0 میکروگرم بر کیلوگرم رسوب متغیر بود. نتایج چولگی (0/3 > SKW > 75/0-) نشان داد که تغییرات مکانی زیادی برای همه ی آلاینده ها وجود داشت لیکن آنتراسن با چولگی 0/3 دارای بیشترین تغییرات مکانی، با بیشترین غلظت در جنوب رودخانه کارون و فلورانتن بنزو b نیز دارای چولگی 75/0- و بیشترین غلظت آلاینده در شمال رودخانه کارون بود. به جز چهار هیدروکربن فلورانتن بنزو b و k، پایرن ایندن (1,2,3,c,d) و پرلن بنزو (g,h,i)، غلظت اکثر آلاینده ها در رودخانه کارون کمتر از حد استاندارد کیفیت رسوب آمریکا (<ERM و <ERL) بود.
بحث: بررسی منشاء آلاینده ها نشان داد که در شمال رودخانه کارون آلودگی بیشتر منشاء سوختی داشت ولی در مرکز و جنوب این رودخانه هر دو منشاء سوختی و نفتی مشاهده شد. این نتایج نشان داد که آلودگی های هوایی اثر بیشتری بر افزایش غلظت هیدروکربن ها در رسوبات این رودخانه داشته است. همچنین سوخت قایق های موتوری و شناورهای موجود در بازهی اهواز تا آبادان نیز می تواند عامل مهمی در افزایش آلودگی هیدروکربنی با منشاء سوختی باشد. بنابراین گرچه آلودگی هیدروکربنی در این رودخانه مشاهده شد، ولی از نظر غلظت در حد بحرانی نبود.
ارزیابی زیست محیطی
مریم دهمرده پهلوان؛ محسن شهریاری مقدم؛ سعیده ملکی نجف آبادی؛ وحید راهداری
چکیده
مقدمه: مناطق ساحلی در سراسر جهان از اهمیت اجتماعی و اقتصادی زیادی برخوردار می‌باشند. این مناطق علاوه بر ارائه خدمات مهم اکوسیستمی، قابلیت شایانی برای فعالیت‌هایی از قبیل گردشگری، صنعتی و ترابری داشته و به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها کمک زیادی کرده است. از سویی دیگر با توجه به اینکه مناطق ساحلی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌ها هستند، ...
بیشتر
مقدمه: مناطق ساحلی در سراسر جهان از اهمیت اجتماعی و اقتصادی زیادی برخوردار می‌باشند. این مناطق علاوه بر ارائه خدمات مهم اکوسیستمی، قابلیت شایانی برای فعالیت‌هایی از قبیل گردشگری، صنعتی و ترابری داشته و به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها کمک زیادی کرده است. از سویی دیگر با توجه به اینکه مناطق ساحلی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌ها هستند، نیازمند پایش و برنامه‌ریزی برای حفاظت هرچه بیشتر می‌باشند، بنابراین تشخیص به موقع و دقیق تغییرات کاربری اراضی که پایه و اساس درک بهتر تعاملات میان انسان و پدیده‌های طبیعی است، مقدمات لازم را برای مدیریت و استفاده کارآمد از قابلیت‌های مناطق ساحلی را فراهم می‌کند. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی در نواحی ساحلی چابهار برای 4 دوره شامل سال‌های 1368، 1378، 1388 و 1398 با استفاده از از سری زمانی داده‌های ماهواره لندست انجام گرفت. به منظور تهیه نقشه پوشش زمین، عملیات پردازش بر روی تصاویر طی مراحل پیش‌پردازش و پردازش انجام و طبقه‌بندی به روش ترکیبی انجام شد. دقت نقشه‌های تهیه شده با تهیه ماتریس خطا، محاسبه شاخص کاپا و صحت کلی به ترتیب بیش از 8/0 و 80 درصد، محاسبه گردید. سپس با استفاده سنجه‌های سیمای سرزمین تحلیل تغییرات الگوی مکانی طبقات کاربری اراضی انجام گرفت.نتایج: نتایح نشان داد در سال‌های مورد مطالعه بیشترین درصد کاربری مربوط به اراضی بایر بوده است. پوشش اراضی شوره زار و بایر در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال 1368 به ترتیب 28/398 و 7/75 هکتار کاهش در حالی که پوشش اراضی پهنه آبی در سال 1398 نسبت به سال 1368 به میزان 3/115 هکتار افزایش را نشان داد. بررسی کاربری پوشش گیاهی نیز نشان داد این کاربری در تمامی دوره‌ها کمترین میزان مساحت را به همراه کاربری انسان ساخت به خود اختصاص داده است و افزایش تدریجی داشته‌اند. همچنین ارزیابی صحت طبقه‌بندی نقشه پوشش اراضی نشان دهنده صحت بالای نقشه تولیدی هستند به طوری که در دوره 1368 با 25/93 بیشترین و دوره 1398 با 6/85 کمترین میزان صحت جهت طبقه‌بندی به دست آمده است. نتایج نشان داد در سال ۱۳۹۸ تعداد لکه پهنه آبی، پوشش گیاهی و انسان ساخت (830، 2662 و 4 به ترتیب) نسبت به سال 1368 (146، 2386 و 1 به ترتیب) افزایش یافته در حالی که تعداد لکه شوره زار و اراضی بایر در سال 1398 (643 و 761 به ترتیب) نسبت به سال ۱۳۶۸ (720 و 1060 به ترتیب) کاهش نشان داد.بحث: نتایج مطالعه حاضر نشان داد تغییرات قابل ملاحظه‌ایی در خط ساحلی چابهار طی 30 سال اخیر رخ داده است. نتایج حاکی از آن است که در منطقه مطالعاتی از سال 1368 تا 1398 پوشش گیاهی رشد قابل ملاحظه‌ایی کرده است (از 34/116 به 30/202) و در مجموع 96/85 به کاربری پوشش گیاهی افزوده شده است. افزایش کاربری پوشش گیاهی را میتوان به افزایش کشاورزی نسبت داد. نتایج آشکارسازی تغییرات مناطق انسان ساخت نیز رشد چشمگیری را (18/133، 74/205، 29/228 و 42/411 به ترتیب در سال‌های 1368، 1378، 1388 و 1398) در دوره مورد مطالعه نشان داده است. به طور کلی میتوان گفت با توجه به تجزیه و تحلیل‌های سنجه‌های سیمای سرزمین در دوره مطالعه افزایش کاربریهای انسان ساخت و تغییرات محیط زیستی ادامه داشته است و طرحهای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی اتخاذ نشده است.
ارزیابی زیست محیطی
محمدرضا ویسی؛ پوریا پیرمرادی؛ دلارام گرشاسبی
چکیده
پیشینه و هدف: در دهه‌های اخیر با گسترش روزافزون شهرها، افزایش جمعیت و توسعه حمل‌ونقل شهری، موضوع توسعه پایدار محیط زیستی به یکی از مباحث بسیار مهم در علوم مختلف بدل گشته است. توسعه پایدار محیط زیستی به‌عنوان رویکردی مؤثر در مقابله با گرمایش زمین و تغییرات آب‌وهوایی مطرح است. از اصلی‌ترین علل گرمایش زمین و ناپایداری محیط زیستی، ...
بیشتر
پیشینه و هدف: در دهه‌های اخیر با گسترش روزافزون شهرها، افزایش جمعیت و توسعه حمل‌ونقل شهری، موضوع توسعه پایدار محیط زیستی به یکی از مباحث بسیار مهم در علوم مختلف بدل گشته است. توسعه پایدار محیط زیستی به‌عنوان رویکردی مؤثر در مقابله با گرمایش زمین و تغییرات آب‌وهوایی مطرح است. از اصلی‌ترین علل گرمایش زمین و ناپایداری محیط زیستی، تولید بیش از حد گازهای گلخانه‌ای است. بیشترین حجم و تأثیر در بین گازهای گلخانه‌ای مربوط به کربن دی‌اکسید است. حمل‌ونقل شهری به‌عنوان بخش جداناپذیر و بسیار مهم از شهر و زندگی شهری به‌طور فزاینده‌ای در حال انتشار کربن دی‌اکسید است. تولید کربن دی‌اکسید اگر بیشتر از ظرفیت تحمل شهر باشد، پایداری محیط زیستی را در بلندمدت به خطر می‌اندازد. شاخص ردپای بوم‌شناختی به‌عنوان روشی یکپارچه برای محاسبه ظرفیت تحمل منطقه بر اساس تولید کربن و ارزیابی پایداری محیط زیستی در بسیاری از کشورهای جهان در سطوح مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. ردپای بوم‌شناختی به‌طورکلی معیاری برای محاسبه میزان زمین مورد نیاز برای جذب کربن تولیدشده توسط انسان است و پایداری یا عدم پایداری محیط زیستی محدوده تعیین‌شده را بر اساس حجم کربن تولید شده نشان می‌دهد. از این‌رو محاسبه ردپای بوم‌شناختی الگوهای مختلف حمل‌ونقل شهری امری ضروری است. از آن جایی که شهر بجنورد در سال‌های اخیر و پس از تبدیل‌شدن به مرکز استان افزایش چشمگیر جمعیت و گسترش ناگهانی را تجربه نموده است و حجم سفرهای درون‌شهری در این شهر چند برابر افزایش پیدا کرده است، این تحقیق به ارزیابی پایداری محیط زیستی الگوهای حمل‌ونقل درون‌شهری بجنورد با استفاده از شاخص ردپای بوم‌شناختی میپردازد.مواد و روش‌ها: پژوهش کاربردی حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی پایداری محیطزیستی حمل‌ونقل درون‌شهری بجنورد میپردازد. به این منظور داده‌های مورد نیاز از جمله تعداد سفرها و جابه‌جایی‌های روزانه و متوسط مسافت طی شده در هر سفر برای هر الگو سفر را با مراجعه به اسناد و گزارش‌ها و نیز مراجعه حضوری به ارگان‌های مربوطه گردآوری نموده و سرانه ردپای بوم‌شناختی حمل‌ونقل درون‌شهری بجنورد را محاسبه کرده است. در نهایت با استاندارد جهانی سرانه ردپای بوم‌شناختی حمل‌ونقل درون‌شهری مقایسه می‌نماید.نتایج: در پژوهش حاضر مشخص شد از پنج الگوی حمل‌ونقلی خودرو شخصی، تاکسی، اتوبوس، مینی‌بوس و موتورسیکلت، فقط دو الگو اتوبوس و مینی‌بوس از نظر محیط زیستی پایدار هستند و خودرو شخصی نیز ناپایدارترین الگو است که سرانه ردپای بوم‌شناختی آن 9 برابر سرانه استاندارد جهانی است. این پژوهش نشان می‌دهد که به‌طورکلی سیستم حمل‌ونقل شهر بجنورد از نظر زیست‌محیطی ناپایدار است زیرا حجم دی‌اکسید کربن تولیدشده توسط این سیستم بسیار بیشتر از ظرفیت جذب کربن دی‌اکسید توسط زمین‌های شهر است.بحث: با توجه به افزایش تمایل به استفاده بیشتر از خودرو شخصی و روند مهاجرت به شهر در آینده این معضلات بیشتر از پیش خواهد شد و روند تأثیرات سوء اکولوژیکی بر شهر بجنورد سرعت می‌گیرند که این امر اقدامات فوری و برنامه‌ریزی دقیق را می‌طلبد.
ارزیابی زیست محیطی
مهدی غلامی؛ رضا شیخ اکبری مهر
چکیده
شناخت زیستگاه ها و ویژگی های زیستی و غیرزیستی مرتبط با آن ها، گام اولیه و مهم در مدیریت بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست می باشد. استان قم در فلات مرکزی ایران قرارگرفته و براساس رده‌بندی دومارتن دارای اقلیم خشک میباشد. به منظور شناسایی انواع زیستگاه ها و رستنی های شاخص آنها، همزمان با ...
بیشتر
شناخت زیستگاه ها و ویژگی های زیستی و غیرزیستی مرتبط با آن ها، گام اولیه و مهم در مدیریت بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست می باشد. استان قم در فلات مرکزی ایران قرارگرفته و براساس رده‌بندی دومارتن دارای اقلیم خشک میباشد. به منظور شناسایی انواع زیستگاه ها و رستنی های شاخص آنها، همزمان با پایش مناطق مختلف استان و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، گونه های گیاهی غالب نیز جمع آوری و با استفاده از منابع معتبر گیاهشناسی شناسایی و نامگذاری گردیدند. از ده زیستگاه اصلی موجود در جهان هشت نوع آن در استان قم با 24 نوع زیستگاه فرعی با استفاده از سیستم رده بندی زیستگاه‌های یونیس تشخیص داده شد. این 8 زیستگاه عبارتند از: 1-آبهای سطحی درون سرزمینی 2- باتلاق، لجنزار و مرداب 3- چمنزارها با چیرگی گیاهان علفی 4- خلنگزار، بوتهزار و خارستان 5- درختزارهای تنک 6-زیستگاه‌ها و زمین‌های بدون پوشش 7-زیستگاه‌های زراعی 8- زیستگاه‌های احداثی مصنوعی. با در نظر گرفتن این حقیقت که از دست دادن خدمات اکوسیستم باعث افزایش آسیب پذیری انسان ها به ویژه در مناطق خشک میشود و از آنجایی که عرصه های استان قم عمدتاً شامل اکوسیستم بیابانی است و این نوع اکوسیستم بسیار آسیب پذیر و شکننده می باشد، با شناخت و محافظت از زیستگاه های اصلی و فرعی و همچنین ریززیستگاه های این استان، با تأکید بر گیاهان شاخص و خودروی آن ها، میتوان گامی مؤثر در حفاظت از محیطزیست استان قم برداشت.
ارزیابی زیست محیطی
مهدی اجلی؛ عباس نصیری؛ حسن هدایتی
چکیده
توجه به موضوع مدیریت زنجیره تأمین سبز به مفهوم یکپارچه‌سازی تفکر محیطی در مدیریت زنجیره تأمین در حال افزایش است. این مفهوم در اثرگذاری کلی محیط هر سازمان درگیر در فعالیت‌های زنجیره تأمین از اهمیت اساسی برخوردار است، به طوری که میتواند به بهبود عملکرد پایداری کمک کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر عملیات مدیریت زنجیره تأمین ...
بیشتر
توجه به موضوع مدیریت زنجیره تأمین سبز به مفهوم یکپارچه‌سازی تفکر محیطی در مدیریت زنجیره تأمین در حال افزایش است. این مفهوم در اثرگذاری کلی محیط هر سازمان درگیر در فعالیت‌های زنجیره تأمین از اهمیت اساسی برخوردار است، به طوری که میتواند به بهبود عملکرد پایداری کمک کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر عملیات مدیریت زنجیره تأمین سبز (تدارکات سبز، تولید سبز، توزیع سبز، لجستیک سبز) بر همکاری محیطی و عملکرد پایداری (اقتصادی، اجتماعی، محیطی) در شرکت پتروشیمی فناوران کشور میباشد. بدین منظور پس از مرور ادبیات و پیشینه پژوهش، مدلی مفهومی از ارتباط میان این سازه‌ها ارائه شد. در ادامه به منظور بررسی ارتباط میان آنها از رویکرد تحلیل مسیر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از 55 نفر از خبرگان و متخصصان شرکت مذکور است که به دلیل محدود بودن اندازه جامعه، از تمامی اعضاء به عنوان نمونه بهره گرفته شد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جمع‌آوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی میباشد. خروجی تحلیل مسیر نشان داد که: "عملیات مدیریت زنجیره تأمین سبز تأثیر مثبت بر "عملکرد پایداری" و "همکاری محیطی" و همچنین "همکاری محیطی تأثیر مثبت بر عملکرد پایداری در شرکت پتروشیمی فناوران دارد". در ادامه با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری نوین سوارا، معیارهای عملکرد پایداری مورد ارزیابی قرار گرفته و وزن (اهمیت) آنها استخراج شد. خروجی این تکنیک حاکی از آن است که "معیار محیطی" با بیشترین وزن به عنوان مهمترین معیار عملکردی پایداری در ارزیابی تأمین‌کنندگان شناسایی شده است. همچنین "معیارهای اقتصادی" و "معیارهای اجتماعی" در رتبه‌های بعدی از نظر اهمیت قرار گرفتند. نهایتاً با بهکارگیری تکنیک رتبه‌بندی ویکور، هفت تأمین‌کننده مواد شرکت موردارزیابی قرار گرفته و تأمین‌کنندگان از نظر عملکرد پایداری رتبه‌بندی شدند. یافته‌های این پژوهش به ویژه برای شرکت‌های تولیدی در توسعه همکاری محیطی با تأمین‌کنندگان آنها به منظور دستیابی به عملکرد پایداری بسیار مفید است.
ارزیابی زیست محیطی
یحیی چهرآذر؛ فائزه چهرآذر؛ محمد جواد امیری
چکیده
امروزه تغییر در کاربری و پوشش اراضی در اثر عامل بسیار اثرگذار افزایش جمعیت ایجاد میشود. تغییر سیمای سرزمین از طریق تغییر پوشش و کاربری اراضی صورت می پذیرد. این مطالعه به منظور بررسی، مقایسه و تحلیل آثار رشد شهر بر سیمای سرزمین دو منطقه از شهر کرج با ماهیت ساختاری متفاوت و بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در اثر رشد شهری انجام شده ...
بیشتر
امروزه تغییر در کاربری و پوشش اراضی در اثر عامل بسیار اثرگذار افزایش جمعیت ایجاد میشود. تغییر سیمای سرزمین از طریق تغییر پوشش و کاربری اراضی صورت می پذیرد. این مطالعه به منظور بررسی، مقایسه و تحلیل آثار رشد شهر بر سیمای سرزمین دو منطقه از شهر کرج با ماهیت ساختاری متفاوت و بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در اثر رشد شهری انجام شده است. به منظور تهیه نقشه‌های پوشش سرزمین و آشکارسازی تغییرات، از تصاویر ماهوارهای و سنجه‌های سیمای سرزمین استفاده شد. پوشش های زمین در سه کلاس عمدة پوشش گیاهی(فضای سبز) در کلاس یک، فضای باز در کلاس دو و ساخت و ساز در کلاس 3 طبقه بندی شدند. تجزیه و تحلیل سنجه‌های سیمای سرزمین در منطقه 4 حاکی از آن است که مساحت طبقه ساخت و ساز شهری در بازه زمانی 15 ساله 48 درصد رشد داشته و اثرات این رشد مبنای کاهش میزان مساحت طبقههای فضای سبز و باز به ترتیب به میزان 19 و 39 درصد گردیده است. این نتایج در منطقه 9 نیز با توجه به کاهش یک درصدی از مساحت طبقه پوشش فضاهای سبز از کل سیمای سرزمین منطقه به همراه کاهش تعداد این لکه ها مبین حذف شدن لکههای فضای سبز میباشد. بنابراین با این روند تخریب وکاهش وسعت و پیوستگی شبکه موزاییک لکه های فضای سبز و باز شهری، ارائه خدمات اکولوژیک و بهبود کیفیت محیطزیست این مناطق در معرض تهدید قرار دارند. لذا الگوبرداری از مدل هایی که اصول اکولوژی سیمای سرزمین را در برنامه ریزی و مدیریت شهری بیان می کند در اقدامات توسعه ای، اصلاحی و احیاء ساختار اکولوژیک سرزمین بسیار ضروری می باشد.
ارزیابی زیست محیطی
جلیل سرهنگ زاده؛ پرستو پریور
چکیده
امروزه کاربریهای نامناسب اراضی و بهره‌برداری بی‌رویه و غیر‌اصولی از منابع آب، خاک و پوشش‌گیاهی، عرصه‌های وسیعی از کشور را در معرض تخریب اراضی قرار داده است. لذا ساماندهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیک آن، نقش بسزایی در مدیریت محیط و جلوگیری از تخریب آن در راستای توسعه پایدار دارد. در این پژوهش، آمایش سرزمین روستای مکیدی (با ...
بیشتر
امروزه کاربریهای نامناسب اراضی و بهره‌برداری بی‌رویه و غیر‌اصولی از منابع آب، خاک و پوشش‌گیاهی، عرصه‌های وسیعی از کشور را در معرض تخریب اراضی قرار داده است. لذا ساماندهی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیک آن، نقش بسزایی در مدیریت محیط و جلوگیری از تخریب آن در راستای توسعه پایدار دارد. در این پژوهش، آمایش سرزمین روستای مکیدی (با مساحت ۲۴۱۵ هکتار) در جنوب منطقه حفاظت شده ارسباران به‌منظور تداوم استفاده بهینه از توان سرزمین در جهت بهبود شرایط زندگی و حفظ محیطزیست انجام گرفت. در گام نخست شناسایی منابع اکولوژیک و اقتصادی و اجتماعی منجر به تهیه نقشه‌های منابع در مقیاس ۱:۱۰۰۰۰ گردید و با تجزیه و تحلیل و جمع‌بندی داده‌ها به شیوه سیستمی، نقشه واحدهای محیط زیستی با ۱۵۷۱ اکوسیستم خرد حاصل گردید. از مقایسه ویژگیهای این واحدها با مدل‌های اکولوژیکی، اولویت‌بندی و ساماندهی کاربری‌ها انجام گرفت و در نهایت نقشه آمایش سرزمین اراضی مکیدی با اهداف مدیریتی تهیه شد. وسعت اراضی واجد توان برای کاربری‌ها نشان می‌دهد که در منطقه مورد مطالعه ۶۷/۰ درصد زراعت آبی، ۴۹/۸ درصد به زراعت دیم، ۸۹/۲۶ درصد به مرتع‌داری، ۶۴/1۳ درصد به جنگل‌داری حمایتی، ۳۴/0 درصد به اکوتوریسم متمرکز و ۱۵/۴۹ درصد به حفاظت اختصاص یافته است.
ارزیابی زیست محیطی
مهدی مهدی نسب؛ مسعود باقرزاده کریمی
چکیده
ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزار مدیریتی مهمی است که مخاطرات زیست محیطی طبیعی و انسانی و اثرات گسترده آنها را شناسایی نموده و محاسبات کنترلی مناسبی را تعیین می نماید. شناخت درست و دقیق از عوامل تهدید کننده تالابها بر اساس اهمیت و میزان تأثیرگذاری آنها میتواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولیتر با این عوامل و ...
بیشتر
ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزار مدیریتی مهمی است که مخاطرات زیست محیطی طبیعی و انسانی و اثرات گسترده آنها را شناسایی نموده و محاسبات کنترلی مناسبی را تعیین می نماید. شناخت درست و دقیق از عوامل تهدید کننده تالابها بر اساس اهمیت و میزان تأثیرگذاری آنها میتواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولیتر با این عوامل و نیز تهیه و اجرایی دقیق طرحهای حفاظت از تالابها و مدیریت محیط زیستی آنها را فراهم آورد. روش ارزیابی آسیب پذیری تالابهای پلدختر در این پژوهش بر اساس روش تجزیه و تحلیل حالات شکست EFMEA است. برای این منظور ابتدا مهمترین ریسک و تهدیدات زیست محیطی در منطقه شکار و صید ممنوع تالابهای پلدختر در سه دسته تهدیدات اکولوژیک، هیدرولوژیک و اجتماعی به تعداد 17 تهدید شناسایی، سپس بر اساس سه متغییر احتمال وقوع، شدت وقوع و گستردگی اثر، مقادیر عددی هر تهدید تعیین و بر اساس دامنه تغییرات، رده ها در پنج دسته رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که از نظر اکولوژیکی: آتشسوزی نیزارها و زهکشی تالابهای گوری بلمک و پیکه، از لحاظ هیدرولوژیک تهدید افزایش بار رسوب معلق، خشکسالی های دورهای و حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق در آبخوان تالاب ها و اجتماعی: سطح پایین نگرش و دانش زیست محیطی تالابها توسط جامعه محلی، عدم وجود کارشناس و محیطبان تالابی در اداره محیط زیست شهرستان و استان مهمترین تهدیدات در اکوسیستم تالاب های 11 گانه شهرستان پلدختر می باشند. در مجموع 2/88 درصد از ریسک در رده بدون ریسک، ریسک کم و متوسط و تنها 8/18 درصد ریسکها در حد ریسک زیاد و بی نهایت قرار دارند که نیازمند اقدامات فوری از سوی متولیان حفاظت و نگهداری از تالاب ها برای کاهش خطرات این ریسک ها می باشند.
ارزیابی زیست محیطی
رویا تاجی؛ مژگان احمدی ندوشن
چکیده
در سال های اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانجات صنعتی باعث شده است که آلودگی هوا به عنوان یکی از سوانح انسان ساخت، مشکلات عدیدهای را در پیرامون محیط زیست بشر ایجاد نماید و سلامتی آن ها را به خطراندازد. هدف از انجام مطالعه حاضر، مکانیابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان با استفاده از تکنیک ...
بیشتر
در سال های اخیر رشد روز افزون جمعیت، وسایل نقلیه و کارخانجات صنعتی باعث شده است که آلودگی هوا به عنوان یکی از سوانح انسان ساخت، مشکلات عدیدهای را در پیرامون محیط زیست بشر ایجاد نماید و سلامتی آن ها را به خطراندازد. هدف از انجام مطالعه حاضر، مکانیابی ایستگاه های پایش آلودگی هوا در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان با استفاده از تکنیک فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. پایش دقیق وضعیت آلودگی هوا، نیازمند توزیع مناسب و دقیق ایستگاه ها در کل منطقه مطالعاتی است که جانمایی بهینه این ایستگاه ها را میتوان با استفاده از روش های فازی وAHP عملی ساخت. در تحقیق حاضر، با توجه به ضرورت تعیین دقیق مکان احداث ایستگاه های سنجش آلودگی، اولویت این ایستگاه ها بر مبنای معیارهای مهمی نظیر فاصله از بازار، مناطق گردشگری، پارک ها، پارکینگ ها، مناطق تفریحی و فاصله از ایستگاه های پایش موجود به کمک روش های فازی وAHP تعیین شد. نتایج نشان داد که روش Fuzzy-AHP روشی مناسب و انعطاف پذیر در تعیین مناطق مناسب ایستگاه سنجش آلایندهای هوا دارد.
ارزیابی زیست محیطی
هما داودی گرمارودی؛ ایرج گلدوزیان؛ احمد طلوعی مقدم
چکیده
حق برخورداری از سلامت یکی از حقوق اساسی هر شخص است. ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948و قانون اساسی ایران در اصل 3 (بند 12)، 29 و 43 بر حق بر سلامت و برخورداری از بهداشت تأکید دارد. ماده 2 منشور حقوق شهروندی مصوب 1395ریاست جمهوری نیز حق بر سلامت را یکی از حقوق هر ایرانی اعلام کرده است. امروزه محیطزیست و سلامت، رابطه تنگاتنگی دارند. بر این ...
بیشتر
حق برخورداری از سلامت یکی از حقوق اساسی هر شخص است. ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948و قانون اساسی ایران در اصل 3 (بند 12)، 29 و 43 بر حق بر سلامت و برخورداری از بهداشت تأکید دارد. ماده 2 منشور حقوق شهروندی مصوب 1395ریاست جمهوری نیز حق بر سلامت را یکی از حقوق هر ایرانی اعلام کرده است. امروزه محیطزیست و سلامت، رابطه تنگاتنگی دارند. بر این اساس در کنار سایر ارزش‌هایی که پیش‌بینی شده است، حق بر سلامت و داشتن محیط زیست سالم نیز یکی از ارزش‌های اساسی برای انسان‌ها به شمار می‌آید؛ به طوریکه انسان بدون داشتن محیطزیستی امن و سالم قادر نخواهد بود به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. اهمیت پیشگیری از جرائم زیست محیطی از این جهت است که با سلامتی انسان‌ها به صورت مستقیم ارتباط دارد، اغلب کشورها مقررات جزایی خاصی را در این مورد به اجرا می‌گذارند. بدین جهت این مهم به عنوان موضوعی ویژه در شکل‌دهی سیاست جنایی تقنینی در مورد حفاظت از محیطزیست قابل مطالعه و بررسی است. هدف پژوهشگران در این تحقیق بررسی ایفای نقش سمنهای ملی و بین المللی در کاهش جرایم محیط زیستی است. پژوهش حاضر از جمله در پی تبیین نقش سمن ها در زمینه پیشگیری، افشا و تعقیب جرایم محیطزیستی است تا از این طریق اهمیت آن برای مراجع تقنینی، اجرایی و قضایی بیش از پیش روشن گردد. کاهش جرایم محیط زیستی هم از منظر حق سلامت واجد اهمیت است و هم از منظر جرم شناسی و لزوم کاهش زمینه های کاهش جرم. دولتها در جهت کاهش جرایم محیط زیستی دو ابزار مهم در اختیار دارند: 1-وضع مقررات کیفری مناسب با هدف بازدارندگی و ارعاب مجرمین احتمالی. 2-تقویت سازمان های مردم نهاد و نتیجتاً آموزش عمومی، فرهنگسازی، مداخله این سازمان های در تعقیب و کشف جرم و ایجاد حساسیت نسبت به این قبیل جرایم. بدین منظور لازم است تا قانونگذار نقش پررنگ تری در زمینه اعلام جرم و دخالت در فرآیند دادرسی های کیفری و حقوقی به سمن ها اعطا نماید. این نظر ازجمله برگرفته از نظریه جرم شناسی سبز یا جرمشناسی محیط زیستی می باشد. در تحقیق حاضر علاوه بر بررسی مسائل پیش گفته در پی مطالعه نقش سازمان های مردم نهاد در ایران در مبارزه با جرایم محیطزیستی از منظر کشف و تعقیب جرم و ایجاد حساسیت عمومی نسبت به این قبیل جرایم هستیم.
ارزیابی زیست محیطی
غلامرضا سبزقبایی؛ مدینه وهابی پور
چکیده
رودخانه‌های شهری از مهمترین فضاهایی هستند که به طور بالقوه حضور طبیعت در شهر را جلوه‌گر نموده و قابلیت کشاندن عناصر طبیعی در میان عناصر انسان ساخت را فراهم می‌نماید. رودخانه‌ها علاوه بر تغییرات طبیعی خود تحت تأثیر فعالیت‌های بشری دچار تغییرات فراوانی می‌شوند. یکی از مهمترین تغییراتی که بر رودخانه‌ها تحمیل میشود بهره ...
بیشتر
رودخانه‌های شهری از مهمترین فضاهایی هستند که به طور بالقوه حضور طبیعت در شهر را جلوه‌گر نموده و قابلیت کشاندن عناصر طبیعی در میان عناصر انسان ساخت را فراهم می‌نماید. رودخانه‌ها علاوه بر تغییرات طبیعی خود تحت تأثیر فعالیت‌های بشری دچار تغییرات فراوانی می‌شوند. یکی از مهمترین تغییراتی که بر رودخانه‌ها تحمیل میشود بهره برداری بی‌رویه از منابع آنها جهت استفاده در فعالیت‌های عمرانی است. از جمله مهمترین پیامدهای تغییر در رودخانه، تغییر در مورفولوژی رودخانه، گل‌آلودی رودخانه و تهدید حیات آبزیان و پرندگان، سست شدن کناره‌های بستر و تهدید ساکنان حاشیه‌ی رودخانه، تخریب سازه‌های اطراف رودخانه، کاهش گردشگری و... میباشد. این پژوهش در تابستان 1397 به منظور بررسی اثرات محیط زیستی برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ی بشار که در محدودهی شهر یاسوج قرار دارد انجام شد. در این محدوده 9 کارخانه‌ی برداشت شن و ماسه وجود دارد که همگی به صورت غیرمجاز از بستر رودخانه شن و ماسه برداشت می‌کردند. با توجه به تصاویر برداشت شده توسط اداره‌ی محیط زیست شهر یاسوج و تصاویر گوگل ارث تعدادی از سنگ‌شکن‌ها، تغییرات رودخانه در زمان برداشت شن و ماسه و پس از تعطیلی کارخانه‌ها مشخص شد. نتایج نشان داد پس از تعطیلی کارخانه‌ها پوشش گیاهی حریم رودخانه تا حدودی احیا شده و گونه‌های آبزیان و پرندگان وضعیت بهتری از لحاظ کمیت و ویژگیهای کیفی پیدا کردند.
ارزیابی زیست محیطی
الهام شفائی مقدم؛ محسن نیازی
چکیده
در قرن حاضر، رفتارهای زیست محیطی انسان، به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر محیط زیست مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. این رفتارها ضمن این که بر مسائل و تهدیدات زیست محیطی مؤثر است، خود نیز از عوامل متعددی تأثیر می‌پذیرد. در این مطالعه به بررسی رابطه آگاهی زیست محیطی با رفتار زیست محیطی با رویکرد فرا تحلیل پرداخته ...
بیشتر
در قرن حاضر، رفتارهای زیست محیطی انسان، به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر محیط زیست مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفته است. این رفتارها ضمن این که بر مسائل و تهدیدات زیست محیطی مؤثر است، خود نیز از عوامل متعددی تأثیر می‌پذیرد. در این مطالعه به بررسی رابطه آگاهی زیست محیطی با رفتار زیست محیطی با رویکرد فرا تحلیل پرداخته شده است. بدین منظور 23 پژوهش انجام شده در بین سال های 98-1390 با موضوع رفتارهای زیست محیطی که در پایگاه های ثبت مقالات ایرانی قابل دسترس بوده و دارای شرایط لازم جهت ورود به فرا تحلیل بودند، جهت بررسی انتخاب شدند. پژوهش‌های منتخب به روش پیمایشی و با بهکارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و بر حسب سنجه‌های پایا به انجام رسیده‌اند. در گام نخست ارزیابی پژوهش‌های منتخب، مفروضات همگنی و خطای انتشار مورد بررسی قرار گرفتند؛ بر این اساس یافته‌ها حکایت از همگنی اندازه اثر و عدم سوگیری انتشار مطالعات مورد بررسی داشتند. در مرحله دوم، ضریب اندازه اثر با به کارگیری نسخه دوم نرمافزار CMA مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان دادند که اندازه اثر یا ضریب تأثیر آگاهی زیست محیطی بر رفتار زیست محیطی معادل 233/0 میباشد که بر حسب نظام تفسیری کوهن، در حد متوسط ارزیابی میشود. همچنین، نتایج بررسی نقش تعدیل‌کنندگی متغیر جامعه آماری در مطالعات بیانگر آن بود که آگاهی زیست محیطی شهروندان تأثیر بیشتری بر رفتار زیست محیطی آنها نسبت به دانش آموزان داشته است.
ارزیابی زیست محیطی
خداکرم شکری؛ مجید شبان
چکیده
ضایعات حاصل از معدنکاری، از خطرناکترین آلاینده های محیط زیست هستند که در صورت عدم حذف آنها ضمن ورود به آب های سطحی و زیرزمینی، موجب تشکیل کمپلکس های سمی شده و خطرات بالقوای را برای انسان و اکوسیستم های زیست محیطی ایجاد می کنند. چون سنگ معدن قسمت کوچکی از حجم کل مواد معدنی شده را تشکیل می دهد، معادن مقدار زیادی ...
بیشتر
ضایعات حاصل از معدنکاری، از خطرناکترین آلاینده های محیط زیست هستند که در صورت عدم حذف آنها ضمن ورود به آب های سطحی و زیرزمینی، موجب تشکیل کمپلکس های سمی شده و خطرات بالقوای را برای انسان و اکوسیستم های زیست محیطی ایجاد می کنند. چون سنگ معدن قسمت کوچکی از حجم کل مواد معدنی شده را تشکیل می دهد، معادن مقدار زیادی ضایعات خواهند داشت. در صنعت فلزی تولید مس، سرب و روی بیشترین تخریب را به محیط زیست وارد می سازند. عملیات معدن کاری مس ضایعات معدنی وسیعی تولید می‌کند ذوب روی و سرب مقادیر زیادی کادمیوم و سرب وارد محیط می سازد. تصاعد گازها و ذرات معلق، تولید پساب های آلوده و ضایعات جامد حاصل ذوب و تصفیه فلزات می باشند. آلودگی خاک با فلزات سنگین در ارتباط با ذوب فلزات مسأله ای جدی به حساب می آید. جهت بررسی تأثیرات معدن مورد مطالعه بر محیط زیست، ضروری است تا آب، سنگ ها و خاک، گیاهان و حتی زهاب ها و آبراه های آن ها از نظر آلودگی مورد بررسی قرار گیرند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که معدن مس بوانات بر میزان آلودگی در آب، خاک و گیاهان منطقه تأثیر به سزایی دارد.
ارزیابی زیست محیطی
علیرضا فیضی؛ سید علی جوزی؛ سحر رضایان
دوره 4، شماره 66 ، بهمن 1398، ، صفحه 35-48
چکیده
مدیریت ریسک های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی در پروژه های ساختمانی همواره به دلیل پرمخاطره بودن ماهیت کاری مورد توجه بوده است. در این پژوهش سعی شد تا فرآیند مدیریت ریسک پروژه ساختمان مرکزی بانک آینده با استفاده از متدهای William Fine، JSA، PFMEA و EFMEA به ترتیب برای مخاطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی انجام شود. جهت تجزیه و تحلیل فراوانی ریسک ...
بیشتر
مدیریت ریسک های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی در پروژه های ساختمانی همواره به دلیل پرمخاطره بودن ماهیت کاری مورد توجه بوده است. در این پژوهش سعی شد تا فرآیند مدیریت ریسک پروژه ساختمان مرکزی بانک آینده با استفاده از متدهای William Fine، JSA، PFMEA و EFMEA به ترتیب برای مخاطرات بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی انجام شود. جهت تجزیه و تحلیل فراوانی ریسک ها بر حسب نوع و سطح ریسک از نرم افزار SPSS 25 استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که از 43 ریسک شناسایی شده در بخش بهداشتی توسط تکنیک William Fine، 56% در سطح بالا، 28% در سطح متوسط و 16% در سطح پایین قرار گرفتند که بیشتر از نوع مخاطرات ارگونومیکی بودند. در بخش ایمنی نیز با استفاده از تکنیک JSA در مجموع 41 مخاطره برای 21 شغل شناسایی شد که 40% در سطح بحرانی، 51% در سطح هشداردهنده و 7% در سطح پایین قرار گرفتند. بر اساس متد PFMEA از مجموع 28 ریسک شناسایی شده، 50% در سطح بالا، 43% در سطح بحرانی و 7% در سطح هشداردهنده قرار گرفتند که در مجموع دو تکنیک یاد شده ریسک سقوط از ارتفاع و سقوط تجهیزات و مصالح از ارتفاع بیش ترین عدد اولویت ریسک را به خود اختصاص دادند. هم چنین در حوزه زیست محیطی با رویکرد تکنیک EFMEA نیز از مجموع 31 ریسک شناسایی شده، 94% در حد غیرقابل قبول و 6% در ناحیه قابل قبول قرار گرفتند که ریسک آلودگی صوتی و انتشار ریزگردها از بالاترین عدد اولویت ریسک برخوردار بودند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که ریسک های ایمنی بیش از سایر ریسک ها در صنعت ساخت و ساز از لحاظ فراوانی، احتمال و شدت پیامد از اهمیت بیش تری برخوردار می باشند.
ارزیابی زیست محیطی
سونا حیادخت؛ سید علی جوزی؛ مهناز میرزاابراهیم طهرانی
دوره 4، شماره 65 ، آبان 1398، ، صفحه 49-60
چکیده
بروز خطای انسانی در محیط‌های شغلی امری اجتناب ناپذیر میباشد که میتواند خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و پیش‌بینی خطای انسانی و ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی و ارائه راهکارهای کنترلی جهت کاهش خطاها و ریسک‌های بحرانی با استفاده از تکنیکSHERPA و EFMEA در شرکت تولیدی صندلی خودرو انجام گرفت. ...
بیشتر
بروز خطای انسانی در محیط‌های شغلی امری اجتناب ناپذیر میباشد که میتواند خسارات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا این پژوهش با هدف شناسایی و پیش‌بینی خطای انسانی و ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی و ارائه راهکارهای کنترلی جهت کاهش خطاها و ریسک‌های بحرانی با استفاده از تکنیکSHERPA و EFMEA در شرکت تولیدی صندلی خودرو انجام گرفت. این مطالعه علمی پژوهشی در شرکت تولیدی‌صندلی‌خودرو اجرا شد که برگه‌های SHERPA و EFMEA از روش‌های مشاهده و مصاحبه و آنالیز سلسله مراتبی وظیفه HTA تکمیل گردید. از رویکرد پیش‌بینی و کاهش خطای انسانی برای شناسایی خطای انسانی در ایستگاه‌های کاری و ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی برای جنبه‌های محیطزیستی استفاده و راهکارهای کنترلی ارائه گردید. تجزیه و تحلیل برگه‌های SHERPAنشان داد تعداد کل خطاهای انسانی شناسایی شده در وظایف شغلی، 43 خطا میباشد که از این تعداد 53/46% خطاها از نوع عملکردی، 27/9% خطاها از نوع بازدیدی، 13/94% خطاها از نوع بازیابی و 4/64% خطاها مربوط به خطای انتخابی می‌باشند و نتایج حاصل از ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی EFMEA نشان داد از 14ریسک شناسایی شده 42/85% ریسک‌های بحرانی (H)، 14/28% ریسک‌های متوسط (M) و 42/85% ریسک‌های پایین (L) می‌باشند. بارزترین خطای این شرکت مربوط به خطای عملکردی و بازدیدی و بیش ترین ریسک‌های‌زیست‌محیطی مربوط به خروجی‌های واحد رنگ میباشد. لذا آموزش کارکنان و سرپرستان و تدوین دستورالعمل‌های کاری جهت نظارت و بازرسی دقیق اپراتورها و انجام اقدامات مناسب در صورت بروز نقص در این سازمان، در اولویت اقدامات اصلاحی قرار گرفت.